Odszkodowanie za wypadek przy pracy przychodem ze stosunku pracy?

W związku z brakiem przepisu prawnego, a tym samym jednoznacznego stanowiska w zakresie opodatkowania i oskładkowania odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, płatnik powinien wystąpić do organów podatkowych o indywidualną interpretację. Należy przy tym pamiętać, że indywidualne stanowisko w tej sprawie nie jest powszechnym źródłem prawa, lecz tylko oceną jednostkowej sprawy.

Stanowisko organów podatkowych

Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, odszkodowanie wypłacone pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy i doznał uszczerbku na zdrowiu, na podstawie ugody pozasądowej będzie stanowić dla niego przychód ze stosunku pracy. Taki pogląd przyjął dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 31 sierpnia 2010 r. (IBPBII/1/415-644/10/ASz), w której stwierdził: „(...) Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. (...) Wynikająca z ugody kwota świadczenia winna być zakwalifikowana do przychodu ze stosunku pracy, bowiem wypłata tego świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym wnioskodawcę z pracownikiem stosunkiem pracy. Gdyby tego stosunku nie było – pracownik nie miałby podstaw występować z roszczeniem przeciwko wnioskodawcy. Tym samym wypłacone świadczenie na podstawie ugody sądowej zawartej z byłym pracownikiem stanowi dla niego przychód ze stosunku pracy”.

Uznając takie odszkodowanie za przychód ze stosunku pracy należałoby przyjąć, że jest ono również oskładkowane i opodatkowane przy uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu i kwoty zmniejszającej podatek.

Zagrożenie

Jeżeli przyznane pracownikowi na podstawie ugody z pracodawcą odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy zostanie uznane przez organ podatkowy za przychód ze stosunku pracy, będzie oskładkowane i opodatkowane.

Koszty uzyskania przychodu mają zastosowanie do przychodów ze stosunku pracy niezależnie od charakteru tych przychodów i od tego, czy pracownik w danym okresie wykonywał pracę. Podstawą ich zastosowania jest kwalifikacja przychodów jako pochodzących ze stosunku pracy. Potwierdza to dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 4 stycznia 2011 r. (IPPB2/415-916/10-2/AS): „Zgodnie z ogólną zasadą stosowania kosztów uzyskania przychodów z tytułu stosunku pracy, wyrażoną w powyższych przepisach, zakład pracy obowiązany jest odliczyć miesięczną kwotę kosztów uzyskania przychodów przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy w sytuacji, gdy wypłaca przychody określone w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego, aby dokonać rozstrzygnięcia, czy przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy w odniesieniu do określonych wypłat i świadczeń stosuje się koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku pracy, należy ustalić, czy przychody te stanowią przychód ze stosunku pracy. Decydującym warunkiem zakwalifikowania określonego przychodu do przychodów ze stosunku pracy jest osiągnięcie przychodu z tytułu istniejącego stosunku pracy. Natomiast nie ma przy tym znaczenia faktyczne świadczenie pracy. Tym samym, do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które podatnik otrzymał w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z danym pracodawcą”.

Jeżeli zatem w danym miesiącu zostałoby wypłacone tylko powołane odszkodowanie, bez innych przychodów ze stosunku pracy, do których należy stosować koszty uzyskania przychodu, to przyjmując powyższą interpretację przychód do opodatkowania z tytułu odszkodowania należałoby pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu. Taka kwalifikacja tego przychodu oznacza również, że płatnik powinien zmniejszyć zaliczkę na podatek o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (art. 32 ust. 3 updof). Przychód z tego tytułu należy ponadto wykazać w poz. 35 informacji PIT-11.