Kodeks pracy: Pracownicy ujawnią nawzajem pensje. Do tej pory zezwalał na to SN. Teraz będzie przepis

Jest to art. 10 § 2¹ Kodeksu pracy (przepis wejdzie 6 miesięcy po publikacji w Dzienniku Ustaw), który stanowi:

Autopromocja

Wynagrodzenie, jak i jego poziom są jawne podczas trwania stosunku pracy, a także przed jego nawiązaniem. 

Przepis oznacza, że:

1) Pracownik może publicznie mówić o swoim wynagrodzeniu od danego pracodawcy.

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

2) Pracownik, który pozyskał od swoich kolegów i koleżanek w pracy informacje o ich wynagrodzeniach ma prawo powołać te informacje w negocjacji z pracodawcą o wysokości podwyżek.

Ważne zastrzeżenie - pracodawca nie może podać Katarzynie informacji o pensji Anny. Może informować o wynagrodzeniach średnich. Ale pracownicy mają możliwość rozmawiania o swoich wynagrodzeniach. Wszelkie zapisy w umowach o pracę i regulaminach zakazujące takich rozmów staną się nieważne.

UWAGA! Wszelkie zakazy w umowach o pracę albo regulaminach, które zakazują rozmów między pracownikami o pensjach, staną się nieważne po wejściu ustawy w życie. Nie stracą z automatu ważności (ustawa nie będzie ich unieważniać ex lege z mocy prawa), ale karanie pracownika za rozmowy o pensjach z innymi pracownikami, może się skończyć dla pracodawcy sprawą w sądzie pracy. 

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Projekt poselski i projekt rządowy nowelizacji Kodeksu pracy

Wynika ta możliwość z poniższego projektu nowelizacji Kodeksu pracy, który wejdzie w życie w II połowie 2025 r.

Na razie jest to wszystko w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy złożonym w Sejmie 5 grudnia 2024 r. Jest to projekt posłów rządowej koalicji (a nie posłów PIS). Wykonuje szereg zapisów dyrektywy UE 2023/970. To dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 z dnia 10 maja 2023 r. dotycząca wzmocnienia zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o tej samej wartości.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Ale jest problem na który wskazuje DGP. Nie wiadomo, czy projekt poselski był konsultowany z rządem. Posłowie KO w swoim projekcie chcą wprowadzić jawność wynagrodzeń do kodeksu pracy. Ich projekt przewiduje m.in. podawanie wysokości pensji w ogłoszeniach o pracę, a także informowanie pracowników o średnich płacach dla danej grupy etatowców w firmie. W odróżnieniu od projektu rządowego, projekt poselski nie musi być konsultowany w Radzie Dialogu Społecznego. Projekt rządowy nie jest jeszcze gotowy, choć rząd do 7 czerwca 2026 r. powinien przygotować projekt ustawy wdrażający unijną dyrektywę o przejrzystości wynagrodzeń, która przewiduje niemal identyczne rozwiązania jak propozycja posłów.

Wniosek o ujawnienie średnich wynagrodzeń w firmie

Nowością będzie także wniosek pracownika o ujawnienie średnich wynagrodzeń w danej firmie (na stanowiskach odpowiadających temu co robi pracownik). Informacje te są podstawą ułatwionych postępowań antydyskryminacyjnych.

Art. 10¹ § 1. Pracownicy mają prawo wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie informacji dotyczącej ich indywidualnego poziomu wynagrodzenia oraz średnich poziomów wynagrodzenia, w podziale na płeć w odniesieniu  do kategorii pracowników wykonujących taką samą pracę jak oni lub pracę o takiej samej wartości. 

§ 2. Pracownicy mogą zwracać się do pracodawcy z wnioskiem, o którym mowa w § 1 za pośrednictwem swoich przedstawicieli. 

§ 3. Pracodawca udziela w postaci papierowej lub elektronicznej odpowiedzi na wniosek o którym mowa w § 1, bez zbędnej zwłoki nie później niż w 14 dni od dnia złożenia wniosku

Wyroki SN dopuszczały rozmowy między pracownikami o ich zarobkach, ale nie przepisy

Teraz się to zmieni. Ten wyrok SN z 26 maja 2011 r. (II PK 304/10) będzie miał więc wymiar historyczny. Sąd orzekł, że pracownik ma prawo wykorzystać informacje o pensji swoich kolegów do zmniejszania różnic dyskryminacyjnych w firmie.

Stan faktyczny sprawy był następujący:

Regulamin wynagradzania stanowił, że każdy pracownik zobowiązany był do: 

1) Nieujawniania wysokości swoich zarobków oraz 

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

2) danych dotyczących wynagrodzeń w Spółce. 

Pracownik dostał do swojego szefa przypadkowo w emailu dane o pensjach innych kolegów. Następnie:

1) powiadomił o tym swoją żonę,

2) powiadomił innych kolegów jakie wszyscy mają pensję,

3) zażądał podwyżki,

I stracił pracę. Sąd Najwyższy uznał zwolnienie za złamanie prawa.

Po wejściu powołanej nowelizacji kodeksu pracy w życie takie wyroki Sądu Najwyższego będą miały podstawę prawną w jednoznacznych przepisach kodeksu pracy. Nie będzie potrzebna ich nowelizacja.