Skutki podpisywania dokumentów w czasie zwolnienia lekarskiego

Przedsiębiorca, który korzysta ze zwolnienia lekarskiego stwierdzającego jego niezdolność do pracy, nie może w tym czasie wykonywać żadnej pracy zarobkowej. Grozi mu utrata prawa do zasiłku chorobowego. Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Przy czym przez pojęcie pracy zarobkowej należy rozumieć wszelką pracę mającą przynieść zarobek (dochód) bez względu na wymiar czasu tej pracy i jej charakter. Tak też wypowiadał się Sąd Najwyższy, który w wyroku z 5 kwietnia 2005 r. stwierdził, że „pracą zarobkową, której wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego (...) jest każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza, choćby nawet polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu przedsiębiorcy i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim” (I UK 370/04, OSNP 2005/ 21/342).

Przy czym o zakwalifikowaniu wykonywania określonych czynności jako „pracy” nie decyduje charakter stosunku prawnego, na podstawie którego są one wykonywane, ale rodzaj tych czynności. Mogą więc to być czynności wykonywane również na podstawie różnych stosunków prawnych o charakterze cywilnoprawnym, a także w ramach prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Bez znaczenia jest przy tym, w którym dniu zostanie stwierdzone wykonywanie pracy, a więc czy będzie to na początku okresu objętego zwolnieniem lekarskim czy np. w przedostatnim dniu tego okresu. Zawsze bowiem utrata zasiłku chorobowego obejmuje cały okres objęty zwolnieniem lekarskim. Bez znaczenia jest także to, czy praca była wykonywana przez kilka dni czy też przez godzinę lub kilkanaście minut. Nie mają także znaczenia okoliczności wskazujące, że przedsiębiorca w tym czasie był faktycznie chory i zasadnie otrzymał zwolnienie lekarskie.

W razie stwierdzenia w trakcie kontroli, że osoba korzystająca ze zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę lub wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego celem, pracownicy ZUS sporządzają protokół, w którym podają, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego. Protokół ten powinien być przedłożony osobie kontrolowanej w celu wniesienia przez nią uwag. Następnie ZUS wydaje decyzję, w której pozbawia przedsiębiorcę zasiłku chorobowego za cały okres objęty zaświadczeniem lekarskim. Od decyzji ZUS pozbawiającej prawa do zasiłku chorobowego przedsiębiorca może w ciągu miesiąca złożyć odwołanie do właściwego sądu. Sąd rozpoznaje sprawy w trybie procesu, w którym przedsiębiorca oraz ZUS mają pozycje równorzędnych stron. Przedsiębiorca może więc przed sądem dowodzić, że faktycznie w czasie zwolnienia lekarskiego nie wykonywał żadnej pracy zarobkowej.