REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jak wspierać bliską osobę po utracie pracy?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Wierzbicka

REKLAMA

Moja żona straciła pracę miesiąc temu. Jest jej bardzo ciężko i widzę, jakie targają nią emocje. Obawiam się, że obecny stan może doprowadzić do tego, że będzie jej coraz trudniej znaleźć nową pracę. Jak ją wesprzeć?

Stres psychologiczny, który wiąże się z utratą pracy jest niezwykle silny. Na skali stresu Holmes i Rahe, która obejmuje 43 najbardziej stresogenne wydarzenia życiowe, zwolnienie z pracy znajduje się na 8. miejscu (z 47 punktami na skali 100 punktowej), po takich wydarzeniach jak ciężka choroba, śmierć w rodzinie czy rozwód. Nawet ciąża lub kredyt na mieszkanie to mniejsze obciążenie stresem niż zasilenie grona osób bezrobotnych. Jest to również stresogenne wydarzenie dla osób bliskich – na tej samej skali osiąga ono poziom 26 punktów. Jak zatem widać, utrata pracy to jeden z najpoważniejszych stresorów, z którymi stykamy się w ciągu całego życia. Ma wpływ na funkcjonowanie osoby bezrobotnej i jej rodziny. W zależności od sytuacji rodziny – tego, czy druga osoba posiada pracę, czy w rodzinie są już dzieci, jak duży wpływ bezrobocie będzie miało na sytuację finansową rodziny, może zmienić układ sił w związku, a nawet całkowicie go przeformułować. To, jak osoba bezrobotna poradzi sobie z sytuacją braku pracy, będzie też w dużej mierze zależeć od tego, jak będzie reagować na nią jej najbliższe otoczenie.

Psychologia bezrobocia

Zrozumienie tego, co dzieje się z osobą bezrobotną – jakie ma myśli, uczucia, co przeżywa i jak zmienia się to z czasem trwania w próżni zawodowej – jest kluczem do tego, by móc takiej osobie pomóc. Jakie etapy bezrobocia wyróżniają eksperci?

Antycypacja bezrobocia

Niekiedy wiemy, że istnieje ryzyko utraty pracy. Plotki o redukcji krążą w kuluarach firm, szef unika rozmowy i kontaktu, zamiast pochwalić pracownika stale ma pretensje – czuć, że coś się święci i że może okazać się, że pozostaniemy bez pracy.

Stres zaczyna się już w fazie przewidywania utraty pracy. Charakterystyczna dla osoby zagrożonej zwolnieniem jest zmienność emocjonalna (raz się boi, że straci pracę, a za chwilę jest przekonana, że jej to jednak nie czeka), pobudzenie (w sytuacji napięcia ma ono przygotować organizm do ataku lub ucieczki), zmiany nastroju. Napięcie to może również przełożyć się na reakcje organizmu – zmniejszenie odporności, kłopoty ze snem. Rodzina również odczuwa ten stres, przede wszystkim rezonując na zmienne zachowanie i emocje osoby zagrożonej bezrobociem – zaczynają się pierwsze kłótnie, eskalują konflikty, narasta napięcie. Tymczasem faza ta może być kluczowa do właściwego przygotowania się do sytuacji utraty pracy.

Co może zrobić osoba najbliższa? Nie bagatelizować, nie pocieszać, nie pokazywać lęku, który nasili stres, tylko motywować do działania. Im bardziej emocjonalnie reaguje partner, tym większa wartość w racjonalnej postawie osoby bliskiej. Mimo że utrata pracy nie jest jeszcze faktem, zachęcanie do tego, by zastanowić się nad tym, co się stanie, jeśli obawa przed bezrobociem się urzeczywistni, pozwala oswoić się z tą myślą i wypracować realne i skuteczne strategie poradzenia sobie w przyszłości.


Szok

Wypowiedzenie leży na biurku. Koledzy z pracy poklepują z zażenowaniem po ramieniu. Nie wiedzą, jak się zachować. A jednak padło na nas. Dlaczego?

Nie zawsze spodziewamy się utraty pracy, dlatego pierwszą właściwą fazą reakcji psychologicznej na sytuację utraty pracy jest szok. Typowe reakcje emocjonalne to niedowierzanie, które przeradza się w lęk i agresję (obie te emocje to dwie strony tego samego płaszcza). Okres, w którym bezrobotny łatwo się irytuje, wpada w gniew, reaguje z nadmierną gwałtownością bądź przechodzi do drugiego krańca emocji – wpada w odrętwienie, marazm, przygnębienie – trwa około 3 miesięcy.

Co może zrobić osoba bliska? Przede wszystkim, mimo że sama również jest jedną nogą w fazie szoku, powinna adekwatnie reagować na emocje partnera. Nie eskalować gniewu oskarżeniami i nie nasilać lęku przez pokazywanie własnych obaw (np. przez komunikaty typu „to twoja wina”, „na pewno nie znajdziesz pracy tak od razu, bo na rynku jest ciężko”). Warto też proponować różnego rodzaju wspólną aktywność fizyczną – pomoże ona rozładować gromadzące się napięcie, podnieść odporność organizmu i budować bliskość. Rodzina osoby bezrobotnej również przeżywa stres, zatem im również przyda się nieco więcej aktywności.

W fazie szoku osoba bezrobotna często próbuje też znaleźć wyjaśnienie tego, że została bez pracy. Dopóki ta faza się nie skończy, jest to jednak mocno utrudnione – silne emocje utrudniają realistyczny ogląd sytuacji. Zamiast zatem skupiać się na szukaniu powodów wraz z bezrobotnym partnerem, lepiej odwrócić jego uwagę od problemu i skupiać ją na przyszłości, a nie na przeszłości.

Pseudooptymizm

I tak nie lubiłem tej pracy, może dobrze się stało. Teraz mogę zająć się sobą i dziećmi. Poza tym – przecież jestem specjalistą i szybko znajdę pracę. Zabieram się za wysyłanie CV.

W fazie pseudooptymizmu osoba bezrobotna z nadzieją i wiarą patrzy w przyszłość. Zaczyna dostrzegać plusy swojej sytuacji i mocno wierzy w rychły sukces. Od osób bliskich zależy tu przede wszystkim jak najdłuższe utrzymanie partnera w tym stadium, gdyż jest to najlepszy czas na znalezienie pracy. Jak to zrobić? Nie negować pozytywnej wizji przyszłości, nawet jeśli nie jest w pełni realna, zachęcać do intensyfikacji wysiłków i cieszyć się z każdego sukcesu w postaci zaproszenia na rozmowę kwalifikacyjną czy nawet znalezionej ciekawej oferty pracy. Ważne, by bliscy reagowali w sposób pozytywny, a nie lękowo – poprzez nadmierną kontrolę tego, w jaki sposób osoba bezrobotna szuka pracy i jak jej idzie. Interesowanie się postępami bez naciskania na efekty jest tu kluczem do utrzymania fazy pseudooptymizmu jak najdłużej. W fazie tej bezrobotny chętnie przyjmuje też sugestie i pomysły, które mogą pomóc mu znaleźć pracę, ważne jednak, by to jemu pozostawić ostateczną decyzję, co do podjęcia proponowanych działań.


Pesymizm

Wysłałem już 100 CV i nadal nic. Tyle rozmów i wszystkie bez efektu. Nie da się znaleźć pracy w tym kraju. Zawsze już będę bezrobotny.

Pomimo największego wsparcia po około pół roku intensywnego szukania pracy, jeśli nie ma efektów, osoba bezrobotna zaczyna doświadczać frustracji i rozczarowania. W tej fazie największym zagrożeniem jest poddanie się i rezygnacja z szukania pracy (bądź znaczące zmniejszenie aktywności w tym obszarze). Co wtedy mogą zrobić bliscy?

Nadal kluczowe jest pozytywne myślenie i zachęcanie do podejmowania działań. Dobre efekty daje też próba zmiany sposobu myślenia o dotychczasowej pracy – może warto przeformułować oczekiwania wobec pracy, pomyśleć o nowym zawodzie, szkoleniu, przekwalifikowaniu. Osoba bliska ma tu pole do podsuwania propozycji i przywoływania przykładów ludzi z najbliższego otoczenia, którzy byli w podobnej sytuacji i poradzili sobie. Złą metodą jednak jest podejmowanie działań za bezrobotnego lub pozwolenie na to, by faza pesymizmu objęła całą rodzinę. Emocjonalne wsparcie to również podkreślanie znaczenia osoby bezrobotnej w życiu rodziny bez odwoływania się do pracy – „Bez ciebie bym sobie nie poradził”, „Tylko ty potrafisz tak sprawnie to załatwić” itd.

Fatalizm

Moje życie jest beznadziejne. Nic mnie już nie czeka. Nie, nie chcę nigdzie wychodzić. Tak naprawdę to nic mi się nie chce – daj mi spokój.

Kiedy bezrobocie trwa ponad 12 miesięcy istnieje realne ryzyko pojawienia się fazy fatalizmu. Jest ona destrukcyjna dla psychiki. Poczucie życiowej porażki, problemy ze zdrowiem i snem, stany depresyjne to charakterystyczne dla tej fazy stany, które mogą przerodzić się w poważne problemy psychologiczne i zdrowotne. W fazie tej niektóre osoby zaczynają też zachowywać się tak, jakby na znalezieniu pracy przestało im już zależeć. Taka zaś postawa może generować silne napięcia w rodzinie.

Osoba bliska powinna zdać sobie sprawę, że pozorna obojętność jest tak naprawdę reakcją obronną na przedłużającą się frustrację fazy pesymizmu. Zmotywowanie do działania osoby bezrobotnej będącej w fazie fatalizmu jest bardzo trudne. Osoba bliska może tu podjąć bardziej zdecydowane działania, starając się aktywnie pomóc w znalezieniu pracy, bowiem nawet krótki okres zatrudnienia pozwala wytrącić bezrobotnego z tej fazy.

Zrozumienie przede wszystkim

Utrata pracy ma wpływ na funkcjonowanie całej rodziny, a nawet jej najbliższego otoczenia pod względem psychologicznym i emocjonalnym. Poszczególne fazy bezrobocia wymagają od bliskich innego arsenału środków, by jak najskuteczniej wspierać bezrobotnego. Zawsze jednak ważna będzie otwartość na siebie nawzajem i pozytywna, szczera komunikacja.

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ekstremalne temperatury zmniejszają wydajność pracy

Z powodu upałów w Chinach, Hiszpanii, Włoszech i Grecji PKB może spaść o blisko 1 pkt proc. - wynika z raportów ekspertów Allianz Trade. Ekstremalne temperatury maja duży wpływ na wydajność pracy.

Realia pracy tymczasowej. Co liczy się dziś dla firm i kandydatów? [Badanie]

Na rynku pracy, gdzie coraz trudniej o trwałość i przewidywalność, głos pracowników oraz pracodawców staje się jednym z najczulszych barometrów zmian. Job Impulse co roku bada poziom satysfakcji obu tych grup. Najnowsze wyniki wskazują, że oczekiwania wobec agencji dynamicznie rosną: firmy domagają się sprawnych, natychmiastowych rekrutacji, ale przy zachowaniu wysokiej jakości procesów i maksymalnym ograniczeniu rotacji. Z kolei pracownicy tymczasowi coraz wyraźniej sygnalizują potrzebę stabilności, poszerzania systemu benefitów, a także obsługi formalności online.

Lipiec 2025 – dni wolne, godziny pracy

Lipiec 2025 – dni wolne od pracy i godziny pracy. To najbardziej zapracowany miesiąc w roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w lipcu? Czy kalendarz dni wolnych od pracy przewiduje święta w tym miesiącu?

Wyzwania dla pracodawców w zakresie wynagrodzeń. Zmiany pomogą zmniejszyć rotację pracowników

Połowa polskich pracowników uważa, że zarabia za mało. To powód dużej rotacji pracowników. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami? Co muszą zmienić, aby zmniejszyć rotację w firmie?

REKLAMA

Raz w roku 14 dni z rzędu urlopu wypoczynkowego? Czy to obowiązek pracownika?

Czy pracownik musi raz w roku kalendarzowym wykorzystać 14 dni urlopu wypoczynkowego z rzędu? Zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, ale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł: nowe przepisy już w mocy. Poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł. Aż 9. krotnie poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Kto zyska a kto straci i dlaczego tak się stało? Ustawodawca reaguje na bieżącą sytuację na rynku pracy. Tym samym znowelizowano najistotniejszą ustawą w obszarze ubezpieczeń społecznych jaką jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350, dalej jako: ustawa). Zatem za co można nałożyć taką grzywnę?

Sprawdź, którym liderem jesteś: kontroler, terapeuta, mesjasz, eko-lider [Zarządzanie]

Dr Simon Western wyróżnia 4 typy liderów w firmach: terapeuta, mesjasz, kontroler i eko-lider. Który typ przywództwa został uszyty na miarę naszych czasów? Sprawdź, którym typem lidera jesteś.

Nadchodzi jawność wynagrodzeń. Co się zmieni?

94% kandydatów do pracy przez brak widełek płacowych w ogłoszeniu rezygnuje z aplikowania, nawet jeśli oferta jest atrakcyjna dla rozwoju ich ścieżki kariery. Nadchodzi jawność wynagrodzeń. Co to oznacza? Czy podanie widełek płacowych w ogłoszeniach o pracę będzie obowiązkowe?

REKLAMA

Lipiec 2025: jakie zmiany i ważne daty w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych?

Lipiec 2025 r. przyniósł ważne zmiany w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. Zmiany mają wpływ na sytuację pracowników, pracodawców, osób z niepełnosprawnościami, przedsiębiorców, osób bezrobotnych, stażystów i dla wielu innych grup. Wchodzi w życie sporo nowych przepisów - jedne są bardziej niszowe - bo dotyczące np. zatrudnienia w służbach, a drugie mniej, odnoszące się do wielu osób. Przypominamy też jakie są ważne terminy kadrowo-płacowe, które powinny być dochowane w lipcu 2025 r.

Czy certyfikacja ISO nadal ma sens?

Zarządzanie jakością, zarządzanie środowiskowe, systemy zapewniania bezpieczeństwa i higieny pracy czy czystości mikrobiologicznej – nowoczesne organizacje, szczególnie te, działające globalnie, porządkują wewnętrzne procesy własnymi procedurami. Czy w tej sytuacji certyfikacja ISO nadal ma sens? – Bez wątpienia. I to nie tylko po to, żeby zwiększyć konkurencyjność i wiarygodność w oczach kontrahentów – przekonuje Katarzyna Petrusiewicz, ekspert CWS Workwear.

REKLAMA