ZUS: Nie możemy przeliczyć emerytur, podnieść ich miesięcznych wartości i wypłacić wstecznych wyrównań [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20]

• ZUS o ponownym przeliczeniu emerytur, wyrównań i podwyżkach - główne tezy wyjaśnień ZUS
• ZUS o ponownym przeliczeniu emerytur, wyrównań i podwyżkach - pełna treść pisma
• TK: dlaczego emeryci mają prawo do podwyższenia emerytury o 1000 zł miesięcznie (średnio) i wstecznych wyrównań dla emerytów do około 60 000 zł (średnio)
• Jak wznowić postępowanie w ZUS po wyroku TK z czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20) i uzyskać przeliczenie, podwyżkę emerytury i wyrównanie

Redakcja Infor.pl zwróciła się do służb prasowych ZUS z pytaniami o to, co mają zrobić tzw. emeryci „czerwcowi”. Sami siebie określają w ten sposób (np. w listach do naszej redakcji), gdyż uprawnienia zostały im przyznane na podstawie wyroku, który zapadł w czerwcu 2024 r.

Autopromocja

W wyroku tym TK przyznał prawo około 150 000 - 200 000 emerytom do podwyżek bieżących emerytur (nawet średnio 1000 zł) oraz otrzymania wyrównania (mówi się nawet o średnich kwotach 60 000 zł). 

Dlaczego około 150 000 - 200 000 emerytów ma prawo do otrzymania tak wysokich kwot zarówno co do podwyżki bieżących emerytur jak i wyrównań ich wypłat z przeszłości? To wyjaśniamy na końcu artykułu. W jego pierwszej części prezentujemy stanowisko ZUS.

Dla osób zainteresowanych szerzej omówiliśmy stanowisko TK w poniższych artykułach:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

ZUS o ponownym przeliczeniu emerytur, wyrównań i podwyżkach - główne tezy wyjaśnień ZUS

ZUS nie może zająć się wykonaniem wyroku z prostej przyczyny. Art. 145a kpa, który ma tu zastosowanie wymaga publikacji wyroku TK w Dzienniku Ustaw. Z uwagi na spór polityczny wokół TK nie ma tej publikacji. Polska podzieliła się na dwa obozy - jeden akceptuje wyroki TK, drugi nie.

Teza ZUS nr 1) Wyrok TK nie został dotychczas ogłoszony w Dzienniku Ustaw. Dlatego brak jest podstaw do wznowienia postępowania w sprawie emerytury obliczonej z zastosowaniem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, zakończonego decyzją ostateczną. 

Teza ZUS nr 2) W związku z powyższym, w razie złożenia skargi o wznowienie tego postępowania, organ rentowy wyda decyzję o odmowie wznowienia postępowania, (z uwagi na brak podstawy prawnej wznowienia). 

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Teza ZUS nr 3) UWAGA! Od ww decyzji ZUS emeryt ma odwołanie do sądu powszechnego. Więc może się okazać, że tezy z pisma ZUS zostaną zweryfikowane przez sąd na korzyść emerytów.

Teza ZUS nr 4) ZUS ostrzega, że każde pismo świadczeniobiorcy, z którego przynajmniej w sposób pośredni będzie wynikać, iż dotyczy ono żądania ponownego ustalenia wysokości emerytury z zastosowaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r., bez względu na sposób nazewnictwa tego pisma, tj. „skarga”, „wniosek”, „podanie”, zostanie przez organ rentowy zakwalifikowane jako skarga o wznowienie postępowania w trybie art. 145a k.p.a.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

ZUS o ponownym przeliczeniu emerytur, wyrównań i podwyżkach - pełna treść pisma

Pełna treść pisma w załączniku (format) WORD

ZUS podkreślił w piśmie, że wszczęcie postępowania wznowieniowego nie przesądza jeszcze o ostatecznej treści nowego rozstrzygnięcia w sprawie. Dopiero treść postępowania podjętego w tym trybie pozwoli określić, czy wskazana na początku, jako podstawa wszczęcia postępowania, wada proceduralna rzeczywiście wystąpiła, oraz czy wystąpienie tej wady miało wpływ na treść rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie. Wyłącznie w przypadku ustalenia tego typu okoliczności organ może wydać nową decyzję merytoryczną w sprawie.

TK: dlaczego emeryci mają prawo do podwyższenia emerytury o 1000 zł miesięcznie (średnio) i wstecznych wyrównań dla emerytów do około 60 000 zł (średnio)

Argument sędziów TK:

Na podwyżkę emerytur i wyrównania mają szanse osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę przed publikacją w połowie 2012 r. znowelizowanych, niekorzystnych dla wcześniejszych emerytów przepisów (wtedy minimalnym wiekiem 55 lat (kobiety) i 60 dla (mężczyźni) przed styczniem 2013 r. Osoby te nie wiedziały, że 1 stycznia 2013 r. wejdzie w życie art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) – wiedzę tą mogły pozyskać najwcześniej 6 czerwca 2012 r. Przepis wprowadzał pomniejszenie emerytury powszechnej o wypłaty w ramach emerytur wcześniejszych. 

Jak wznowić postępowanie w ZUS po wyroku TK z czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20) i uzyskać przeliczenie, podwyżkę emerytury i wyrównanie

W wyroku TK: 

1) potrzebna jest specustaw, która będzie regulowała zasady wznawiania postępowania w sprawach pokrzywdzonych emerytów. Co do czasu jej uchwalenia?

2) Do momentu uchwalenia spec ustawy  czasu wprowadzenia ujednoliconych przepisów pozwalających dochodzenie praw na zasadzie analogicznej do osób objętych wyrokiem o sygn. P 20/16 osoby zyskujące uprawnienia w następstwie tego wyroku mogą, w ocenie sędziów Trybunału, występować z wnioskami o wznowienie postępowania na zasadach ogólnych.