Zwolnienie z powodu siły wyższej w 2024 r. Dodatkowe dwa dni wolne za połowę wynagrodzenia
REKLAMA
REKLAMA
Zwolnienie z powodu działania siły wyższej to uprawnienie, które przyznała pracownikom ubiegłoroczna nowelizacja Kodeksu pracy. W określonych przepisami przypadkach pracownik ma prawo zwolnić się z pracy. Kluczowe w określeniu tych przypadków jest pojęcie siły wyższej. Czy Kodeks pracy definiuje, co to jest siła wyższa? Co na temat zwolnienia z powodu siły wyższej mówią przepisy obowiązujące w 2024 r.? Wyjaśniamy.
- Co to jest siła wyższa
- Wymiar zwolnienia z powodu siły wyższej
- Czy zwolnienie z powodu siły wyższej przechodzi na rok następny
- Wniosek o zwolnienie z powodu siły wyższej
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej przysługuje pracownikowi w przypadkach określonych przepisami Kodeksu pracy. Pracownik może wystąpić o zwolnienie od pracy wyłącznie w sytuacji, a której spełnione są łącznie następujące warunki:
REKLAMA
- powodem zwolnienia jest działanie siły wyższej,
- siła wyższa dotyczy pilnych spraw rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem,
- niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika.
Pracownik może zatem skorzystać ze zwolnienia od pracy w przypadku, gdy członek jego rodziny ulegnie wypadkowi lub nagle zachoruje (wskutek działania siły wyższej) i pracownik musi natychmiast być obecny celem np. interwencji, udzielenia pomocy czy zajęcia się sprawami rodzinnymi. Z przepisów o zwolnieniu od pracy z powodu działania siły wyższej nie można natomiast skorzystać, kiedy działanie siły wyższej dotyczyć będzie spraw rodzinnych spowodowanych innymi przyczynami niż choroba lub wypadek.
Co to jest siła wyższa
Siła wyższa nie ma ustawowej definicji. Mimo to posługuje się nimi szereg aktów prawnych, np. kilka przepisów Kodeksu cywilnego odwołuje się do siły wyższej jako przyczyny ograniczenia bądź wyłączenia odpowiedzialności za zobowiązania. Termin ten jest obecny także w Kodeksie pracy.
W doktrynie prawa siła wyższa rozumiana jest jako zjawisko:
- o charakterze nadzwyczajnym,
- któremu nie można zapobiec normalnymi środkami oraz
- za które osoba zobowiązana (np. pracownik) nie podnosi odpowiedzialności.
Orzecznictwo sądów zwraca uwagę na trzy kryteria:
- zdarzenie musi mieć charakter zewnętrzny – ma swoje źródło poza działalnością poszczególnych podmiotów stosunku prawnego,
- zdarzenie ma być niemożliwe do przewidzenia – jego przewidzenie nie jest możliwe w świetle obiektywnej oceny sytuacji,
- za siłę wyższą można uznać jedynie zdarzenie niemożliwe do zapobieżenia – przy uwzględnieniu następstw, jakie niesie za sobą dane zdarzenie oraz możliwości jego zapobieżenia przy zastosowaniu współcześnie znanych możliwości.
Wymiar zwolnienia z powodu siły wyższej
Zwolnienie z powodu działania siły wyższej przysługuje pracownikowi w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego. W okresie zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.
W przypadku pracownika, który pracuje na niepełny etat zwolnienie od pracy udzielane w wymiarze godzinowym ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Przy takich kalkulacjach niepełną godzinę zwolnienia zaokrągla się górę do pełnej godziny.
Wymiar czasu pracy | Wymiar zwolnienia od pracy |
1/2 | 8 |
1/3 | 6 |
1/4 | 4 |
1/5 | 4 |
1/6 | 3 |
W taki sam sposób ustala się wymiar zwolnienia dla pracownika, którego dobowa norma pracy jest niższa niż 8 godzin.
Czy zwolnienie z powodu siły wyższej przechodzi na rok następny
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej, które nie zostało w całości lub części wykorzystane w danym roku kalendarzowym nie podlega przeniesieniu na kolejny rok, a co za tym idzie – przepada.
Z nowym rokiem kalendarzowym liczba godzin lub dni tego zwolnienia będzie dostępna do wykorzystania na nowo.
Wniosek o zwolnienie z powodu siły wyższej
Pracownik, który stanął w obliczu sytuacji, w której pilne sprawy rodzinne spowodowane chorobą lub wypadkiem są skutkiem działania siły wyższej, a jego natychmiastowa obecność jest niezbędna i chce zwolnić się z pracy musi wystąpić do pracodawcy ze stosownym wnioskiem.
Przepisy nie precyzują, jaką formę powinien mieć wniosek o zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej. Można wobec tego przyjąć, że pracownik może zgłosić wniosek w formie dowolnej: na piśmie, w postaci elektronicznej (jako wiadomość przesłana pocztą elektroniczną bądź poprzez stosowaną w zakładzie pracy platformę służącą do komunikacji pomiędzy pracodawcą a pracownikami itp.), sms-em, telefonicznie bądź ustnie.
Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi zwolnienia od pracy, o ile wniosek został zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.
W pierwszym wniosku o udzielenie zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej złożonym w danym roku kalendarzowym pracownik decyduje o sposobie wykorzystania zwolnienia w tym roku.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
REKLAMA