Jakie są wykroczenia przeciwko prawom pracownika?

• Co jest wykroczeniem?
• Jakie kary grożą pracodawcy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika?
• Jakie są wykroczenia przeciwko pracownikom?
• Jakie są wykroczenia przeciwko prawo pracownika za naruszenie BHP?
• Kto dokonuje kontroli?

Co jest wykroczeniem?

Wykroczeniem jest zawinione popełnienie czynu społecznie szkodliwego, zabronionego przez ustawę pod groźbą kary.

Wykroczenia przeciwko prawom pracowników polegają na naruszeniu wybranych praw pracowniczych i obowiązków, które wobec nich mają pracodawcy. Wykroczenia przeciwko prawom pracownika zostały określone w art. 281–283 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, dalej: KP).

Jakie kary grożą pracodawcy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika?

Pracodawca jak i osoba działająca w jego imieniu (np. kierownik, menager, bezpośredni przełożony, pracownik kadr) mogą ponieść odpowiedzialność za naruszenie praw pracowniczych.

Kara, która może ich za to spotkać to kara grzywny od 1 000 zł do 45 000 zł, jak i mandat karny wystosowany przez inspektora inspekcji pracy.

Jakie są wykroczenia przeciwko pracownikom?

Wykroczenia przeciwko prawom pracownika nie są uregulowane tylko w KP, są również wskazane w innych regulacjach związanych z prawem pracy i ubezpieczeniami społecznymi, są to np. przepisy dotyczące: świadczeń socjalnych, pracy tymczasowej, promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy, handlu w niedzielę, ubezpieczeń pracowniczych czy świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

W KP został wskazany katalog wykroczeń przeciwko prawom pracownika, do najważniejszych z nich należą:

• zawieranie umowy cywilnoprawnej pomimo tego iż powinien być zawarty stosunek pracy i umowa o pracę,
• niepotwierdzanie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy,
• rozwiązywanie umowy o pracę bez wypowiedzenia czy za wypowiedzeniem, naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy,
• stosowanie wobec pracowników innych kar niż kara upomnienia, nagany czy pieniężna, w związku z odpowiedzialnością porządkową pracowników,
• naruszanie przepisów o czasie pracy lub przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych (np. w zakresie zakazu pracy w nocy, pracy w godzinach nadliczbowych, nie udzielaniu dodatkowych przerw itd),
• nieprowadzenie dokumentacji pracowniczej,
• nieprzechowywanie dokumentacji pracowniczej przez wymagany okres,
• pozostawianie dokumentacji pracowniczą w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem (np. zalanie dokumentacji czy jej zgnicie),
• niezawiadamianie właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę na okres dłuższy niż 33 miesiące czy zawarciu więcej niż 3 umowy na czas określony,
• niewypłacanie w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi,
• nieudzielanie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniżanie jego wymiaru,
• niewydanie pracownikowi w terminie świadectwa pracy,
• niewykonywanie podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu pracy lub ugody zawartej przed komisją pojednawczą lub sądem pracy.

Za powyższe przewinienia grozi kara grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Ważne jest to, że jeżeli pracownik jest tzw. dłużnikiem alimentacyjnym a pracodawca nie zawiera z nim umowy, czy też nie potwierdza na piśmie jej warunków, albo wbrew obowiązkowi wypłaca wynagrodzenie wyższe niż wynikające z zawartej umowy o pracę, bez dokonania potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlega surowszej odpowiedzialności, bo kara grzywny może wynieść od 1500 zł do 45 000 zł.

Jakie są wykroczenia przeciwko prawo pracownika za naruszenie BHP?

Za naruszenie przepisów BHP będąc za nie odpowiedzialnym można podlegać karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Nieprzestrzeganie przepisów BHP może polegać np. na:

• wyposażaniu stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań,
• dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności;
• nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy,
• nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę,
• nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
• przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób,
• nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy,
• utrudnia działalność organu PIP, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań,
• bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia.

Kto dokonuje kontroli?

Kontroli w zakładzie pracy dokonuje inspektor pracy. W toku kontroli inspektor ma m.in. prawo do swobodnego wstępu na teren zakładu pracy i do wszystkich jego obiektów pomieszczeń; przeprowadzania oględzin obiektów, maszyn i urządzeń oraz pomieszczeń pracy; żądania od pracodawcy pisemnych i ustnych informacji w sprawach objętych kontrolą; wglądu do dokumentacji (w tym do akt osobowych pracowników i innych dokumentów zw. z zatrudnieniem), utrwalenia przebiegu kontroli za pomocą środków technicznych służących do utrwalania obrazu lub dźwięku; wykonywania odpisów, zestawień lub wyciągów z dokumentów.

Po zakończeniu kontroli inspektor sporządza protokół kontrolny. Pracodawca może wnieść do niego zastrzeżenia.

Inspektor może wydać decyzję, skierować wystąpienia, wnieść powództwo do sądu pracy.

Ponadto inspektor pracy może ukarać osobę winną popełnienia wykroczeń przeciwko prawom pracownika mandatem karnym w wysokości  do 2000 zł.

W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego inspektor pracy występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika sąd może nałożyć karę grzywny w wysokości od 1000 do 45000 zł.

Jeżeli ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie przeciwko prawom pracownika określone w KP popełnia w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania takie wykroczenie, właściwy organ PIP może w postępowaniu mandatowym nałożyć grzywnę w wysokości do 5000 zł

Ponadto gdy w zakładzie pracy działa społeczny inspektor pracy i ktoś uniemożliwia mu działalność podlega karze grzywny do 2500 zł.

Podstawa prawna:

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510)