REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Guza
Łukasz Guza

REKLAMA

Za czas nieświadczenia pracy, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.

Pracownik ma prawo powstrzymania się od wykonywania pracy, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, co stwarza niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia albo gdy wykonywanie pracy zagraża innym osobom. Powyższe uprawnienie przysługuje pod pewnymi warunkami także zatrudnionym na stanowiskach wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Prawo każdego pracownika
Prawo powstrzymania się od wykonywania pracy w pierwszej z wymienionych sytuacji przysługuje każdemu pracownikowi, jeśli spełnione zostaną następujące przesłanki:
- warunki pracy będą niezgodne z przepisami bhp,
- wystąpi bezpośrednie zagrożenie dla jego życia lub zdrowia albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom,
- powiadomi o tym niezwłocznie przełożonego.

Przywołany art. 210 k.p. nie wymienia wprost naruszenia zasad bhp jako przesłanki powstrzymania się od pracy. Wydaje się jednak, że także naruszenie tych zasad, a nie wyłącznie przepisów, umożliwia pracownikowi powstrzymywanie się od pracy. Wynika to pośrednio z art. 207 § 2 k.p., zgodnie z którym w sytuacji, gdy dobrem chronionym jest życie i zdrowie, ustawodawca nakazuje nie tylko przestrzegać przepisów, ale także zasad bhp. Na taką interpretację przepisów wskazuje także art. 211 k.p., który nakazuje pracownikom przestrzeganie zasad i przepisów bhp.

Złamanie przepisów lub zasad bhp nie upoważnia jeszcze pracownika do odstąpienia od pracy. Dodatkowo musi on mieć przeświadczenie, że sytuacja, w której się znajduje, lub praca, którą wykonuje, stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia jego lub innej osoby (w tym nie tylko innego pracownika, ale także osób postronnych). Zagrożenie to musi mieć charakter bezpośredni. Oznacza to, że musi zaistnieć znaczne prawdopodobieństwo wystąpienia szkody na zdrowiu lub życiu (np. poprzez porażenie prądem, upadek z wysokości, zasypanie, utonięcie). Warto pamiętać, że zaprzestanie wykonywania pracy powinno powodować uchylenie stanu bezpośredniego zagrożenia.

Zanim pracownik odstąpi od pracy, musi powiadomić przełożonego o zagrożeniu i pozostawać w gotowości do wykonywania obowiązków po zlikwidowaniu zagrożeń lub do podjęcia innej pracy wyznaczonej mu przez pracodawcę.

Oddalenie z miejsca zagrożenia

Samo powstrzymanie się od pracy może nie usunąć bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika. Wówczas pracownikowi przysługuje dodatkowo prawo oddalenia się z miejsca zagrożenia. W tym przypadku ustawodawca przewidział wyraźnie obowiązek pracownika do niezwłocznego zawiadomienia o fakcie i przyczynach oddalenia.

Okres niewykonywania pracy połączony ewentualnie z oddaleniem się z miejsca zagrożenia nie stanowi przestoju. Pracownikowi przysługuje w tej sytuacji prawo do wynagrodzenia obliczonego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadł okres niewykonywania pracy.



Uprawnienie tylko niektórych
Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. W tym przypadku prawo do powstrzymania się od wykonywania pracy przysługuje tylko nielicznym grupom zawodowym, tj. tym, które wykonują pracę wymagającą szczególnej sprawności psychofizycznej. Rodzaje takich prac określa przywołane w podstawie prawnej rozporządzenie. Chodzi o pracę m.in. kierowców autobusów, motorniczych tramwajów, pilotów samolotów, przy obsłudze żurawi wieżowych i samojezdnych, platform hydraulicznych, instalacji chemicznych do produkcji gazów toksycznych.

Przesłanka powstrzymania się od pracy w sytuacji, o której mowa wyżej, ma charakter subiektywny. Rozstrzygające jest bowiem odczucie pracownika, że jest on niedysponowany psychicznie lub fizycznie, co w jego przekonaniu nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. Ten stan świadomości nie podlega weryfikacji. Pracownik jest jednak obowiązany do uprzedniego zawiadomienia przełożonego o powstrzymaniu się od pracy. Za czas jego trwania nie zachowuje on prawa do wynagrodzenia. Częste powstrzymywanie się od pracy z powołaniem na niedyspozycję może prowadzić do stwierdzenia nieprzydatności pracownika do pracy na danym stanowisku i w konsekwencji do rozwiązania z nim umowy o pracę.

Ważne!
Prawo powstrzymania się od wykonywania pracy czy oddalenia z miejsca zagrożenia nie dotyczy pracowników, których obowiązkiem jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

Przykład:
STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA LUB ZDROWIA
Pracownik powiadomił pracodawcę, że powstrzyma się od pracy, gdyż komputer, którym musi się posługiwać, nie posiada odpowiedniego certyfikatu. Przełożony polecił pracownikowi podjęcie pracy, zgodnie z obowiązującym go zakresem obowiązków, przedstawiając mu jednocześnie ekspertyzę wykluczającą, że komputer może stworzyć zagrożenie dla jego życia lub zdrowia. Pracownik nie zmienił jednak zdania i nadal odmawiał świadczenia pracy.
W takiej sytuacji pracodawca miał prawo rozwiązać z nim stosunek pracy w trybie art. 52 k.p. - czyli bez wypowiedzenia. Odmowa świadczenia pracy w analizowanej sytuacji stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, gdyż nie było podstaw do niej, co potwierdziła ekspertyza. W myśl art. 210 k.p. warunkiem powstrzymania się od pracy jest nie tylko łamanie przepisów bhp, ale także wystąpienie stanu zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika. W omawianym przykładzie pracodawca udowodnił, że stan taki nie wystąpił.

Przykład:
BEZ PRAWA POWSTRZYMANIA SIĘ OD PRACY
Sanitariusz odmówił wykonania zastrzyku osobie, która zakażona jest wirusowym zapaleniem wątroby typu B, tłumacząc swoją decyzję faktem, iż wczoraj skaleczył swoją dłoń. W tym przypadku nie jest on jednak uprawniony do powstrzymania się od pracy. Zgodnie bowiem z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 15 maja 2001 r. personelowi lekarsko-pielęgniarskiemu w zakresie obowiązków pracowniczych nie przysługuje uprawnienie do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej (II UKN 395/00, OSNP 2003/3/70). W tym przypadku na szpitalu jako pracodawcy spoczywa jednak zwiększone ryzyko odpowiedzialności wobec pracowników personelu medycznego, że do zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby doszło w związku z wykonywaniem pracy.


Podstawa prawna:- art. 210 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.),
- § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 z późn. zm.).
- rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz.U. nr 62, poz. 287).

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samotni wśród ludzi

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, dziekanem Kozminski Executive Business School w Akademii Leona Koźmińskiego, o tym, jak radzić sobie z izolacją na wysokim stanowisku.

Praca zdalna, zadaniowy czas pracy. Nie, teraz zupełnie inna forma zatrudnienia jest na absolutnym topie rynku pracy, jaka

80 proc. pracowników tymczasowych i kontraktorów odczuwa satysfakcję z pracy projektowej. Wielu specjalistów, kiedy pozna zalety takich form współpracy z firmami, to nie chce już wracać na etat. Dlatego praca projektowa szybko zyskuje zwolenników.

Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

REKLAMA

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania z PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

REKLAMA

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA