Niebieska karta UE

12 czerwca 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o cudzoziemcach i ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Wdraża ona do polskiego prawa dyrektywę Rady 2009/50/WE z 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (DzUrz UE L 155 z 18.06.2009 r., s. 17) – zwaną dalej dyrektywą.

Celem dyrektywy jest określenie:

• warunków wjazdu obywateli państw trzecich, posiadaczy Niebieskiej Karty UE, na terytorium państw członkowskich i pobytu na tym terytorium przez okres dłuższy niż 3 miesiące w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz określenie warunków wjazdu i pobyty członków ich rodzin,
• warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich i członków ich rodzin na terytorium państw członkowskich innych niż pierwsze państwo członkowskie.

Obywatel państwa trzeciego

Dla zakresu zastosowania dyrektywy, odpowiednio wykładni przepisów rozdziału 4a ustawy o cudzoziemcach, decydujący jest sposób rozumienia kilku kluczowych pojęć.

Przez obywatela państwa trzeciego, zgodnie z art. 2 lit. a dyrektywy, rozumie się każdą osobę niebędącą obywatelem UE.

Należy tutaj zaznaczyć, że przepisy rozdziału 4a ustawy o cudzoziemcach nie posługują się pojęciem obywatel państwa trzeciego, ale terminem cudzoziemiec. Z kolei cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego, przy czym w art. 3 zastrzeżono, że co do zasady ustawy tej nie stosuje się do obywateli państw członkowskich UE oraz członków ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają. W konsekwencji mimo stosowania innej terminologii zarówno dyrektywa, jak i rozdział 4a ustawy o cudzoziemcach dotyczą tej samej kategorii osób.

Zezwolenie na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego

Drugie pojęcie to Niebieska Karta UE. Zgodnie z dyrektywą Niebieska Karta UE to zezwolenie opatrzone napisem „Niebieska Karta UE”, uprawniające jego posiadacza do pobytu i pracy na terytorium państwa członkowskiego na warunkach określonych w dyrektywie.

W prawie polskim zamiast nazwy Niebieska Karta UE ustawodawca posługuje się terminem zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. O Niebieskiej Karcie UE mowa jest w rozdziale 4a ustawy o cudzoziemcach jedynie w kontekście określenia zasad pobytu na terytorium Polski cudzoziemca, który przez okres co najmniej 18 miesięcy mieszkał w innym państwie członkowskim UE na podstawie wydanego mu przez to państwo dokumentu pobytowego z adnotacją Niebieska Karta UE. Cudzoziemiec ten, jeśli zamierza wykonywać w Polsce pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji przez okres dłuższy niż 3 miesiące, powinien w okresie 1 miesiąca od przybycia wystąpić do wojewody z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Artykuł 63i ustawy implementuje do prawa polskiego art. 18 dyrektywy, który przyznaje obywatelowi państwa trzeciego, posiadaczowi Niebieskiej Karty UE w jednym z państw członkowskich, prawo przeniesienia się do innego (drugiego) państwa członkowskiego w celu podjęcia tam pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Warto zaznaczyć, że w takim przypadku dyrektywa umożliwia łączenie okresów pobytu w różnych państwach członkowskich w celu wypełnienia wymogu 5-letniego pobytu na terytorium UE, od którego zależy z kolei nabycie statusu rezydenta długoterminowego UE. W prawie polskim gwarancja ta wynika obecnie z art. 65 ust. 6a oraz 6b ustawy o cudzoziemcach.

Niebieska Karta UE stanowi więc zezwolenie udzielane obywatelowi państwa trzeciego przez państwo członkowskie w celu podjęcia na jego terytorium zatrudnienia na okres dłuższy niż 3 miesiące w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.