Dodatkowe świadczenia dla pracowników - skutki podatkowe

Wartość pieniężną świadczeń w naturze należy ustalać według cen zakupu, tj. z podatkiem VAT.

Podobne stanowisko zajął dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w interpretacji indywidualnej z 31 grudnia 2008 r., sygn. IBPB2/415–1671/08/BD, w której stwierdził, że: „(...) pracownicy będą osiągać korzyść finansową, gdyż nie są zobowiązani do zapłaty za posiłek w pełnej wysokości, a tylko w 50%, natomiast drugie 50% pokrywać będzie wnioskodawca. Dzięki temu u pracowników dochodzić będzie do przysporzenia w majątku, gdyż inny podmiot ponosi koszt finansowy w wysokości 50%, a tym samym nie muszą oni uszczuplać swojego majątku. W sytuacji gdyby pracownik musiał zakupić sam określony posiłek, zobowiązany byłby zapłacić cenę, za jaką usługa gastronomiczna jest zbywana, a więc cenę brutto. Z powyższego wynika, iż Spółka do przychodu pracownika powinna zaliczyć wartość brutto dofinansowania do posiłku otrzymanego przez pracownika jako nieodpłatne świadczenie (...).

Słowniczek

Przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.

Sprzedaż towarów po preferencyjnej cenie

Pracodawcy dość często sprzedają pracownikom towary po preferencyjnej cenie. Oznacza to powstanie po stronie zatrudnionych przychodu z tytułu świadczenia częściowo nieodpłatnego. Jego wysokość jest różnicą między ceną rynkową a ceną zapłaconą przez pracownika. Od powstałej różnicy należy pobrać zaliczkę na podatek.

Potwierdzają to również organy podatkowe, m.in. Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w interpretacji z 30 grudnia 2004 r., sygn. PUS.I/423/111/2004: „(...) zniżka ceny w przedmiotowej sprawie będzie dla pracownika przychodem ze stosunku pracy, gdyż może ją otrzymać wyłącznie pracownik w rozumieniu art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nabycie przez pracownika towaru od jego pracodawcy za cenę niższą niż dla pozostałych nabywców niebędących pracownikami powoduje uzyskanie przez tego pracownika przychodu, o którym mowa w cytowanym art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten stanowi różnica pomiędzy ceną rynkową a ceną promocyjną. W tej sytuacji pracodawca jest zobowiązany wartość przedmiotowej zniżki doliczyć do innych przychodów pracownika i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (...)”.

Samochód służbowy do celów prywatnych

Warunki, na jakich pracownik może korzystać ze służbowego samochodu, powinna określać zawarta w tym celu umowa. Korzyść, jaką w związku z tym osiągnął pracownik, pracodawca powinien odpowiednio wycenić, gdyż od przekazanego świadczenia należy pobrać zaliczkę na podatek.

Wartość świadczeń polegających na nieodpłatnym korzystaniu z cudzego mienia należy ustalać na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju lub gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia (art. 11 ust. 2a pkt 4 updof). Zatem przy ustalaniu przychodu z tytułu udostępnienia pracownikowi samochodu służbowego do celów prywatnych pracodawca powinien uwzględnić markę samochodu i jego wyposażenie, rok produkcji, stan techniczny, przebieg i porównać do cen usług świadczonych przez podmioty działające na terenie prowadzenia działalności przez firmę lub miejsca świadczenia pracy przez pracownika, zajmujące się wynajmem samochodów, których parametry odpowiadają parametrom samochodu wykorzystywanego przez pracownika. Taki sposób rozliczania świadczeń z tytułu udostępnienia pracownikowi samochodu służbowego do celów prywatnych potwierdził m.in. Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 1 lutego 2006 r. (sygn. 1472/DPC/415–1/06/DW).

Ponadto, jeżeli pracownik otrzymuje bezpłatnie paliwo do wykorzystania w celach prywatnych, również jest to dla niego przychód.

Impreza integracyjna

W omawianej kwestii organy podatkowe prezentują bardzo rygorystyczne stanowisko. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 31 sierpnia 2009 r., sygn. ITPB1/415–501/09/PSZ, stwierdził, że: „(...) fakt, iż przedmiotowe świadczenie kierowane jest do wszystkich pracowników, nie wyklucza możliwości określenia przychodu otrzymanego przez konkretną osobę uczestnika spotkania integracyjnego lub okolicznościowego. Każdorazowo możliwe jest zatem wyliczenie, jaki Spółka poniosła koszt w związku ze zorganizowaniem takiej imprezy, a także dokładnie określenie liczby i nazwisk osób w niej uczestniczących. To z kolei umożliwia ustalenie wartości świadczeń i przyporządkowanie ich poszczególnym pracownikom. Wartość świadczeń otrzymanych przez uczestnika spotkania szkoleniowo-integracyjnego lub okolicznościowego stanowi dla pracownika przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec powyższego, nie można zgodzić się ze stanowiskiem Spółki, iż w związku z tym, że wydatki na organizację spotkań szkoleniowo-integracyjnych i okolicznościowych ustalone są w sposób zryczałtowany, to nie jest możliwe w żaden sposób ustalenie faktycznej kwoty dofinansowania dla poszczególnych pracowników. Sposób ustalenia wysokości kwoty obciążającej Spółkę (pracodawcę) z tytułu organizacji imprezy nie ma bowiem znaczenia dla możliwości ustalenia wysokości świadczenia przypadającego na pracownika biorącego udział w tego typu imprezie (...)”.

Natomiast korzystne dla płatników stanowisko w tej sprawie zajął WSA w wyroku z 16 czerwca 2009 r., III SA/Wa 412/09: „(...) w przypadku, gdy wartości świadczeń nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych przez konkretnego pracownika, czyli w takim, jak w niniejszej sprawie, gdzie opłata jest wnoszona ryczałtowo za wszystkich pracowników bez względu na to, czy pracownik ze świadczeń korzystał czy też nie korzystał, brak jest podstaw do ustalenia dla konkretnego pracownika kwoty przychodu uzyskanego z tytułu finansowania przez pracodawcę kosztów spotkania integracyjnego. Nie sposób bowiem stwierdzić, czy pracownik rzeczywiście otrzymał owo świadczenie i jaka jest jego wartość (...)”.

---

W ocenie sądu, sposób obliczenia wartości świadczenia uzyskanego przez pracownika z tytułu udziału w imprezie integracyjnej wskazany przez organ podatkowy jest niezgody z przepisami podatkowymi. Według organu podatkowego, wartość świadczenia należy obliczyć dzieląc kwotę zapłaconą przez podatnika przez liczbę pracowników uczestniczących w spotkaniu integracyjnym. Natomiast wartość pieniężną świadczeń w naturze, innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ustala się według zasad określonych w art. 12 ust. 2 oraz w art. 11 ust. 2–2b updof, w zależności od rodzaju uzyskanego świadczenia. Zatem, jeśli nie jest możliwe obliczenie wartości świadczenia według zasad określonych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie można pracownikowi przypisać przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Prezent dla odchodzącego na emeryturę

Wydatki poniesione na zakup prezentu dla pracownika przechodzącego na emeryturę nie zostały wymienione w katalogu zwolnień podatkowych. Jest to bowiem forma dodatkowego wynagrodzenia za pracę. Wartość otrzymanego świadczenia w naturze pracodawca powinien doliczyć do innych przychodów ze stosunku pracy uzyskanych przez pracownika w danym miesiącu i od łącznej kwoty dochodów obliczyć, pobrać i przekazać do urzędu skarbowego zaliczkę na podatek.

Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe, m.in. Naczelnik Podlaskiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku w interpretacji indywidualnej z 14 marca 2005 r., sygn. P-I/423/16/WE/05: „(...) świadczenia rzeczowe (prezenty) sfinansowane ze środków obrotowych przekazywane pracownikom przechodzącym na emeryturę (...) stanowią więc element wynagrodzenia. Zatem wydatki te stanowią pracownicze koszty uzyskania przychodu u pracodawcy (...)”.

WAŻNE!

Prezent dla pracownika odchodzącego na emeryturę podlega opodatkowaniu bez względu na wartość.

Inaczej należy postąpić w sytuacji, gdy pracownik posiada status emeryta. Wówczas przychód z tego tytułu jest zwolniony z opodatkowania do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 updof).

Dofinansowanie do okularów

Obowiązkiem pracodawcy jest m.in. zapewnienie pracownikom okularów korygujących wzrok zgodnych z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Przepis ten dotyczy pracowników użytkujących w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy (§ 8 ust. 2 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe).

Jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę stosowania okularów podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego, uzyskany w ten sposób przez pracownika przychód w formie dofinansowania do poniesionych przez niego kosztów zakupu okularów jest nieopodatkowany. Nie dotyczy to jednak np. zleceniobiorców.

Zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych są bowiem świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (art. 21 ust. 1 pkt 11 updof).

WAŻNE!

Dofinansowanie do okularów zakupionych np. przez zleceniobiorcę podlega opodatkowaniu.

Potwierdzają to interpretacje organów podatkowych, m.in. Naczelnika Urzędu Skarbowego w Rzeszowie w piśmie z 7 września 2005 r., sygn. II US.PB-I-415/40a/05: „(...) uwzględniając unormowania art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stwierdzić należy, iż przychód uzyskany przez pracownika w związku ze zwrotem kosztów zakupu okularów jest wolny od podatku dochodowego, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego (...)”.

Mieszkanie służbowe

Pracodawcy, aby zdobyć wykwalifikowanych pracowników, najczęściej zamieszkujących w innych miastach niż miejsce prowadzenia działalności przez firmę, proponują takim osobom opłacenie kosztów wynajmu mieszkania. W zasadzie takie świadczenie jest dla pracownika przychodem podlegającym opodatkowaniu. Takie stanowisko wyraził m.in. Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 22 czerwca 2006 r., sygn. ZD/406–22/PIT/06: „(...) przedmiotem świadczenia otrzymywanego przez pracownika jest prawo nieodpłatnego (tzn. niepowiązanego z obowiązkiem zapłaty czynszu) korzystania z mieszkania (lokalu). Zatem wobec powyższego wartość pieniężną tego świadczenia określić należy, w opinii organu podatkowego, z zastosowaniem przepisu art. 11 ust. 2a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponieważ jednocześnie Wnioskodawca opłaca za pracownika kwotę czynszu – Pracodawca nie jest właścicielem mieszkania, a jedynie je wynajmuje – należy zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, iż to właśnie kwota czynszu za wynajem mieszkania winna zostać zaliczona do przychodu pracownika. Świadczenie otrzymane więc przez pracownika, będące przychodem ze stosunku pracy, będzie podlegało kumulacji z innymi dochodami z tego źródła uzyskanymi przez danego pracownika od tego zakładu pracy (...)”.

Nie zawsze jednak przychód z tego tytułu będzie opodatkowany. Zwolniona z podatku jest bowiem wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł (art. 21 ust. 1 pkt 19 updof). Zwolnienie to ma zastosowanie do pracowników, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy i nie korzystają oni z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów.

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Jakie są podatkowe skutki przyznania pracownikom świadczeń pozapłacowych