Czy można zapisać w wykazie obowiązków pracownika, że powinien wykonywać niezawarte w tym wykazie ustne polecenia przełożonego

Rację ma inspektor pracy. Powinni Państwo zmienić sporny zapis w zakresie obowiązków pracownika. Przedstawione przez Państwa sformułowanie zawarte w zakresie czynności i obowiązków pracownika jest zbyt ogólne. Wydawane pracownikowi polecenia nie mogą być dowolne. Muszą dotyczyć pracy i nie mogą być sprzeczne z umową o pracę ani z obowiązującym prawem.

UZASADNIENIE

W praktyce dość często zdarza się, że niektóre obowiązki wpisane do zakresu (wykazu) czynności stają się nieaktualne. Czasami bowiem dochodzą pracownikom nowe zadania związane z pracą na danym stanowisku, których ten zakres nie przewiduje. W takich sytuacjach nie sposób natychmiast uaktualniać tych dokumentów. Dlatego w zakresach obowiązków pracowniczych należy wprowadzać zapisy dość uniwersalne, umożliwiające wydanie przez przełożonego polecenia pracownikowi w każdym czasie. Pozwalają one przełożonemu w razie braku zapisu zadania w pisemnym zakresie obowiązków, które ma wykonać pracownik, wydać ustne polecenie w sprawie wykonania tego zadania. Przedstawiony przez Państwa zapis można zastąpić bardziej precyzyjnym, np. „pracownik jest zobowiązany przestrzegać obowiązku wykonywania innych poleceń przełożonych dotyczących pracy zgodnych z przepisami prawa i ustalonym w umowie rodzajem pracy”.

W przypadku zastosowania takiego zapisu, w każdym czasie będzie można powiedzieć pracownikowi, że ma wykonać jakieś zadanie, jednak musi być ono zgodne z przepisami prawa i z obowiązującą pracownika umową o pracę (art. 100 § 1 Kodeksu pracy).

PRZYKŁAD

Kierownik działu zaopatrzenia polecił podwładnemu pracownikowi przewiezienie służbowym samochodem na swoją działkę materiałów budowlanych. Pracownik odmówił wykonania polecenia i zgłosił tę sprawę dyrektorowi technicznemu. Odmówienie przez pracownika wykonania polecenia kierownika było prawidłowe, ponieważ polecenie to było niezgodne z umową o pracę tego pracownika. Dyrektor wymierzył kierownikowi karę nagany za polecenie użycia samochodu służbowego do celów prywatnych.

Nieuzasadniona odmowa wykonania polecenia służbowego stanowi bez wątpienia naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Można wówczas wymierzyć pracownikowi karę porządkową. Natomiast w razie wyrządzenia szkody przez pracownika na skutek niewykonania polecenia przełożonego pracodawca może dochodzić roszczeń od tego pracownika z tytułu odpowiedzialności materialnej. Oznacza to, że pracodawca będzie mógł dochodzić od pracownika odszkodowania za wyrządzoną szkodę. Niewykonanie polecenia pracodawcy zgodnego z zakresem obowiązków pracownika może skutkować również rozwiązaniem umowy o pracę z pracownikiem zarówno za wypowiedzeniem, jak i bez wypowiedzenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 12 czerwca 1997 r. (I PKN 211/97, OSNP 1998/11/323) stwierdzając, że bezprawna i świadoma odmowa wykonania polecenia, zagrażająca istotnym interesom pracodawcy, uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.