Strona główna » Kadry » Indywidualne prawo pracy » Odpowiedzialność, prawa i obowiązki » Czy specjaliście ds. płac grożą kary za wypłaty niezgodne z prawem dokonywane na polecenie pracodawcy

Czy specjaliście ds. płac grożą kary za wypłaty niezgodne z prawem dokonywane na polecenie pracodawcy

23 września 2008, 13:48

Dołącz do grona ekspertów

P. Kuźniar Aleksander

Niedawno podjęłam pracę jako specjalistka w zakresie kadr i płac. Zorientowałam się, że zakład pracy, w którym zostałam zatrudniona, rozlicza się z pracownikami niezgodnie z prawem (szef zwleka z wypłatą wynagrodzeń, część wynagrodzenia płaci „pod stołem”, zaniża należności z tytułu podróży służbowych itp.). Czy jako kadrowa mogę być pociągnięta do odpowiedzialności za postępowanie pracodawcy? Co zrobić, by nie narazić się na żadne zarzuty?

RADA

Jeżeli rozlicza Pani należności przysługujące pracownikom zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie podlega Pani odpowiedzialności w tym zakresie. Nie odpowiada Pani za zwłokę w wypłacie, do której dokonania potrzebna jest zgoda szefa. Odpowiedzialność ponosi jedynie pracodawca, który jako osoba decyzyjna narusza przepisy o wypłacie świadczeń pracowniczych.

UZASADNIENIE

Odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko prawom pracownika podlega każdy, kto wbrew obowiązkowi nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi (np. należności z tytułu podróży służbowych, ekwiwalentów itp.) albo innemu uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika. Identycznej odpowiedzialności podlega ten, kto wysokość przysługujących pracownikowi należności wynikających ze stosunku pracy bezpodstawnie obniża albo dokonuje z nich bezpodstawnych potrąceń. Popełnienie któregokolwiek z wymienionych wykroczeń jest zagrożone karą grzywny w granicach od 1000 zł do 30 000 zł.

Wykroczenia te należą do tzw. grupy wykroczeń powszechnych, co oznacza, że może być o nie obwiniony każdy, kto w zakładzie pracy jest odpowiedzialny za naliczanie i wypłacanie wynagrodzeń pracownikom. Odpowiedzialności tej może podlegać zatem nie tylko pracodawca, ale również pracownik kadr lub księgowości. W konkretnym przypadku będzie to zależało od zakresu czynności określonych pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z odpowiedzialnością za prawidłowe naliczanie i wypłacanie wynagrodzeń pracownikom. Pracodawca zatrudniając wykwalifikowaną kadrę przerzuca na nią część odpowiedzialności w tym zakresie. Nie zmienia to jednak faktu, że jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy wynikających z Kodeksu pracy jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia pracownikom.

Z przedstawionej przez Panią sytuacji wynika, że to pracodawca samodzielnie podejmuje decyzję o wypłacie określonych kwot pieniężnych na rzecz pracowników z tytułu łączącego ich z zakładem stosunku pracy. Jeżeli zatem dokonywane przez Panią naliczenia należnych pracownikom wynagrodzeń za pracę oraz innych należności, takich jak np. koszty związane z odbywaniem przez pracowników podróży służbowych, są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa i zawartą między stronami umową o pracę, to nie będzie Pani podlegała odpowiedzialności z tytułu niewypłacenia ich w naliczonej wysokości. Wypłacanie pracownikom zaniżonych należności w porównaniu z tymi, które zostały naliczone na podstawie obowiązujących przepisów, było bowiem decyzją pracodawcy.

Podobnie kwestia wygląda, jeżeli chodzi o nieterminowe wypłaty wynagrodzenia pracownikom, jak również wypłacanie dodatkowych kwot nieobjętych listą płac. Jeżeli pracodawca decyduje się wypłacać pracownikom część wynagrodzenia niewynikającą z umowy o pracę i nieobjętą listą płac, to czyni to na własną odpowiedzialność i nie ma podstaw do przypisania odpowiedzialności z tego tytułu pracownikowi kadr czy księgowości. Dokonywanie przez pracodawcę tego typu czynności, poza oficjalnie prowadzoną księgowością w zakładzie, nie czyni Pani z tego tytułu odpowiedzialnej, chociażby posiadała Pani wiedzę o tym nielegalnym działaniu pracodawcy.

Należy jednak pamiętać, że wypłacanie pracownikom części wynagrodzenia poza listą płac, „pod stołem” stanowi przestępstwo polegające na niezgłaszaniu do ubezpieczeń społecznych prawdziwych danych stanowiących podstawę do naliczenia składek na te ubezpieczenia. Ponadto związane z takimi wypłatami uchylanie się od opodatkowania i nieujawnianie organom skarbowym właściwej kwoty podstawy opodatkowania jest jednym z przestępstw karnych skarbowych.

Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracowników wynikających ze stosunku pracy, polegające przykładowo na celowym zaniżaniu należności z tytułu podróży służbowej lub nieterminowym wypłacaniu wynagrodzenia pracownikom może być zakwalifikowane jako przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 2.

Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub policję.

Przestępstwa przeciwko prawom pracowniczym należą do przestępstw ściganych z urzędu. Osoba mająca wiedzę o popełnieniu takiego przestępstwa, która nie powiadamia o tym odpowiednich organów, nie będzie jednak podlegała z tego tytułu odpowiedzialności. Karane może być bowiem wyłącznie niezawiadomienie organów ścigania o wiedzy na temat przygotowania, usiłowania lub dokonania najcięższych przestępstw, takich jak np. zabójstwo czy porwanie statku lub samolotu.

• art. 94 pkt 5, art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy,

• art. 218, art. 219, art. 240 Kodeksu karnego,

• art. 54 Kodeksu karnego skarbowego,

• art. 304 § 1 Kodeksu postępowania karnego.

Aleksander P. Kuźniar

specjalista w zakresie prawa pracy

Poszerzaj swoją wiedzę, korzystając z naszego programu