Po zwolnieniu z pracy można kontynuować opłacanie składek

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie określa jak długo trzeba podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom, aby mieć prawo do ich kontynuowania. Teoretycznie może to być nawet jeden dzień. Nie ma również ograniczeń co do długości kontynuowania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych - można samodzielnie opłacać składki przez okres kilkuletni albo kilkudniowy.

Wyjaśnić trzeba, że:
• nie ma możliwości kontynuowania opłacania składek na ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe.
• gdy okres kontynuowania ubezpieczeń przekracza dziesięć lat, nie obowiązuje gwarancja wypłaty minimalnego świadczenia, w wypadku gdy stan własnego konta ubezpieczonego nie będzie go zapewniał.

Ubezpieczenia emerytalne i rentowe mogą być kontynuowane, gdy dana osoba nie ma innych tytułów, z których podlegałaby tym ubezpieczeniom. Celem kontynuowania ubezpieczeń jest bowiem umożliwienie zachowania ciągłości ochrony ubezpieczeniowej przez osoby, które utraciły dotychczasowy tytuł do ubezpieczeń.

W przypadku, gdy osoba, która złożyła wniosek o kontynuowanie ubezpieczeń uzyska ponownie tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń, np. zostanie zatrudniona na podstawie umowy o pracę, albo umowy zlecenia, rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i powinna być z tego tytułu zgłoszona do ubezpieczeń. W takiej sytuacji nie występuje już brak jakiegokolwiek tytułu do ubezpieczeń, który jest uzasadnieniem kontynuowania ubezpieczeń. Z uwagi na powyższe od dnia powstania tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń nie można kontynuować ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Kontynuowanie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych wiąże się z koniecznością opłacania składek na te ubezpieczenia. Osoby, które zdecydują się na kontynuowanie ubezpieczeń muszą więc mieć środki finansowe na ich comiesięczne opłacanie.

W praktyce na kontynuowanie ubezpieczeń decydują się osoby, które zostały zwolnione z pracy, ale jednocześnie mają stałe źródło dochodów, np. uzyskują je na podstawie umowy o dzieło, czy też z najmu.

Dzięki kontynuowaniu ubezpieczeń zyskuje się okres ubezpieczenia, który w przyszłości pozwala, np. na nabycie prawa do emerytury (okres kontynuowania ubezpieczeń jest okresem składkowym w rozumieniu przepisów emerytalnych). Jeżeli osoba kontynuująca opłacanie składek jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, część opłacanej przez nią składki (w wysokości 7,3 proc. podstawy wymiaru) przekazywana jest przez ZUS na jej indywidualne konto w OFE. W przyszłości przełoży się to na wyższe świadczenie.

WYSOKOŚĆ SKŁADEK

Osoba kontynuująca opłacanie składek, która oblicza je od najniższej podstawy (936 zł) co miesiąc musi przekazać do ZUS 276,31 zł.

UPRAWNIENI DO KONTYNUOWANIA UBEZPIECZEŃ

Kontynuować opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe mogą po ich ustaniu:
• osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi,
• podlegający dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obywatele polscy wykonujący pracę za granicą w podmiotach zagranicznych lub wykonujący pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Polski, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa.

Osoby które zamierzają kontynuować ubezpieczenia emerytalne i rentowe muszą złożyć do ZUS wniosek w terminie 30 dni od ustania obowiązkowych ubezpieczeń. Zatem pracownik, który zostaje zwolniony z pracy i chce kontynuować ubezpieczenia musi złożyć wniosek w ciągu 30 dni od rozwiązania umowy o pracę. Jeżeli wniosek zostanie złożony po tym terminie nie będzie mógł kontynuować ubezpieczeń.

Osoby kontynuujące ubezpieczenia emerytalne i rentowe podlegają tym ubezpieczeniom od dnia wskazanego we wniosku o objęcie nimi. Data określona we wniosku może być wcześniejsza niż data złożenia wniosku. Wniosek musi być jednak złożony w terminie 30 dni od dnia ustania tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń.

Kontynuowane ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustają od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony. Zatem nie można wyrejestrować się z tych ubezpieczeń z okresem wstecznym i wystąpić do ZUS-u o zwrot opłaconych składek. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe kontynuowane dobrowolnie ustają również od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który składki zostały opłacone po terminie. Warto wiedzieć, że można wystąpić do ZUS z wnioskiem o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie. Jeżeli decyzja ZUS będzie pozytywna ubezpieczenia nie ustaną.

Wniosek w sprawie kontynuowania ubezpieczeń należy złożyć na druku ZUS ZUA (kod tytułu ubezpieczenia 19 00 XX) w jednostce organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby kontynuującej opłacanie składek. Wniosek ten może być również przesłany pocztą. Datą wpływu wniosku jest wówczas data stempla pocztowego.

Za każdy miesiąc kontynuowania ubezpieczeń należne składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe powinny być wykazane w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Deklaracja ta powinna być złożona w terminie do 10 dnia danego miesiąca za miesiąc poprzedni. W tym samym terminie składki powinny być opłacone. Gdy osoba kontynuująca opłacanie składek chce z tego zrezygnować powinna złożyć formularz ZUS ZWUA (z kodem tytułu do ubezpieczeń 19 00 XX) i wyrejestrować się z ubezpieczeń.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przypadku kontynuowania ubezpieczeń stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia. Aktualnie kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi 936 zł. Od tej podstawy osoba kontynuująca opłacanie składek nalicza składkę na ubezpieczenie emerytalne w wysokości 19,52 proc. i rentowe w wysokości 10 proc. Za cały miesiąc składki wynoszą więc 276,31 zł.

Jeżeli ubezpieczenia trwały tylko przez część miesiąca kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie dzieląc ją przez liczbę dni danego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom. Uzyskana w wyniku podzielenia liczba nie podlega zaokrągleniu (bez względu na liczbę miejsc po przecinku jaką wskazuje użyta maszyna licząca) i powinna zostać przemnożona w takiej postaci, w jakiej została wyliczona. Po pomnożeniu należy dopiero dokonać zaokrąglenia ustalonej podstawy wymiaru składek do pełnych groszy.

Osoba kontynuująca ubezpieczenia może oczywiście zadeklarować wyższą podstawę wymiaru niż minimalne wynagrodzenie. Wówczas od tej wyższej podstawy będzie za siebie naliczała i opłacała składki na ubezpieczenia emerytalne (19,52 proc.) i rentowe (10 proc.).

PRZYKŁAD
UTRATA PRAWA DO KONTYNUOWANIA UBEZPIECZEŃ

Od 1 października 2007 r. Tomasz L. złożył wniosek o kontynuowanie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych i samodzielnie opłaca za siebie składki na te ubezpieczenia. Od 20 listopada 2007 r. Tomasz L. został zatrudniony na podstawie umowy zlecenia. Z uwagi, że od 20 listopada Tomasz L. ma tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, nie może ich już kontynuować.

PRZYKŁAD
30 DNI NA ZŁOŻENIE WNIOSKU

Janusz L. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę do 9 listopada 2007 r. 30 - dniowy termin na złożenie wniosku o kontynuowanie ubezpieczeń upływa 9 grudnia. Jeżeli w tym terminie wniosek zostanie złożony jako datę przystąpienia do ubezpieczeń może podać 10 listopada.

PRZYKŁAD
TERMIN OPŁACANIA SKŁADEK

Janusz D. kontynuuje opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składki za październik opłacił ze swej winy dopiero 15 listopada. Z uwagi, że powinien to zrobić do 10 listopada, ubezpieczenia te ustały z dniem 1 października, tj. od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie należnych składek.

Podstawa prawna:
• art. 10, art. 14, art. 36 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2007r. nr 11, poz.74 z późn. zm.),
• rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 4 grudnia 1998 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów (Dz.U. nr 149, poz. 982 z późn.zm.).