Zasady wypłacania zasiłku opiekuńczego

Świadczenie to przysługuje osobie podlegającej ubezpieczeniu chorobowemu zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie. Do uzyskania prawa do zasiłku nie jest wymagany okres wyczekiwania.

Warunkiem nabycia prawa do zasiłku opiekuńczego jest konieczność osobistego zaopiekowania się dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Potrzeba osobistego sprawowania opieki oznacza, że nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, którzy mogą zapewnić wymaganą opiekę. Ubezpieczony, który ubiega się o zasiłek opiekuńczy, we wniosku o przyznanie zasiłku (ZUS Z-15) składa oświadczenie, czy są inni domownicy, którzy mogą zapewnić opiekę. Nie dotyczy to konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 2 lat (art. 34 ustawy zasiłkowej). W takim przypadku zasiłek przysługuje matce lub ojcu chorego dziecka, które nie ukończyło 2 lat, mimo że w domu jest inna osoba, która może się nim zaopiekować w tym czasie.

Polecamy artykuł: Zmiany w ubezpieczeniach społecznych od 1 stycznia 2014 r.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje, mimo że jest inny członek rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli osoba ta nie jest zdolna do sprawowania opieki. Za osobę niemogącą zapewnić opieki uznaje się osobę:

całkowicie niezdolną do pracy,
chorą,
niesprawną fizycznie lub psychicznie ze względu na wiek,
prowadzącą gospodarstwo rolne,
odpoczywającą po pracy na nocnej zmianie,
prowadzącą działalność pozarolniczą, jeżeli nie może regulować swojego czasu pracy w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy),
niezobowiązaną do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia sprawowania tej opieki.

W przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat rodzice dziecka niepozostający w formalnym związku małżeńskim, lecz pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, są traktowani co celów wypłaty zasiłku opiekuńczego jak małżonkowie.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje m.in. w okresie urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego, a także w przypadku wykonywania pracy zarobkowej.

Przypadki, w których powstaje prawo do zasiłku opiekuńczego

Osoba, nad którą jest sprawowana osobista opieka	Przyczyna sprawowania osobistej opieki	Maksymalny okres pobierania zasiłku w roku
zdrowe dziecko w wieku do ukończenia 8 lat, za które uważa się dziecko własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dziecko przysposobione, a także dziecko obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie	nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także choroba niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna sprawującego opiekę nad dzieckiem	60 dni
	poród lub choroba małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki
	pobyt małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej
chore dziecko w wieku do ukończenia 14 lat, za które uważa się dziecko własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dziecko przysposobione, a także dziecko obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie	choroba dziecka lub innego członka rodziny
inny chory członek rodziny, za którego uważa się małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki	choroba dziecka lub innego członka rodziny	14 dni, przy czym zasiłek na opiekę nad dziećmi (zdrowymi i chorymi) oraz innymi członkami rodziny nie może łącznie przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym
dziecko, nad którym matka, pobierająca zasiłek macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie sprawuje osobistej opieki, ponieważ wymaga opieki szpitalnej	jeżeli ubezpieczony ojciec dziecka lub inny członek najbliższej rodziny przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem	8 tygodni, przy czym jest to wymiar niezwiązany z rokiem kalendarzowym i niezależny od przysługujących 60 i 14 dni zasiłku w roku

Zasiłek opiekuńczy należy wypłacać nie tylko za dni robocze, ale również za dni wolne wynikające z harmonogramu czasu pracy, pod warunkiem że nie ma innych domowników mogących w tych dniach zapewnić opiekę choremu dziecku. Świadczenia nie należy wypłacać za te dni robocze, obowiązujące pracownika sprawującego opiekę, w których jego małżonek ma dni wolne od pracy (np. pracuje w systemie pracy zmianowej i dzień wolny od pracy nie przypada po pracy na nocnej zmianie).

Zobacz także: Warunki przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego