Jakie jest w Polsce bezrobocie?

• Jakie jest bezrobocie w Polsce na tle innych krajów UE?
• Kiedy było najwyższe bezrobocie w Polsce?
• Kim jest bezrobotny?
• Jakie są kategorie bezrobotnych?
• Jakie są rodzaje bezrobocia?
• Jak walczyć z bezrobociem?

Jakie jest bezrobocie w Polsce na tle innych krajów UE?

Według danych przygotowanych przez Eurostat i zaprezentowanych przez Minister Rodziny i Polityki Społecznej stopa bezrobocia w Polsce, ale w kontekście Unii Europejskiej w czerwcu 2022 r. wyniosła 2,7% (tak jak w maju 2022 r.). Polska plasuje się więc w czołówce krajów UE, które mają niskie bezrobocie. Gorzej sytuacja wygląda w Grecji: 12,3%; we Włoszech: 8,1%; w Szwecji: 7,6%; we Francji: 7,2%. Lepsze wyniki od ww. odnotowały Czechy: 2,4%; Niemcy: 2,8%; Malta i Węgry: 3%. Generalnie uśredniając stopa bezrobocia w czerwcu 2022 r. w Unii Europejskiej wyniosła 6%, a w strefie euro 6,6%. W obliczu tych danych wynik Polski jest rzeczywiście dobry.

Z kolei z danych przedstawionych przez GUS wynika, że stopa bezrobocia rejestrowanego, według stanu na 30 czerwca 2022 r. wyniosła 4,9%. Jak podkreśla Minister Marlena Maląg „To historyczny wynik, najlepszy od 32 lat. I to najlepiej dowodzi, że sytuacja na rynku pracy w Polsce jest dobra – nie zmieniła tego pandemia, nie zmieniło tego przyjęcie uciekających przed wojną obywateli Ukrainy i otwarcie dla nich rynku pracy. (…) Co więcej, lepiej jest także w grupie osób młodych do 25. roku życia. W tej grupie stopa bezrobocia wyniosła 8,6 proc. wobec 12,9 proc. w czerwcu roku ubiegłego.”.

Jak podaje Ministerstwo na koniec czerwca 2022 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 819,7 tys. bezrobotnych.

Kiedy było najwyższe bezrobocie w Polsce?

W lutym 2003 r. i w styczniu 2003 r. i 2004 r. bezrobocie w Polsce było rekordowo wysokie i wynosiło aż 20,7% i 20,6%. Dopiero od końca 2015 r. można zaobserwować stopy niższe niż 10%.

Kim jest bezrobotny?

Definicję bezrobotnego określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.2022.690 t.j.). Generalizując można wskazać, że jest to osoba, która bezpośrednio przed rejestracją jako bezrobotna była zatrudniona nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy, oraz osoba niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole (co do zasady), jeżeli m.in.:

• ukończyła 18 lat,
• nie ukończyła 60 lat - kobieta lub 65 lat - mężczyzna,
• nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobiera nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
• nie prowadzi działalności gospodarczej,
• nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem kary pozbawienia wolności odbywanej poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego,
• nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych.

Ustawa wymienia jeszcze inne przesłanki, jednak powyższe wydają się najczęściej występującymi.

Jakie są kategorie bezrobotnych?

Wskazuje się na różne kategorie bezrobotnych w zależności od ich wieku czy też sytuacji życiowej/zawodowej, np.:

1) Bezrobotnych do 25 roku życia;

2) Bezrobotnych powyżej 50 roku życia

3) Bezrobotnych długotrwale - oznacza to bezrobotnego pozostającego w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych;

4) Bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych - oznacza to bezrobotnego nieposiadającego kwalifikacji do wykonywania jakiegokolwiek zawodu poświadczonych dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu.

Jakie są rodzaje bezrobocia?

Trzeba pamiętać, że stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby ludności aktywnej zawodowo wyrażony w procentach – czyli stopa bezrobocia – nie odnosi się do „szarej strefy zatrudnienia”. Nie są więc znane dokładne dane, co do osób, które nie są zatrudnione czy też pracują „na czarno” - bez umowy. Według raportu GUS „szara strefa w zatrudnieniu" w Polsce szacowana jest na 880 tysięcy osób, co stanowi prawie 5,5% ogólnej liczby pracujących. Inni podają jednak, że jest to nawet kilkanaście procent. Trudno to jednoznacznie zbadać. Pewne jest jednak to, że wysokie koszty związane z zatrudnieniem, konieczność przestrzegania przepisów prawa pracy oraz obowiązki prawno-organizacyjne powodują, że wielu przedsiębiorców nie decyduje się już nawet na zawieranie umów cywilno-prawnych (np. zlecenia czy dzieło), nie mówiąc już o umowie o pracę na czas nieokreślony.

Tak więc istnieją różne rodzaje bezrobocia, spowodowane różnymi okolicznościami, m.in.: nierejestrowane, ukryte, sezonowe, przymusowe, dobrowolne, europejskie czy globalne.

Jak walczyć z bezrobociem?

W czasie pandemii Covid-19 rząd przygotował szereg tzw. tarcz antykryzysowych, które miały zapewnić finansowe wsparcie pracodawcom i przedsiębiorcom, aby utrzymać miejsca pracy. Ponadto działają Urzędy Pracy i instytucje wsparcia zawodowego, których celem jest aktywizowanie osób poszukujących pracy czy też bezrobotnych, poprzez np.: staże, szkolenia, kursy doszkalające, możliwość przekwalifikowania, dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej, prace społecznie użyteczne, prace interwencyjne, przyznanie środków na założenie spółdzielni socjalnej czy też skierowanie do uczestnictwa w zajęciach centrum integracji społecznej lub klubu integracji społecznej.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.2022.690 t.j.).