Ubezpieczenia społeczne po przejściu zakładu pracy

Z dniem przejęcia zakładu (lub jego części) nowy pracodawca jest natomiast zobowiązany zaproponować nowe warunku pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę oraz wskazać termin - nie krótszy niż 7 dni - do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia do którego mógł złożyć takie oświadczenie. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

W razie przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę staje się on stroną stosunku pracy z pracownikami przejętego zakładu. Skutek ten następuje z mocy prawa, a więc nowy pracodawca nie musi (wręcz nie powinien) zawierać z pracownikami przejmowanego zakładu nowych umów o pracę. Stosunek pracy u pracodawcy przejmującego, zwłaszcza w zakresie rodzaju umowy o pracę oraz warunków wynagrodzenia kształtuje się na tych samych warunkach co u poprzedniego pracodawcy (takie stanowisko zajął SN w wyroku z 6 maja 2003 r. I PK 237/02, OSNP 2004/15/265). Sąd wskazał, że praktyki pracodawców modyfikujące automatyzm pracowniczych gwarancji zatrudnienia, polegające na zmuszaniu pracowników przejmowanych w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, są bezprawne. Oznacza to, że bezwzględnie obowiązująca natura norm prawnych wynikająca z tego przepisu wyłącza modyfikowanie treści stosunków pracy, chyba że co innego wynika z wyraźnej woli obu stron stosunku pracy i nie zmierza do obejścia standardów ochrony pracownika zawartych w tym przepisie.

Inna jest sytuacja, kiedy nowy podmiot gospodarczy przejmuje tylko część jakiegoś organizmu gospodarczego. Przede wszystkim należy ustalić, co jest częścią zakładu pracy. Przez część zakładu pracy nie należy rozumieć każdego składnika mienia dotychczasowego pracodawcy, jak np. lokalu czy kilku maszyn. A zatem musi to być pewna zorganizowana całość, na którą składają się określone elementy materialne i majątkowe, system organizacyjny i struktura zarządzania, które będą dawały możliwość dalszego wykonywania pracy przez pracowników w niej zatrudnionych.

Inaczej wygląda sprawa z formularzami ubezpieczeniowymi. I tak dotychczasowy pracodawca wyrejestrowuje wszystkich pracowników (których przejmuje nowy pracodawca) na formularzu ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 600. Jeżeli pracownik zgłosił do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, również oni zostają wyrejestrowani.

Pracodawca przejmujący, czyli nowy płatnik składek, zgłasza do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wszystkich przejętych pracowników z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx. Zgłoszeniu zdrowotnemu podlegają również członkowie rodziny ubezpieczonego pracownika.

Data wyrejestrowania pracowników (przez dotychczasowego płatnika składek) i data zgłoszenia tych pracowników (przez nowego płatnika składek) musi być ta sama. Jeżeli płatnik dotychczasowy wyrejestrowuje pracowników np. z dniem 15 czerwca, to z tym samym dniem muszą oni być zarejestrowani. Ponadto nowy płatnik składek dodatkowo zobowiązany jest złożyć formularz ZUS ZIPA - zmiana danych identyfikacyjnych. Nowy pracodawca na jednym formularzu podaje dane identyfikacyjne dotychczasowego płatnika oraz swoje dane.

Odpowiedziała Barbara Zabieglińska