Czy można nakazać pracownikom odpracowanie dnia wolnego za dzień żałoby narodowej

 Nie mogą Państwo nakazać pracownikom odpracowania dni wolnych udzielonych z powodu żałoby narodowej. Te 2 dni wolne nie mogą również powodować obniżenia wynagrodzenia pracowników.

UZASADNIENIE

Przepisy prawa pracy nie nakazują pracodawcy udzielania wolnego pracownikom z powodu wprowadzenia żałoby narodowej. Państwa decyzja o udzieleniu 2 dni wolnych z powodu żałoby narodowej była zatem dobrowolna. Nie można więc obecnie żądać od pracowników odpracowania tych dni. Nie można także wymagać od pracowników, aby wystąpili o udzielenie na te dni urlopu wypoczynkowego. Dni wolne z powodu żałoby narodowej należy potraktować jako płatną usprawiedliwioną nieobecność w pracy.

Pracownicy zarówno 11, jak i 18 kwietnia br. byli gotowi do wykonywania pracy zgodnie ze swoim rozkładem czasu pracy. Ponieważ nie wykonywali pracy z powodu samodzielnej decyzji pracodawcy, oba dni należy potraktować jako przestój w pracy (art. 81 Kodeksu pracy). Zatem za dni wolne udzielone w związku z żałobą narodową pracownikom przysługuje wynagrodzenie przestojowe. Wynagrodzenie to przysługuje w wysokości wynikającej z osobistej stawki zaszeregowania danego pracownika określonej kwotą miesięczną lub godzinową (art. 81 § 1 Kodeksu pracy). W przypadku gdy pracownicy nie są wynagradzani stawką miesięczną lub godzinową, lecz otrzymują np. wynagrodzenie prowizyjne lub akordowe, przysługuje im za przestój 60% wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie urlopowe. Nie ma również przeszkód, aby pracodawcy wypłacili pracownikom za dni wolne udzielone z powodu żałoby narodowej normalne wynagrodzenie, a nie wynagrodzenie przestojowe.

WAŻNE!

Za dni wolne udzielone przez pracodawcę z powodu żałoby narodowej pracownikom przysługuje wynagrodzenie przestojowe lub normalne, w zależności od uznania pracodawcy.

Jedynie pracodawcy, którzy mieli możliwość z odpowiednim wyprzedzeniem dokonać zmiany grafiku i powiadomili pracowników o zmianie harmonogramu, mogą ustanowić inny dzień pracy w zamian za wolne udzielone w niedziele 11 i 18 kwietnia. Państwo nie dokonali zmiany grafiku przed udzieleniem dni wolnych, dlatego nie mogą Państwo nakazać pracownikom odpracowania udzielonych dni wolnych w związku z żałobą narodową. Na taką zmianę grafiku, kiedy już dni wolne zostały pracownikom udzielone, jest obecnie za późno.

Ogólnie obowiązujące przepisy zazwyczaj nie określają, z jakim wyprzedzeniem należy poinformować pracowników o zmianie grafiku. Pracodawcy nie powinni jednak tego robić z dnia na dzień. Przepisy nie określają również sytuacji, które upoważniają pracodawcę do zmiany harmonogramu. Przyjmuje się, że taka zmiana jest dopuszczalna w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy, np. choroby innego pracownika czy nieprzewidzianej nieobecności w pracy. Należy przyjąć, że wprowadzenie żałoby narodowej można uznać za szczególną sytuację, która uzasadnia dokonanie zmiany harmonogramu. Z poglądem tym nie zgadza się jednak część ekspertów prawa pracy.

Ze względu na brak ogólnej regulacji, w przepisach wewnątrzzakładowych powinno być ustalone, z jakim wyprzedzeniem oraz z jakich powodów pracodawca może zmienić grafik pracowników. W praktyce, ze względu na to, że do katastrofy pod Smoleńskiem, w wyniku której wprowadzono żałobę narodową, doszło 10 kwietnia br., zmiana z odpowiednim wyprzedzeniem harmonogramu, który przewidywałby wolne 11 kwietnia br. w zamian za wyznaczenie innego dnia pracy, była niemożliwa. Było to jednak możliwe w przypadku niektórych pracodawców odnośnie do niedzieli 18 kwietnia br.

PRZYKŁAD

Firma handlowa zatrudnia 43 pracowników. Praca odbywa się w systemie równoważnym od poniedziałku do niedzieli. W regulaminie pracy jest określone, że można dokonać zmiany harmonogramu czasu pracy pracowników z tygodniowym wyprzedzeniem. Zgodnie z zapisami regulaminu pracy zmiana grafiku jest dopuszczalna m.in. ze względu na szczególne sytuacje niezależne od pracodawcy. Pracodawca dał pracownikom wolne z powodu żałoby narodowej 11 kwietnia br. Natomiast korzystając z zapisów regulaminu pracy zmienił pracownikom harmonogram czasu pracy i wprowadził wolne 18 kwietnia br. wyznaczając w zamian inny dzień pracy. Takie postępowanie pracodawcy jest prawidłowe.

Podstawa prawna

• art. 81, art. 150 Kodeksu pracy,
• § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289 ze zm.),
• § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 60, poz. 281 ze zm.).

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po naszą publikację

Czas pracy 2021. Planowanie, rozliczanie i ewidencja

Tylko teraz

69,00 zł

Przejdź do sklepu