REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Guza
Łukasz Guza

REKLAMA

Za czas nieświadczenia pracy, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.

Pracownik ma prawo powstrzymania się od wykonywania pracy, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, co stwarza niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia albo gdy wykonywanie pracy zagraża innym osobom. Powyższe uprawnienie przysługuje pod pewnymi warunkami także zatrudnionym na stanowiskach wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Prawo każdego pracownika
Prawo powstrzymania się od wykonywania pracy w pierwszej z wymienionych sytuacji przysługuje każdemu pracownikowi, jeśli spełnione zostaną następujące przesłanki:
- warunki pracy będą niezgodne z przepisami bhp,
- wystąpi bezpośrednie zagrożenie dla jego życia lub zdrowia albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom,
- powiadomi o tym niezwłocznie przełożonego.

Przywołany art. 210 k.p. nie wymienia wprost naruszenia zasad bhp jako przesłanki powstrzymania się od pracy. Wydaje się jednak, że także naruszenie tych zasad, a nie wyłącznie przepisów, umożliwia pracownikowi powstrzymywanie się od pracy. Wynika to pośrednio z art. 207 § 2 k.p., zgodnie z którym w sytuacji, gdy dobrem chronionym jest życie i zdrowie, ustawodawca nakazuje nie tylko przestrzegać przepisów, ale także zasad bhp. Na taką interpretację przepisów wskazuje także art. 211 k.p., który nakazuje pracownikom przestrzeganie zasad i przepisów bhp.

Złamanie przepisów lub zasad bhp nie upoważnia jeszcze pracownika do odstąpienia od pracy. Dodatkowo musi on mieć przeświadczenie, że sytuacja, w której się znajduje, lub praca, którą wykonuje, stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia jego lub innej osoby (w tym nie tylko innego pracownika, ale także osób postronnych). Zagrożenie to musi mieć charakter bezpośredni. Oznacza to, że musi zaistnieć znaczne prawdopodobieństwo wystąpienia szkody na zdrowiu lub życiu (np. poprzez porażenie prądem, upadek z wysokości, zasypanie, utonięcie). Warto pamiętać, że zaprzestanie wykonywania pracy powinno powodować uchylenie stanu bezpośredniego zagrożenia.

Zanim pracownik odstąpi od pracy, musi powiadomić przełożonego o zagrożeniu i pozostawać w gotowości do wykonywania obowiązków po zlikwidowaniu zagrożeń lub do podjęcia innej pracy wyznaczonej mu przez pracodawcę.

Oddalenie z miejsca zagrożenia

Samo powstrzymanie się od pracy może nie usunąć bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika. Wówczas pracownikowi przysługuje dodatkowo prawo oddalenia się z miejsca zagrożenia. W tym przypadku ustawodawca przewidział wyraźnie obowiązek pracownika do niezwłocznego zawiadomienia o fakcie i przyczynach oddalenia.

Okres niewykonywania pracy połączony ewentualnie z oddaleniem się z miejsca zagrożenia nie stanowi przestoju. Pracownikowi przysługuje w tej sytuacji prawo do wynagrodzenia obliczonego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadł okres niewykonywania pracy.



Uprawnienie tylko niektórych
Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. W tym przypadku prawo do powstrzymania się od wykonywania pracy przysługuje tylko nielicznym grupom zawodowym, tj. tym, które wykonują pracę wymagającą szczególnej sprawności psychofizycznej. Rodzaje takich prac określa przywołane w podstawie prawnej rozporządzenie. Chodzi o pracę m.in. kierowców autobusów, motorniczych tramwajów, pilotów samolotów, przy obsłudze żurawi wieżowych i samojezdnych, platform hydraulicznych, instalacji chemicznych do produkcji gazów toksycznych.

Przesłanka powstrzymania się od pracy w sytuacji, o której mowa wyżej, ma charakter subiektywny. Rozstrzygające jest bowiem odczucie pracownika, że jest on niedysponowany psychicznie lub fizycznie, co w jego przekonaniu nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. Ten stan świadomości nie podlega weryfikacji. Pracownik jest jednak obowiązany do uprzedniego zawiadomienia przełożonego o powstrzymaniu się od pracy. Za czas jego trwania nie zachowuje on prawa do wynagrodzenia. Częste powstrzymywanie się od pracy z powołaniem na niedyspozycję może prowadzić do stwierdzenia nieprzydatności pracownika do pracy na danym stanowisku i w konsekwencji do rozwiązania z nim umowy o pracę.

Ważne!
Prawo powstrzymania się od wykonywania pracy czy oddalenia z miejsca zagrożenia nie dotyczy pracowników, których obowiązkiem jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

Przykład:
STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA LUB ZDROWIA
Pracownik powiadomił pracodawcę, że powstrzyma się od pracy, gdyż komputer, którym musi się posługiwać, nie posiada odpowiedniego certyfikatu. Przełożony polecił pracownikowi podjęcie pracy, zgodnie z obowiązującym go zakresem obowiązków, przedstawiając mu jednocześnie ekspertyzę wykluczającą, że komputer może stworzyć zagrożenie dla jego życia lub zdrowia. Pracownik nie zmienił jednak zdania i nadal odmawiał świadczenia pracy.
W takiej sytuacji pracodawca miał prawo rozwiązać z nim stosunek pracy w trybie art. 52 k.p. - czyli bez wypowiedzenia. Odmowa świadczenia pracy w analizowanej sytuacji stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, gdyż nie było podstaw do niej, co potwierdziła ekspertyza. W myśl art. 210 k.p. warunkiem powstrzymania się od pracy jest nie tylko łamanie przepisów bhp, ale także wystąpienie stanu zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika. W omawianym przykładzie pracodawca udowodnił, że stan taki nie wystąpił.

Przykład:
BEZ PRAWA POWSTRZYMANIA SIĘ OD PRACY
Sanitariusz odmówił wykonania zastrzyku osobie, która zakażona jest wirusowym zapaleniem wątroby typu B, tłumacząc swoją decyzję faktem, iż wczoraj skaleczył swoją dłoń. W tym przypadku nie jest on jednak uprawniony do powstrzymania się od pracy. Zgodnie bowiem z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 15 maja 2001 r. personelowi lekarsko-pielęgniarskiemu w zakresie obowiązków pracowniczych nie przysługuje uprawnienie do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej (II UKN 395/00, OSNP 2003/3/70). W tym przypadku na szpitalu jako pracodawcy spoczywa jednak zwiększone ryzyko odpowiedzialności wobec pracowników personelu medycznego, że do zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby doszło w związku z wykonywaniem pracy.


Podstawa prawna:- art. 210 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.),
- § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 z późn. zm.).
- rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz.U. nr 62, poz. 287).

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy certyfikacja ISO nadal ma sens?

Zarządzanie jakością, zarządzanie środowiskowe, systemy zapewniania bezpieczeństwa i higieny pracy czy czystości mikrobiologicznej – nowoczesne organizacje, szczególnie te, działające globalnie, porządkują wewnętrzne procesy własnymi procedurami. Czy w tej sytuacji certyfikacja ISO nadal ma sens? – Bez wątpienia. I to nie tylko po to, żeby zwiększyć konkurencyjność i wiarygodność w oczach kontrahentów – przekonuje Katarzyna Petrusiewicz, ekspert CWS Workwear.

Najbardziej szanowane zawody 2025. B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę

Jakie zawody są obecnie najbardziej szanowane przez społeczeństwo? Na końcu listy znajdują się posłowie, europosłowie, samorządowcy, influencerzy i youtuberzy. Zmienia się idealna wizja pracy - B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę.

Pracodawca powinien redukować przebodźcowanie pracowników [SPOSOBY]

Współcześnie pracujemy za dużo, za głośno i za szybko. Wpływa to na przebodźcowanie, co z kolei powoduje niezdolność do koncentracji, złe samopoczucie, a nawet problemy psychiczne. Raport Pracuj.pl “Neurokomfort w pracy i rekrutacji, czyli przed jakimi wyzwaniami stajemy jako neuroróżnorodni w świecie pełnym bodźców” przedstawia problem i podaje pracodawcom sposoby na redukowanie przebodźcowania pracowników.

Uwaga! Komunikat ZUS: Od 1 lipca 2025 nowy kod ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych na stażu. Sprawdź, jak rozliczać 09 21 i 09 20

ZUS przypomina: od 1 lipca 2025 r. obowiązuje nowy kod tytułu ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych pobierających stypendium z urzędu pracy. Zmiana wynika z nowelizacji rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

REKLAMA

MRPiPS: W cztery miesiące 2025 r. ponad 103 tys. zezwoleń na pracę dla cudzoziemców. Najczęściej dla obywateli Kolumbii, Filipin, Indii i Nepalu

Wstępne dane Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej za pierwsze 4 miesiące 2025 r. pokazują, że w tym okresie wydano w Polsce 103,2 tys. zezwoleń na pracę cudzoziemców. Najwięcej otrzymali Kolumbijczycy. Na kolejnych miejscach w zestawieniu znaleźli się obywatele Filipin, Indii, Nepalu oraz Uzbekistanu. Jednocześnie zaledwie 1,2 tys. zezwoleń wydano dla pracowników z Ukrainy.

Czy zmiana formy prawnej pracodawcy wpływa na PPK? [PRZYKŁADY]

Przepisy ustawy o PPK nie wyłączają ani nie modyfikują zasad kontynuacji bądź sukcesji wynikających np. z przepisów kodeksu spółek handlowych. Jeżeli po przekształceniu danemu podmiotowi przysługują nadal prawa i obowiązki, jakie miał przed przekształceniem, dotyczy to także praw i obowiązków wynikających z umowy o zarządzanie PPK.

Nieodpłatne kursy językowe dla pracowników. Aspekty prawne i podatkowe

Na co może liczyć pracownik chcący podnieść swoje kwalifikacje zawodowe? Czy pracodawca może finansować pracownikom kursy językowe ze środków ZFŚS? Kiedy sfinansowanie szkoleń językowych pracownikom jest dla nich przychodem? W artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania!

6 najważniejszych zmian w zatrudnianiu cudzoziemców od czerwca 2025 r.

Dnia 1 czerwca weszły w życie ważne przepisy zmieniające zasady legalnego zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Zmiany można przedstawić w 6 głównych punktach. Oto najważniejsze przepisy prawne.

REKLAMA

MRPiPS: Pilotaż skróconego czasu pracy 2025 – nabór wniosków od 14 sierpnia 2025, do 1 mln zł dofinansowania [SZCZEGÓŁY, WAŻNE TERMINY]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło szczegóły długo wyczekiwanego pilotażu skróconego czasu pracy. Program, pierwszy tego typu w Polsce i tej części Europy, zakłada praktyczne testowanie różnych modeli organizacji pracy przy wsparciu finansowym państwa. Wnioski o udział w pilotażu będzie można składać od 14 sierpnia do 15 września 2025 roku.

Nowoczesne BHP czyli jak zmiany klimatu wpływają na bezpieczeństwo pracy

Jakich działań ze strony pracodawcy wymaga nowoczesne podejście do BHP? Czym jest dziś bezpieczeństwo pracy? Jak zmiany klimatu wpływają na zarządzanie bezpieczeństwem w firmie?

REKLAMA