Przełom w świadczeniu pielęgnacyjnym! NSA: nie ma podstaw do pozbawiania świadczenia pielęgnacyjnego z tego powodu, że żyją inne dzieci, które również mają obowiązek alimentacyjny

Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził w sprawie brak związku przyczynowo-skutkowego między rezygnacją wnioskodawcy z zatrudnienia a koniecznością opieki. W rzeczywistości było jednak tak, że przy prawidłowej wykładni przepisów wnioskodawca byłby uprawniony do wsparcia, bo sam fakt brak gotowości lub możliwości opieki nad matką przez rodzeństwo nie rzutuje na prawo osoby do świadczenia pielęgnacyjnego. Co zresztą w sprawie podnosił Rzecznik Praw Obywatelskich w skardze kasacyjnej na korzyść obywatela. RPO wnosił o uchylenie wyroku WSA oraz decyzji SKO i organu administracji. Ustawodawca nie przewidział bowiem takiej negatywnej przesłanki przyznania świadczenia.

Grupa alimentacyjna a świadczenie pielęgnacyjne. Argumentacja NSA

W  orzecznictwie NSA ukształtowało się stanowisko, że przepis art. 17 ust. 1 u.ś.r. nie określa tego, która z osób, tj. czy wnioskodawca, czy może ktoś z rodzeństwa, winna sprawować opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i jakimi kryteriami należy się kierować przy wskazaniu takiej osoby. W takiej sytuacji nie powinno być podważane, iż rozstrzygnięcie tej kwestii należy pozostawić samej rodzinie. W sytuacji zatem, gdy jedno z uprawnionych w pierwszej kolejności dzieci podopiecznego zwraca się o przyznanie takiego świadczenia, to nie ma podstaw pozbawienia go tego prawa z tego powodu, że żyją inne dzieci osoby wymagającej opieki. Ustawodawca takiego wymogu nie przewidział w stosunku do osób należących do tej samej grupy alimentacyjnej. Wymóg ten dotyczy jedynie osób z różnych grup alimentacyjnych. W stosunku do pozostałych sytuacji znajdą zastosowanie ogólne zasady i przesłanki przyznawania tego świadczenia, a wśród nich przesłanka faktycznego sprawowania opieki. NSA wskazał, że nie można zgodzić się również ze stanowiskiem sądu I instancji, iż w kontekście świadczenia pielęgnacyjnego, pomoc jest możliwa jedynie wówczas, gdy wnioskodawca wykaże w sposób niebudzący wątpliwości, że wyczerpał wszystkie inne możliwości zapewnienia opieki osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji (w tym m. in. możliwości oparte na współdziałaniu wszystkich dzieci osoby potrzebującej, ewentualnie z możliwości zatrudnienia opiekuna, czy skorzystanie z usług opiekuńczych sfinansowanych przez osoby zobowiązane do alimentacji). Przepis art. 17 ust. 1 u.ś.r. takiego wymogu nie ustanawia, natomiast wyraźnie określa podmiotowe i przedmiotowe oraz pozytywne i negatywne przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Jest to zatem wymóg pozaustawowy i słusznie podniosła strona skarżąca kasacyjnie, iż niedopuszczalne jest wprowadzanie przez sąd administracyjny, dodatkowych, nieprzewidzianych w u.ś.r., negatywnych przesłanek przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.