S. Broniarz apeluje do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw nauczycieli. Czy będą podwyżki dla nauczycieli?

• Wniosek ZNP do MPiPS dotyczący wyłączenia godzin ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw z minimalnego wynagrodzenia
• Nierówne traktowanie nauczycieli - koniec z tym bezprawiem
• Co nie wchodzi do minimalnego wynagrodzenia 2024?
• Kiedy nauczyciel ma nadgodziny?
• Praca nauczycieli w wymiarze ponadnormatywnym 
• Minimalne wynagrodzenie nauczycieli
• Czy ZNP na pewno ma rację? Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych a pracy w godzinach ponadwymiarowych - stanowisko eksperta inne niż ZNP

Wniosek ZNP do MPiPS dotyczący wyłączenia godzin ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw z minimalnego wynagrodzenia

W dniu 8 stycznia Sławomir Broniarz Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego, w imieniu nauczycieli w całej Polsce, wystosował pismo do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk z wnioskiem o znowelizowanie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę w ten sposób, aby wśród składników wynagrodzenia niezaliczanych do płacy minimalnej zostało uwzględnione wynagrodzenie z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw.

Autopromocja

Nierówne traktowanie nauczycieli - koniec z tym bezprawiem

Jak podaje ZNP: obecnie nauczyciele wykonujący dodatkową pracę w ramach godzin ponadwymiarowych i/lub doraźnych zastępstw, mają zdecydowanie gorszą sytuację prawną w zakresie prawa do wyrównania w porównaniu do tej samej grupy nauczycieli, którzy nie realizują zajęć w ramach godzin ponadwymiarowych i/lub doraźnych zastępstw.

Co nie wchodzi do minimalnego wynagrodzenia 2024?

W myśl przepisu art. 6 ust. 5 ustawy przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:

• nagrody jubileuszowej;
• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę;
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
• dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej;
• dodatku za staż pracy;
• dodatku za szczególne warunki pracy (ten punkt wszedł w życie 1 stycznia 2024 roku).

Powyższe wyliczenie stanowi katalog zamknięty, wyliczenie jest enumeratywne. Co to oznacza dla nauczycieli? Oznacza to tyle, że wśród katalogu składników wynagrodzenia niezaliczanego do płacy minimalnej nie zostało wskazane wynagrodzenie z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw, które nauczyciele otrzymują na podstawie art. 35 ust. 3 KN, który to stanowi, że wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Kiedy nauczyciel ma nadgodziny?

O podległości służbowej nauczyciela wobec pracodawcy świadczy to, że może mu być polecona praca w godzinach ponadwymiarowych. Kiedy? Okazuje się, że przepisy są dość enigmatyczne, ponieważ z ostrożności użyte są w KN dość ogólne sformułowania:

• W szczególnych wypadkach
• podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania

nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Tak samo rozliczana jest praca w ramach godzin doraźnych zastępstw (art. 35 ust. 2a KN), a więc jest to także praca ponad obowiązujący nauczyciela tygodniowy wymiar czasu pracy – z różnicą że pragmatyka nauczycielska nie zakreśla maksymalnego wymiaru tychże zajęć.

Praca nauczycieli w wymiarze ponadnormatywnym 

Zdaniem ZNP jako pracę w wymiarze ponadnormatywnym, wiążącą się z obowiązkiem wypłaty dodatkowego wynagrodzenia, należy traktować:

• Pracę powyżej wymiaru obowiązującej pracownika 40 godzinnej, tygodniowej normy czasu pracy, jest pracą w ramach godzin nadliczbowych
• praca nauczyciela ponad obowiązujące go tygodniowe pensum – pracą w godzinach ponadwymiarowych lub doraźnych zastępstw. 

W konsekwencji, mając na uwadze art. 6 ust. 5 ustawy wśród składników, które nie podlegają uwzględnieniu na użytek ustalenia kwoty wynagrodzenia minimalnego, nie zaliczono wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw. Uznano więc, że nie uwzględniono specyfiki systemu czasu pracy nauczycieli, który charakteryzuje się znaczną odmiennością od powszechnie obowiązujących norm prawa pracy.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Minimalne wynagrodzenie nauczycieli

Zgodnie z nowymi przepisami kwota wynagrodzenia minimalnego za pracę od dnia 01 stycznia 2024 roku wynosi 4242 zł. Jak podaje ZNP: na dzień 1 stycznia 2024 r. minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli są niższe od stawek minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do:

• nauczyciela początkującego (3600 zł  i 3690 zł);
• nauczyciela mianowanego (3700 zł i 3890 zł);
• nauczyciela dyplomowanego w 2. kategorii wykształcenia (3960 zł).

Tak więc kwota wyrównania, o której mowa w art. 7 u.m.w.p. powinna wynosić odpowiednio dla:

• nauczyciela początkującego – 642 zł i 552 zł;

ZNP uważa, że: "Niezaliczenie wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw na użytek ustalenia kwoty wynagrodzenia minimalnego powoduje skutek w postaci nierównego traktowania pracowników wykonujących taką samą pracę (tj. za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości) w zakresie wynagrodzenia.

W sposób oczywisty rozwiązanie określone w art. 6 ust. 5 u.m.w.p. cechuje się nierównością i niekorzystnym ukształtowaniem sytuacji nauczyciela wykonującego dodatkową pracę w ramach godzin ponadwymiarowych i/lub doraźnych zastępstw. Taka sytuacja nie występuje jednak w przypadku pracownika, który wykonał pracę w wymiarze godzin nadliczbowych. Reasumując powyższe wywody należy zauważyć, że na gruncie obecnie obowiązującego prawa na dzień 01.01.2024 r. nauczyciele aż w pięciu kategoriach wskazanych w tabeli wynagrodzenia zasadniczego nie osiągają stawek minimalnego wynagrodzenia za pracę na gruncie u.m.w.p.".

Czy ZNP na pewno ma rację? Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych a pracy w godzinach ponadwymiarowych - stanowisko eksperta inne niż ZNP

Jak podaje w swoim praktycznym wyjaśnieniu w serwisie Legalis/el, Jarosław Witkowski, pt. Uwzględnianie wynagrodzenia za godziny nadliczbowe przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nauczycieli na potrzeby wynagrodzenia minimalnego: "Należy zatem wskazać, że na podstawie art. 6 ust. 1 MinWynagrU wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia. Powyższa zasada dotyczy również nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy. Artykuł 6 ust. 4 MinWynagrU wskazuje natomiast, że do obliczenia wysokości wynagrodzenia przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 5 MinWynagrU. A zgodnie z art. 6 ust. 5 pkt 3 MinWynagrU przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. W przypadku nauczycieli pod pojęciem tym należy rozumieć wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Należy tak uznać, albowiem art. 6 ust. 4 MinWynagrU odwołuje się do zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny. A skoro tak, to należy zwrócić uwagę, że zgodnie z powyższymi zasadami Głównego Urzędu Statystycznego wynagrodzenia osobowe obejmują w szczególności m.in. dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych. Tymczasem ustawodawca w art. 6 ust. 5 pkt 3 MinWynagrU przesądził, że przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Przyjmując zatem racjonalne działanie ustawodawcy należy przyjąć, że intencją ustawodawcy było, aby godziny nadliczbowe, o których mowa w art. 6 ust. 5 pkt 3 MinWynagrU, były tymi samymi godzinami nadliczbowymi, którymi w swoich zasadach statystki zatrudnienia i wynagrodzeń posługuje się Główny Urząd Statystyczny. Inaczej w obrębie jednego zagadnienia – tj. obliczania wysokości wynagrodzenia minimalnego – posługiwalibyśmy się dwoma różnymi pojęciami godzin nadliczbowych, co jest nie do przyjęcia z punktu tzw. zakazu wykładni homonimicznej.".

Pozostaje czekać na stanowisko Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, o czym będziemy na bieżąco informowali.