Niemieckie świadczenia z tytułu pracy w gettach

Niemiecki sąd do spraw socjalnych uznał po raz pierwszy w 1997 roku prawo byłych pracowników gett do emerytury. Uchwalona w 2002 roku przez Bundestag ustawa stworzyła jednak wiele biurokratycznych barier utrudniających uzyskanie świadczenia. Sądy odrzucały 90 proc. składanych wniosków.

Poszkodowani mieszkający w Polsce zostali zupełnie wykluczeni z grupy uprawnionych. Niemieckie władze powoływały się na zawartą w 1975 roku przez Polskę i RFN umowę o ubezpieczeniach społecznych. Strona niemiecka argumentowała, że umowa ta uniemożliwia transfer świadczeń emerytalnych z Niemiec do Polski, a osoby mieszkające w Polsce powinny otrzymywać świadczenia od polskiego ZUS.

Niemcy - płaca minimalna zawieszona dla polskich przewodników

W 2009 roku Federalny Trybunał Socjalny pod naciskiem opinii publicznej zliberalizował kryteria przyznawania rent gettowych, dzięki czemu 24 tys. osób wcześniej pominiętych przyznano świadczenia. W mocy utrzymano jednak zastrzeżenie, iż nie przysługują one poszkodowanym zameldowanym w Polsce. Dopiero interwencja Lewicy doprowadziła do podjęcia przez rząd w Berlinie - równolegle do prac nad nowelizacją ustawy z 2002 roku - negocjacji z Polską i podpisania nowej umowy.

Przepisy znowelizowane w czerwcu tego roku przez Bundestag zawierają szereg udogodnień dla poszkodowanych. Współpracownik posłanki Tank, Kamil Majchrzak, powiedział PAP, że świadczenia będą mogły być dziedziczone przez spadkobierców osób pracujących w czasie wojny w gettach. Uwzględniane mają być wnioski osób, które w czasie niemieckiej okupacji miały co najmniej trzy lata.

Bucior zapewnił, że strona polska zrobi wszystko, by umowa jak najszybciej weszła w życie. W połowie marca ma trafić do komisji spraw zagranicznych Sejmu, a po zaopiniowaniu przez to gremium - do prezydenta. "Ze względu na wiek poszkodowanych chcemy maksymalnie skrócić czas ratyfikacji" - wyjaśnił.

Z Berlina Jacek Lepiarz