21 stycznia 2025 r. to Dzień Babci. Przyglądamy się w zw. z tym: Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) o prawach osób starszych

• Kiedy jest Dzień Babci 2025?
• Kiedy jest Dzień Dziadka 2025?
• Co na prezent na Dzień Babci i Dziadka?
• Korpus Wsparcia Seniorów na 2025
• Konwencja ONZ w sprawach praw osób starszych
• Co to jest ageizm?

Kiedy jest Dzień Babci 2025?

W 2025 r. Dzień Babci wypada 21 stycznia, tj. we wtorek.

Kiedy jest Dzień Dziadka 2025?

W 2025 r. Dzień Dziadka wypada 22 stycznia, tj. w środę.

Co na prezent na Dzień Babci i Dziadka?

Na prezent na Dzień Babci i Dziadka nie warto dawać przedmiotów materialnych, najcenniejszy jest czas, wzajemne spotkanie, miłość, zrozumienie, powrót do przeszłości i wsłuchanie się w historie Dziadków. Rozmowy to coś co utkwi na długo. Wnuczek czy wnuczka może też zaskoczyć seniorów opowiadają im o pracach nad Konwencją Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) o prawach osób starszych. Być może niedługo wejdzie w życie. W dzisiejszych czasach wciąż mamy do czynienia z ageizmem. Warto więc uświadomić Dziadków w kilku kwestiach prawnych i społecznych.

Korpus Wsparcia Seniorów na 2025

W 2024 r. był realizowany rządowy program „Korpus Wsparcia Seniorów”. Dlaczego? Ponieważ sytuacja na rynku pracy osób starszych, które często są już dziadkami i babciami, nie jest zła, ale nie jest też najlepsza. Liczne dane pokazują, że osoby 60+ czy 65+ pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego i otrzymywania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, wciąż pracują. Dlaczego? Zwykle tego wymaga od nich sytuacja finansowa, ale też dlatego, że takie osoby chcą pozostać aktywne. Taka aktywność przejawia się w życiu gospodarczym ale i społecznym. Dużym problem jest bowiem wykluczenie społeczne osób starszych. W związku z tym powstają liczne programy wsparcia dla osób starszych.

W 2024 r. był moduł I, którego celem jest zapewnienie usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich seniorom w wieku 60 lat i więcej. Usługi sąsiedzkie świadczone w ramach Modułu I obejmą swoim zakresem pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną, przez którą należy rozumieć formy wsparcia niewymagające specjalistycznej wiedzy i kompetencji, oraz, w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Był też moduł II, którego celem była poprawa bezpieczeństwa oraz możliwości samodzielnego funkcjonowania w miejscu zamieszkania osób starszych przez zwiększanie dostępu do tzw. „opieki na odległość”, a także wsparcie gmin w realizacji świadczenia usług opiekuńczych. W ramach Modułu II gminy będą mogły uzyskać wsparcie finansowe na dofinansowanie zakupu, jak również kosztów użytkowania tzw. opasek lub innych urządzeń bezpieczeństwa oraz na dofinansowanie kosztów użytkowania opasek lub innych urządzeń bezpieczeństwa.

Konwencja ONZ w sprawach praw osób starszych

O szczegółach w sprawie Konwencja ONZ co do praw osób starszych póki co nie ma dużo informacji, ale redakcji udało się dotrzeć do wiarygodnych informacji i biuro RPO potwierdza, że w sierpniu 2024 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło rezolucję, w której przyjęło dorobek Grupy Roboczej ONZ ds. Starzenia, pracującej przez minione lata nad przygotowaniami do Konwencji ONZ o prawach osób starszych

• Otwiera to nowe możliwości przyśpieszenia prac nad tym instrumentem prawa międzynarodowego. Instytucją ONZ, która powinna teraz podjąć działania, jest Rada Praw Człowieka ONZ

• Rzecznik Praw Obywatelskich pyta minister ds. polityki senioralnej Marzenę Okłę-Drewnowicz, jakie działania planuje rząd co do udziału w wypracowaniu kolejnych rezolucji ONZ, które mogą otworzyć drogę do rozpoczęcia prac redakcyjnych nad konwencją. I tak: pracownicy Departamentu Polityki Senioralnej KPRM dokonują analizy dorobku Grupy Roboczej ONZ ds. Starzenia się (OWEGA) oraz stanowisk Polski i krajów UE formułowanych w ramach prac tej Grupy. Jest to niezbędny element wypracowania stanowiska strony polskiej względem propozycji zawartych w decyzji nr 14/1 OWEGA podjętej podczas ostatniej sesji Grupy w maju 2024 r.

Co to jest ageizm?

Jak czytamy na stronie RPO: podczas ostatniej, 14. sesji Grupy Roboczej ONZ ds. Starzenia się (OEWGA) w maju 2024 r. przyjęto w drodze konsensusu decyzję 14/1. Jest ona oficjalnym stanowiskiem, w którym ONZ wskazuje m.in. na następujące kwestie:

• ageizm uznaje za szeroko rozpowszechnione zjawisko oparte na uprzedzeniach oraz założeniu, że zaniedbanie oraz dyskryminacja osób starszych jest akceptowalna, a także, że ageizm jest nie tylko częstym źródłem, ale także usprawiedliwieniem dla dyskryminacji ze względu na wiek, jak również jej siłą napędową;

• eliminacja ageizmu i wszelkich form przemocy, dyskryminacji oraz zaniedbania osób starszych, tak jak likwidacja ubóstwa w każdym wymiarze, podkreślanie godności osób starszych i ich dobrostanu są fundamentalne dla możliwości pełnego korzystania przez nie z praw człowieka i podstawowych wolności;

• starsze kobiety często są narażone na dyskryminację w wyniku nierówności ze względu na płeć i doświadczają większego ryzyka w zakresie społecznego i ekonomicznego wykluczenia, podobnie jak w zakresie fizycznej i psychicznej przemocy, co ma wpływ na korzystanie przez nie z praw człowieka i podstawowych wolności;

• możliwe luki w ochronie praw człowieka w kontekście osób starszych, zarówno na poziomie normatywnym, jak i implementacyjnym, występują m.in. w obszarach związanych z równością i niedyskryminacją, przemocą, zaniedbaniem i nadużyciami, autonomią i niezależnością, opieką długoterminową i paliatywną, ochroną socjalną i zabezpieczeniem społecznym, edukacją, szkoleniami, uczeniem przez całe życie i kształtowaniem umiejętności, dostępu do wymiaru sprawiedliwości, prawa do pracy, dostępu do rynku pracy, bezpieczeństwa ekonomicznego, wkładu w zrównoważony rozwój, prawa do możliwie najwyższych standardów fizycznego i psychicznego zdrowia oraz dostępu do usług zdrowotnych, włączenia społecznego, dostępności, infrastruktury i otoczenia (transport, mieszkalnictwo i dostęp), uczestnictwa w życiu publicznym i w procesach podejmowania decyzji;

• istnieje możliwość wystąpienia dodatkowych wyzwań w zakresie ochrony praw osób starszych, włączając w to ubóstwo, zmiany klimatyczne, konflikty zbrojne, ryzyka związane z nowoczesnymi technologiami, kryzysami finansowymi, obciążeniami dla systemu opieki zdrowotnej; wiele państw może nie być wystarczająco przygotowanych, aby odpowiedzieć na potrzeby szybko starzejących się społeczeństw, w tym w zakresie opieki profilaktycznej, leczniczej, paliatywnej i specjalistycznej.

W decyzji 14/1 wskazano również na najlepsze sposoby zaradzenia zidentyfikowanym lukom w prawie międzynarodowym. W katalogu przedstawionych możliwości na pierwszym miejscu, po raz pierwszy oficjalnie, poddano pod rozwagę państw członkowskich ONZ opracowanie wiążącego instrumentu prawa międzynarodowego w celu promocji, ochrony i zapewnienia uznania oraz realizacji, na równych zasadach, wszystkich praw człowieka osób starszych.