Co piąty Polak był prawie miesiąc na zwolnieniu lekarskim w ciągu roku

27 mln zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy zarejestrowano w Polsce w 2022 r. Łącznie obejmowały one 288,8 mln dni – wynika z ostatnich danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. To o prawie jedną trzecią więcej niż rok wcześniej (20,5 mln w 2021 r.). Najczęstszą przyczyną nieobecności w pracy były choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej (16,4% wszystkich nieobecności), na kolejnych pozycjach znalazły się ciąża, poród i połóg (15,7%), choroby układu oddechowego (14,2%), urazy, zatrucia i inne skutki działania czynników zewnętrznych (13,3%) oraz zaburzenia psychiczne (10%).

– Dane dotyczące absencji pracowników z powodu zwolnień lekarskich są alarmujące i powinny skłonić do działań przede wszystkim samych pracodawców. Przedsiębiorstwa ponoszą bardzo wysokie koszty związane z nieobecnością członków zespołu, zarówno bezpośrednie jak wypłata wynagrodzenia za pierwsze dni zwolnienia, jak i pośrednie związane z czasowym obsadzeniem wakatów. Dlatego troska o zdrowie staje się języczkiem u wagi coraz większej liczby firm w Polsce, szczególnie w obliczu nadal niespłaconego długu covidowego i niezmiennie słabej kondycji publicznych usług medycznych. Przejawem tej troski są między innymi oferowane benefity, które często wpisują się w szerszy kontekst kultury organizacyjnej nastawionej na dobrostan ludzi.  Część pracodawców prześciga się od kilku lat w oferowaniu różnorodnych benefitów, stawiając na ilość pozycji do wyboru. Nie zawsze jest to właściwa strategia. Polacy są bowiem najbardziej przywiązani do podstawowych dodatków pozapłacowych. Aż 2 na 3 zapytanych przez nas pracowników nie wyobraża sobie nie mieć pakietów medycznych, dopiero na drugim i trzecim miejscu znalazły się dofinansowanie do wypoczynku i ubezpieczenie na życie. A jak wynika z naszego najnowszego raportu, możliwość korzystania z firmowego pakietu medycznego ma bezpośrednie przełożenie na absencję pracowników – mówi Alina Smolarek, dyrektorka HR w Centrum Medycznym ENEL-MED.

Częściej chorują pracownicy fizyczni, kobiety, w dużych firmach

W ciągu minionych 12 miesięcy pracownik w Polsce przebywał średnio 12 dni na zwolnieniu lekarskim. 6 na 10 Polaków choć raz było nieobecnych w pracy z powodu choroby. W szczególności, do tygodnia (czyli 5 dni roboczych) na L4 przebywało 16% zapytanych, od 6 do14 dni – 23%, a 15 dni lub więcej 22%. 40% pracowników nie skorzystało z takiej opcji w ciągu roku ani razu.

Duże znaczenie ma także rodzaj wykonywanej pracy. Średnia liczba dni na L4 w przypadku pracownika fizycznego wyniosła 16, podczas gdy wśród specjalistów wykonujących pracę umysłową ten wynik wyniósł 10 dni. Pracownicy fizyczni dłużej także „chorują”. Minimum 15 dni na zwolnieniu przebywało 27% z nich i 18% specjalistów. 

Częściej nieobecne w pracy były kobiety (średnio prawie 15 dni w roku) niż mężczyźni (9,5 dnia), co w dużej mierze jest spowodowane sytuacjami związanymi z ciążą i porodem. Biorąc pod uwagę wiek, najzdrowsi wydają się być najmłodsi i jednocześnie najstarsi pracownicy (średnio 8 i 9 dni wolnych z powodu choroby w grupach wiekowych 18–25 lat oraz 56–65 lat). Wśród osób w wieku 36–45 lat ta średnia jest najwyższa i wynosi 14 dni.        

Biorąc pod uwagę wielkość firmy, pracownicy tych największych częściej „chodzą na zwolnienie” niż ich koledzy z mniejszych organizacji. Średnio niecałe 11 dni pracownik małych i średnich firm przebywał na L4, podczas gdy w przypadku dużych przedsiębiorstw ten wynik wynosi 14 dni.

Pakiet skraca absencję

Jest wiele sposobów na dbanie o zdrowie pracownika, a jednym z nich jest pakiet medyczny. Z badania enel-med „Zdrowy pracownik 2023” jasno wynika, że możliwość korzystania z opieki zdrowotnej zapewnionej przez pracodawcę przekłada się na niższą absencję. 42% zapytanych pracowników wskazuje, że dzięki firmowym pakietom medycznym nie muszą zwalniać się wcześniej z pracy, aby stać w kolejkach, mają łatwiejszy dostęp do e-recept oraz teleporad. W konsekwencji dłużej są w pracy. Częściej tę opinię podzielają młodsi pracownicy – 44% i 47% wskazań na „tak” w grupach wiekowych 18–25 lat i 26–35 lat. Rzadziej osoby w wieku 56–65 lat (36% wskazań). Co czwarty respondent jest odmiennego zdania i nie widzi przełożenia pakietów firmowych na absencję w pracy (23%), a co trzeci nie ma pakietu medycznego (36%). 

– Jak widać na frekwencję pracowników efektywnie może wpływać solidna podstawa benefitów w postaci prywatnej opieki medycznej w organizacji. Najczęściej zarządzający czy przedstawiciele działów HR przypominają sobie o tym jesienią i zimą, kiedy pojawiają się największe problemy kadrowe spowodowane chorobami. Jednak warto zdawać sobie sprawę, że pakiet zdrowotny ma zastosowanie cały rok. Rutynowe kontrole u okulisty czy ginekologa, okresowe badania medycyny pracy, wsparcie psychologiczne – to tylko przykłady usług, których na co dzień potrzebują pracownicy. Kalendarz działań pracodawcy na rzecz zdrowia pracowników może obejmować wiele propozycji od profilaktyki do szczepień na grypę i wspierać firmy w zapobieganiu absencjom. W dalszej perspektywie takie wsparcie wpływa na wzmocnienie wizerunku pracodawcy troszczącego się o zdrowie swoich pracowników – mówi Alina Smolarek z Centrum Medycznego ENEL-MED.