Kiedy premia jest nagrodą

Jak zmotywować pracowników do lepszej pracy, jak dobrze zbudować system motywacyjny, to pytania, z którymi na co dzień borykają się pracodawcy. Na system wynagrodzeń obowiązujący w danej firmie składa się wiele elementów. System wynagrodzeń to zasady opłacania pracy pracowników. Dobry system wynagradzania powinien łączyć otrzymywane wynagrodzenie z trudnością i efektami świadczonej pracy.

Na system wynagrodzeń składa się płaca zasadnicza, określone dodatki do wynagrodzenia (np. dodatek za znajomość języków obcych, funkcyjny, stażowy), premie i nagrody, nagrody jubileuszowe, świadczenia w naturze (deputaty).

Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownikowi mogą przysługiwać inne świadczenia pieniężne związane z pracą. Do tych świadczeń należą różne dodatki - obligatoryjne, wynikające bezpośrednio z Kodeksu pracy - fakultatywne ich przyznanie uzależnione jest od obowiązujących w zakładzie przepisów płacowych, nagroda jubileuszowa, premie regulaminowe, premie uznaniowe.

Zasady wynagradzania należy określić w układzie zbiorowym pracy albo w regulaminie, a gdy pracodawca nie ma obowiązku wydawania regulaminu, to w umowie o pracę.

W dobie powszechnej emigracji zarobkowej o dobrego i wykwalifikowanego pracownik jest coraz trudniej. Dlatego pracodawcy podejmują różne kroki, aby zatrzymać najlepszych pracowników. W tym celu tworzą i stosują różne programy, których celem jest dowartościowanie najlepszych pracowników.

Do najpopularniejszych narzędzi motywujących zaliczamy:

• prowizję (wysokość wynagrodzenia stanowi procent osiągniętych przez pracownika obrotów, szczególnie polecana w przypadku handlowców),
• premię regulaminową (otrzymywana jest np. raz w roku, po spełnieniu określonych w regulaminie wynagradzania warunków),
• premię uznaniową,
• nagrody (rzeczowe, prestiżowe).

Należy pamiętać, że powyższe narzędzia będą spełniały swoją rolę tylko wówczas, gdy pracownik będzie miał pełną wiedzę na ich temat. Dlatego dobrze jest już na początku współpracy poinformować pracownika o obowiązującym w firmie systemie wynagradzania.

Premia może być traktowana jako fakultatywny składnik wynagrodzenia. Oznacza to, że pracownik może, ale nie musi jej otrzymać. Przy ustalaniu prawa do premii konieczne jest precyzyjne określenie warunków i zasad jej przyznawania. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 29 czerwca 2005 r. (I PK 272/04, Wokanda 2006/3/29), świadczenie, którego wypłata jest uzależniona od spełnienia konkretnego i podlegającego weryfikacji warunku, jest premią, a nie nagrodą uzależnioną od uznania pracodawcy.