Wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2004 r. sygn. III UA 1/04

Jeżeli ustalenie stażu pracy w szczególnych warunkach, stanowiącego przesłankę nabycia prawa do świadczenia, następuje w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych, to 30-dniowy termin określony w art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), po upływie którego organ rentowy obowiązany jest do zapłaty odsetek, należy liczyć od daty wyroku sądu, którym prawomocnie ustalono prawo do tego świadczenia.

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski

Sędziowie SN: Andrzej Wasilewski (sprawozdawca), Andrzej Wróbel

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2004 r. sprawy z wniosku Tadeusza K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w R. o odsetki na skutek apelacji organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 17 września 2002 r. [...]

oddalił apelację.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w Lublinie postanowieniem z dnia 5 lutego 2004 r. [...] podjętym na podstawie art. 390 § 1 k.p.c, przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne o treści następującej:

„czy po ustaleniu prawa do świadczenia przez sąd pierwszej instancji i oddaleniu apelacji pozwanego organu rentowego, w sytuacji gdy sąd drugiej instancji nie czynił własnych ustaleń i orzekał wyłącznie na podstawie dowodów przeprowadzonych przez sąd pierwszej instancji, ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji przez ten organ rentowy, o której mowa w przepisie art. 118 ust. 1 ustawy z dnia17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) jest data wydania wyroku ustalającego prawo do świadczenia, czy też data, w której wyrok ten stał się prawomocny lub wykonalny - a więc data wydania wyroku przez sąd drugiej instancji ?”

W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd Apelacyjny podniósł w szczególności, że:

Po pierwsze, przedstawione zagadnienie prawne powstało w sytuacji, gdy decyzją z dnia 28 czerwca 2002 r. strona pozwana - Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w R. odmówił wnioskodawcy - Tadeuszowi K. wypłaty odsetek z tytułu opóźnienia w przyznaniu i wypłacie emerytury za okres od dnia 7 grudnia 1999 r. do dnia 3 sierpnia 2001 r. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia organ rentowy na podstawie art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stwierdził, że za ostatnią okoliczność niezbędną do wydania decyzji w sprawie prawa do emerytury przyjął datę wydania wyroku przez Sąd Apelacyjny, czyli dzień 3 lipca 2001 r. i uznał, że od tej daty rozpoczął bieg 30-dniowy termin do wydania decyzji i w konsekwencji także odsetki za opóźnienie w przyznaniu i wypłacie świadczenia należą się wnioskodawcy od dnia 3 sierpnia 2001 r. W wyniku odwołania wnioskodawcy od powyższej decyzji, Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu wyrokiem z dnia 17 września 2002 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zasądził od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 4.445,27 zł tytułem odsetek należnych mu za okres od dnia 15 sierpnia 2000 r. do dnia 2 sierpnia 2001 r, opierając swe rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach: a) decyzją z dnia 3 lipca 2000 r. strona pozwana odmówiła wnioskodawcy prawa do emerytury; b) wyrokiem z dnia 14 lipca 2000 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu zmienił tę decyzję i ustalił prawo wnioskodawcy do wcześniejszej emerytury od dnia 7 grudnia 1999 r; c) z kolei, wyrokiem z dnia 3 lipca 2001 r. Sądu Apelacyjnego w Warszawie została oddalona apelacja strony pozwanej od powyższego wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 14 lipca 2000 r, a następnie postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2002 r. Sąd Najwyższy odrzucił kasację strony pozwanej od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 lipca 2001 r. W tej sytuacji, w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu z dnia 14 lipca 2000 r, strona pozwana decyzją z dnia 5 czerwca 2002 r. przyznała wnioskodawcy emeryturę wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 3 sierpnia 2001 r. Odwołanie wnioskodawcy od tej ostatniej decyzji strona pozwana potraktowała jako wniosek o wypłatę odsetek od wcześniejszej daty - czyli od dnia 7 grudnia 1999 r. i wniosek ten załatwiła odmownie decyzją z dnia 28 czerwca 2002 r. która w wyniku odwołania wnioskodawcy została zmieniona powołanym wyżej wyrokiem Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 września 2002 r., od którego apelację wniosła strona pozwana, podnosząc w niej zarzut naruszenia art. 118 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) oraz art. 388 § 1 k.p.c, przez przyjęcie, że data wydania nieprawomocnego wyroku przez Sąd pierwszej instancji ma stanowić datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, od której liczy się bieg terminu do wydania decyzji i wobec pominięcia faktu, że wykonalnym jest dopiero wyrok Sądu drugiej instancji, skoro dopiero od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia w sprawie biegnie dla organu termin do wydania decyzji.