Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:
- jest niezdolna do pracy,
- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
- stała się niezdolna do pracy w okresach składkowych i nieskładkowych wymienionych w przepisach ustawy emerytalnej lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (warunku tego nie stosuje się do osoby, która udowodniła okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolna do pracy).
Ustawa emerytalna uzależnia długość stażu składkowego i nieskładkowego wymaganego do przyznania renty od wieku, w jakim wnioskodawca stał się niezdolny do pracy. Wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi:
reklama
reklama
- 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
- 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 lat do 22 lat,
- 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 lat do 25 lat,
- 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 lat do 30 lat,
- 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Osoby, które stały się niezdolne do pracy w wieku powyżej 30 lat, aby nabyć prawo do renty, muszą spełnić dodatkowy warunek. Wymagany minimalny 5-letni staż składkowy i nieskładkowy musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Warunku posiadania co najmniej 5-letniego stażu w ostatnim 10-leciu nie wymaga się od osób, które udowodniły staż składkowy wynoszący co najmniej 25 lat – kobiety i 30 lat – mężczyźni oraz są całkowicie niezdolne do pracy (art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej).
Uzyskanie renty z tytułu niezdolności do pracy jest uzależnione od zgłoszenia wniosku o to świadczenie (najlepiej na formularzu ZUS Rp-1) we właściwej jednostce ZUS. Pracownik może to zrobić sam (składając wniosek bezpośrednio w ZUS lub wysyłając go pocztą), ale może to zrobić też za pośrednictwem pracodawcy. Przepisy ustawy emerytalnej nakładają bowiem na pracodawców obowiązek przygotowania, za zgodą pracownika, wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy i przedłożenia go do ZUS na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłku chorobowego (ewentualnie świadczenia rehabilitacyjnego). Pracodawcy są również zobowiązani do współdziałania z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.