Kodeksowe dodatki do wynagrodzeń (cz. 1)

Wynagrodzenie pracownika to nie tylko stawka godzinowa lub miesięczna i ewentualne premie czy prowizje. Oprócz wskazanych składników niejednokrotnie pracownikom przysługuje wiele dodatków do wynagrodzenia wynikających z przepisów Kodeksu pracy lub aktów wewnątrzzakładowych, takich jak regulaminy wynagradzania, układy zbiorowe pracy. Poniżej przedstawione zostaną dodatki do wynagrodzeń, które pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikom, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, w zależności od wystąpienia określonych okoliczności.

Wypłacany jest tylko u tych pracodawców, którzy stosują system pracy w ruchu ciągłym. Jest to system stosowany przy pracach, które ze względu na technologię produkcji lub konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności nie mogą być wstrzymane. Przepisy Kodeksu pracy dopuszczają w takich sytuacjach wydłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym, który maksymalnie może wynosić 4 tygodnie. Ponadto jednego dnia w niektórych tygodniach w okresie rozliczeniowym można wydłużyć wymiar czasu pracy do 12 godzin na dobę.

Za każdą godzinę pracy ponad 8 godzin należy wypłacić pracownikom dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, obliczony według zasad obowiązujących dla godzin nadliczbowych.

Osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy muszą mieć ustalony w umowie limit godzin pracy, których przekroczenie będzie uprawniało je do dodatku jak za godziny nadliczbowe. Limit ten powinien zostać ustalony przez pracodawcę i pracownika i mieścić się w przedziale między niepełnym a pełnym wymiarem czasu pracy. Na przykład w przypadku pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu i świadczącego pracę codziennie przez 4 godziny można ustalić, że przekroczenie 6. godziny pracy uprawnia go do dodatku, o którym mowa w art. 151¹ § 1 k.p.

A zatem pracownik ten, wykonując pracę w 7. i 8. godzinie, będzie uprawniony do stosownego dodatku w wysokości:

- 100% wynagrodzenia - za pracę ponadwymiarową w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy zgodnie z rozkładem czasu pracy, a także za pracę wykonywaną w dniu wolnym, który udzielony został pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub święto,

- 50% wynagrodzenia - jeżeli praca ponadwymiarowa wystąpi w każdym innym dniu niż wskazane powyżej.

Godziny nadliczbowe mogą wystąpić tylko wówczas, gdy prowadzona jest akcja ratownicza lub gdy po stronie pracodawcy wystąpią szczególne potrzeby uzasadniające zatrudnianie pracowników w przedłużonym czasie pracy (np. terminowa konieczność realizacji kontraktu po awarii maszyny, polecenie pracy w związku z koniecznością nagłego zastępstwa nieobecnego pracownika itp.). Godziny nadliczbowe mogą wystąpić jako przekroczenia dobowe lub przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy.