Zasiłek rodzinny - po każdej utracie dochodu

Bronisław P. w styczniu 2007 r. wystąpił z wnioskiem o przyznanie zasiłku rodzinnego na swoją córkę. Przedstawił stosowne zaświadczenia o wysokości swoich dochodów, a także dochodów żony. Walentyna P. była od listopada poprzedniego roku bezrobotna, otrzymywała także zasiłek. Wcześniej była przez długi czas na zwolnieniu lekarskim i to było m.in. przyczyną zwolnienia z pracy.

Autopromocja

Burmistrz miasta C., do którego był kierowany wniosek, odmówił jednak jego przyznania. Główną podstawą decyzji stał się § 17 ust. 2 rozporządzenia z 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (DzU nr 105, poz. 881 ze zm.). Przepis ten stanowi, że nie pomniejsza się dochodu rodziny o dochód utracony przez jednego z jej członków, jeżeli w tym samym roku kalendarzowym ponownie się on zatrudnił i uzyskał przychody z innego źródła, ale zarazem nie utracił tego zatrudnienia przed zgłoszeniem wniosku o zasiłek. Według tego unormowania nie miało znaczenia, jak długa była przerwa w jego zatrudnieniu ani okres, w jakim rodzina po faktycznym odliczeniu takich utraconych dochodów spełniałaby kryterium dochodowe – 504 zł na osobę w rodzinie. Burmistrz uznał więc, że całość dochodów żony Bronisława P. należy zaliczyć do przeciętnego dochodu rodziny i nie można ich traktować jako dochodów utraconych.

Bronisław P. odwołał się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, które jednak utrzymało w mocy odmowną decyzję. Sprawa trafiła więc na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P., który skierował do Trybunału Konstytucyjnego pytanie prawne.

Trybunał Konstytucyjny podzielił wątpliwości Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i uznał sporny przepis za niezgodny z ustawą zasadniczą. Uzasadniając wyrok, Trybunał wskazał, że sprzeczność z Konstytucją RP polega na bezpodstawnym uregulowaniu sprawy będącej materią ustawową. Rozporządzenie zmienia na niekorzyść sytuację prawną osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny w stosunku do uregulowania przyjętego w art. 5 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Przepis ten stanowi jedynie, że w przypadku utraty dochodu prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na podstawie dochodu rodziny lub dochodu osoby uczącej się pomniejszonego o utracony dochód.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Tymczasem § 17 ust. 2 rozporządzenia z 2005 r. ograniczył stosowanie instytucji z art. 5 ust. 4 ustawy, wprowadzając zasadę, że nie uznaje się za utracony dochód, w przypadku gdy wnioskodawca lub jego członkowie rodziny uzyskają inny dochód w tym samym roku kalendarzowym. Jest to niedopuszczalna ingerencja aktu niższego rzędu (rozporządzenia) w normy ustawowe.

Sentencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 czerwca 2009 r. (sygn. P 45/08):

„§ 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 23 ust. 5 i art. 5 ust. 4 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych”.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź