Czy można nakazać wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych

RADA

Pracownik miał rację odmawiając pracy w godzinach nadliczbowych. Pracodawca nie może bowiem polecać pracy w godzinach nadliczbowych ponad obowiązujący w zakładzie limit, nawet jeżeli konieczność pracy w tych godzinach wynika ze szczególnych potrzeb pracodawcy, np. z powodu choroby innego pracownika. Nie mogą zatem Państwo zastosować wobec pracownika jakichkolwiek sankcji z powodu odmowy pracy w godzinach nadliczbowych.

UZASADNIENIE

Pracodawca może polecić pracownikom wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych w dwóch sytuacjach, tj.:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

• szczególnych potrzeb pracodawcy.

Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych nie może być wydawane bez ograniczeń. Czas pracy pracownika łącznie z godzinami nadliczbowymi, poza pracownikami zarządzającymi w imieniu pracodawcy zakładem pracy, nie może bowiem przekraczać przeciętnie 48 godzin na tydzień w obowiązującym pracownika okresie rozliczeniowym. Pracownik nie powinien zatem pracować więcej niż 8 godzin nadliczbowych przeciętnie w tygodniu. Do limitu przeciętnie 48 godzin nadliczbowych wlicza się zarówno godziny nadliczbowe wynikające z konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, jak i godziny nadliczbowe wynikające ze szczególnych potrzeb pracodawcy.

Ponadto pracownik w danym roku kalendarzowym nie powinien przepracować więcej niż 150 godzin nadliczbowych wynikających ze szczególnych potrzeb pracodawcy, chyba że taki roczny limit został podniesiony w drodze postanowień regulaminu pracy, układu zbiorowego pracy lub umowy o pracę. Podwyższenie rocznego limitu godzin nadliczbowych może nastąpić maksymalnie do 416 godzin (52 tyg. x 8 godzin). Liczba ta wynika z pomnożenia liczby tygodni, jakie występują w roku (52 tygodnie) oraz maksymalnej liczby godzin nadliczbowych, jakie pracownik może wypracować przeciętnie w jednym tygodniu pracy, tj. 8 godzin.

WAŻNE!

W przypadku ustalenia w zakładzie wyższego limitu godzin nadliczbowych niż 150, pracownik nie powinien wypracować więcej godzin nadliczbowych wynikających ze szczególnych potrzeb pracodawcy, niż to zostało określone w wewnętrznych przepisach zakładu lub w umowie o pracę.

Trzeba jednak pamiętać, że godziny nadliczbowe wynikające z konieczności prowadzenia akcji ratowniczej nie są ograniczone limitem 150 godzin, a więc pracodawca ma prawo polecać je w dowolnym zakresie, jeżeli istnieje taka konieczność.