REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ustalanie regulaminu wynagradzania - mniejsza rola związków zawodowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Łukasz Guza
Łukasz Guza
Ustalanie regulaminu wynagradzania - mniejsza rola związków zawodowych. / Fot. Fotolia
Ustalanie regulaminu wynagradzania - mniejsza rola związków zawodowych. / Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 2 października 2018 r. (sygn. akt K 26/15) uznał, że zasady wydawania regulaminów wynagradzania są zgodne z konstytucją. Jednak uzasadnieniem decyzji w razie braku porozumienia ze związkiem zawodowym zezwolił pracodawcom na ustalanie wynagrodzenia pracownikom w umowach o pracę.

Związki zawodowe osłabione

Firma swobodniej obniży pensje. Po wyroku TK związkowcom trudniej będzie zablokować niekorzystne decyzje płacowe pracodawcy. Może to zniechęcić zatrudnionych do zrzeszania się

REKLAMA

Teoretycznie TK orzekł na korzyść związków zawodowych. W ubiegłym tygodniu uznał, że obecne zasady ustalania regulaminów wynagradzania, które wymagają porozumienia ze związkowcami, są zgodne z konstytucją. Odrzucił skargę Konfederacji Lewiatan w tej sprawie. Ale swoją decyzję uzasadnił w taki sposób, że w praktyce znacząco osłabił nie tylko związki zawodowe, ale też cały dialog społeczny na szczeblu firm. Podkreślił, że w przypadku gdy niemożliwe jest uzgodnienie treści regulaminów (np. ze względu na wygórowane - zdaniem firmy - żądania płacowe związkowców), warunki płacy trzeba ustalać indywidualnie, w umowach o pracę. Tym samym dał firmom większą swobodę w kształtowaniu poziomu pensji zatrudnionych. Jeśli taka wykładnia miałaby być stosowana także przy próbach zmiany obowiązującego już regulaminu (np. w razie gdy firma chce obniżyć pensje, tłumacząc to pogarszającą się sytuacją ekonomiczną), pracownicy w praktyce byliby pozbawieni ochrony przed redukcjami płac. Do niekorzystnej dla nich zmiany wystarczyłyby wypowiedzenia zmieniające.

Szerokie skutki

Zgodnie z art. 772 par. 4 k.p. regulamin płacowy ustala pracodawca, ale jeśli działa u niego związek zawodowy, treść aktu musi uzgodnić z zakładową organizacją. Tym samym związkowcy mogą np. blokować każdą niekorzystną dla pracowników zmianę dotyczącą warunków płacy (np. obniżkę stawek wynagrodzenia). W firmach, w których działa kilka organizacji zakładowych, też jest to możliwe, o ile przedstawią one wspólne stanowisko, np. co do propozycji zmian w regulaminie (albo zrobią to przynajmniej związki reprezentatywne). To rozwiązanie przewidziane jest w art. 30 ust. 5 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1881 ze zm.). Oba te przepisy zakwestionowała Konfederacja Lewiatan, wskazując m.in., że ustawodawca nałożył na nich obowiązek, którego nie mogą wykonać. Są zobowiązani do wydawania regulaminów płacowych, ale nie mogą tego zrobić bez zgody związku. W wyroku z 2 października 2018 r. (sygn. akt K 26/15) TK uznał jednak, że tak ukształtowane zasady wydawania regulaminów są zgodne z konstytucją. Kluczowe było uzasadnienie tej decyzji.

Polecamy: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami.

REKLAMA

- W razie braku porozumienia w miejsce obowiązku ustalenia regulaminu pojawia się zakaz jego wydania. Warunki wynagradzania pracowników powinny być wówczas ustalone indywidualnie w umowach o pracę - podkreślił Justyn Piskorski, sędzia sprawozdawca w omawianej sprawie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zatem w praktyce teraz firmom powinno zależeć na braku konsensusu ze związkami zawodowymi - wtedy nie będą związane żadnym wewnętrznym aktem płacowym, który reguluje odgórnie zasady wynagradzania, ma pierwszeństwo stosowania przed postanowieniami umów o pracę i który trudno zmienić. Pracodawca może wówczas indywidualnie ustalać wysokość pensji każdej osoby (a więc także np. różnicować je - oczywiście starając się unikać zarzutów o dyskryminację - lub obniżyć w razie potrzeb). Wyrok TK w sposób oczywisty osłabia więc pozycję związków zawodowych. Muszą one liczyć się z presją ze strony firm. Pracodawca w trakcie uzgodnienia regulaminów może przedstawiać związkowcom ultimatum: albo zgodzicie się na zaproponowane przeze mnie stawki pensji, albo nie uzgodnimy regulaminu i sam ustalę wysokość wynagrodzenia w umowach o pracę.

Więcej wątpliwości

Dodatkowo orzeczenie może wywołać kolejne spory na linii pracodawca - pracownicy.

REKLAMA

- Wydaje się, że w razie nieuzgodnienia regulaminu związkom zawodowym może przysługiwać roszczenie o ustalenie, czy firma miała prawo do niewydania regulaminu, bo nie zgodziła się na wynagrodzenia przez nie proponowane ze względu na swoją kondycję ekonomiczną. Podstawą byłby art. 189 k.p.c. Problem w tym, że dotychczas sądy najczęściej odmawiają badania sytuacji finansowej pracodawcy. Uznają, że nie są uprawnione do badania racjonalności jego ekonomicznych decyzji - wskazuje dr Jakub Szmit z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, ekspert NSZZ "Solidarność". Podkreśla, że interpretacja przedstawiona przez TK może też wywołać dodatkowe wątpliwości. Nie jest bowiem jasne, czy ma mieć zastosowanie tylko przy wprowadzaniu regulaminów, czy także przy zmianie ich treści (ta druga sytuacja zdarza się znacznie częściej). Przyjęcie, że obowiązywałaby także w tym drugim przypadku, miałoby ogromne znaczenie. Oznaczałoby to, że np. gdy z powodu problemów finansowych pracodawca proponuje zmianę regulaminu, a związki się na to nie zgodzą, to firma może samodzielnie wprowadzić modyfikacje, czyli obniżyć pensje indywidualnie pracownikom poprzez wypowiedzenia zmieniające.

- W takiej sytuacji pracownikom przysługiwałoby roszczenie o wypłatę pensji wskazanej w regulaminie. Mogliby się powoływać na to, że ten ostatni ma pierwszeństwo stosowania przed postanowieniami umownymi. Ale trzeba pamiętać, że sprawy takie przed sądami mogą trwać latami - wskazuje dr Jakub Szmit.

Taka interpretacja może też zniechęcić pracowników do zrzeszania się. Skoro związek nie będzie w stanie wywalczyć korzystnych postanowień w regulaminach (a być może także zapobiec obniżkom pensji), to ich funkcjonowanie nie będzie już tak istotne dla załogi.

Jednocześnie wyrok TK utrudnia jasną wykładnię przepisów płacowych zawartych w k.p. - Osłabia obowiązek ustalania regulaminu pracy zawarty w art. 772. Przepis ten mógłby teraz wskazywać, że np. firma zatrudniająca co najmniej 50 pracowników ustala warunki wynagradzania w regulaminie, chyba że nie porozumie się w tej sprawie ze związkami - podsumowuje dr Magdalena Zwolińska, partner w kancelarii NGL Wiater sp.k. ©℗

Zasady ustalania regulaminu wynagradzania

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Microlearning dla pracowników: przyszłość efektywnych szkoleń i nauki czy krótkotrwała moda?

Microlearning przestaje być ciekawostką w edukacji, a staje się realną pomocą w rozwoju pracowników – szczególnie tam, gdzie liczy się czas, efektywność i elastyczność operacyjna. Według danych International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology (IJARSCT) aż 85% pracowników uznaje krótkie formy nauki za bardziej angażujące, a 75% deklaruje lepsze zapamiętywanie przekazywanych w ten sposób informacji.

NIK: orzekanie i ustalanie poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami – więcej trudności niż realnej pomocy. Gdzie i dlaczego?

NIK: Orzekanie i ustalanie poziomu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami – więcej trudności niż realnej pomocy. Gdzie i dlaczego? Jak pokazuje kontrola przeprowadzona przez Delegaturę Najwyższej Izby Kontroli w jednym z dużych miast w Polsce - system jest pełen luk, niedociągnięć i proceduralnych pułapek, które zamiast wspierać, często zniechęcają i utrudniają życie najbardziej potrzebującym. Systemy działania komisji orzeczniczych są wręcz momentami niezgodne z prawem i niesprawiedliwe.

Dodatkowe 6589,67 zł miesięcznie dla najstarszych Polaków z ZUS

Dodatkowe 6589,67 zł miesięcznie dla najstarszych Polaków z ZUS. Należy się każdemu seniorowi, nawet temu, który nie pobiera żadnego świadczenia z ZUS. Taka osoba musi jednak złożyć wniosek. Ile lat trzeba ukończyć, aby móc je otrzymać?

Rekordowy dług w ZUS wynosi prawie 819 mln złotych. Pogarsza się sytuacja finansowa płatników

Rekordowy dług w ZUS w 2025 roku wynosi prawie 819 mln złotych. Dlaczego zadłużenie w ZUS jest tak wysokie? Zdaniem ekspertów dane wskazują m.in. na pogarszającą się sytuację finansową płatników.

REKLAMA

Jedni z milionami, drudzy z groszami. Rekordzista jest zadłużony w ZUS na blisko 819 mln złotych [DANE]

Na koniec czerwca 2025 roku 625 755 aktywnych płatników miało zadłużenie powyżej 0,01 zł względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). To o 0,6% więcej niż rok wcześniej. Jednocześnie kwota zadłużenia na wszystkie fundusze na aktywnych kontach płatników wyniosła 21,069 mld zł. To o 7,6% więcej niż rok wcześniej. Tak więc: jedni z milionami, drudzy z groszami. Okazuje się, że rekordzista jest zadłużony w ZUS na blisko 819 mln złotych.

Od 1 września 2025 r. spada wynagrodzenie pracowników młodocianych. Znamy nowe stawki

Od września 2025 r. zmienią się minimalne stawki dla pracowników młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Obniżka wynika z niższego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w II kwartale 2025 r. Sprawdź, ile wyniesie płaca w poszczególnych latach nauki zawodu i przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

MRPiPS wyjaśnia nowe przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców [Odpowiedź na pytania Rzecznika MŚP]

W lipcu 2025 r. Rzecznik MŚP skierowała do ministerstwa szereg pytań i wątpliwości dotyczących nowych przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców. Oto obszerne wyjaśnienia MRPiPS.

Praca: 10 potknięć, które zamykają drzwi już na starcie

Praca: 10 potknięć, które zamykają drzwi już na starcie - dlaczego to takie ważne? Bo to odpowiedź na niepokojące obserwacje – w wielu branżach coraz częściej zanika kultura rozmów kwalifikacyjnych. Proste zasady dobrego wychowania ustępują pośpiechowi, brakowi przygotowania i nieprofesjonalnym zachowaniom. Czego zatem unikać? Przygotowaliśmy zestawienie najczęściej spotykanych potknięć, które potrafią przekreślić szanse kandydata już na starcie.

REKLAMA

Nowe przepisy dotyczące benefitów pozapłacowych od 2026 r. Jawność wynagrodzeń je obejmie

Nowe przepisy dotyczące jawności wynagrodzeń, które wchodzą w życie z początkiem 2026 roku, obejmują również benefity pozapłacowe. Co to w praktyce oznacza?

Od czerwca 2025 r. miały być ułatwienia dla pracowników na rynku pracy a jest chaos

W dniu 1 czerwca 2025 r. weszła w życie ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP. Wprowadzone zmiany miały zrewolucjonizować procedury związane z uzyskiwaniem zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy obcokrajowcom. W teorii nowe regulacje miały uprościć i przyspieszyć procesy. W praktyce – wiele firm, urzędów i cudzoziemców wpadło w wir organizacyjnego chaosu.

REKLAMA