Czy ZUS poświadczy formularz E-101 w razie rozszerzenia biznesu na inne państwo członkowskie

W Pana przypadku nie ma ograniczeń czasu, na jaki ZUS może poświadczyć formularz E-101 potwierdzający fakt podlegania ubezpieczeniom w Polsce. Sytuacja pracownika będzie natomiast zależeć od tego, w jakim wymiarze czasu zostanie zatrudniony w każdym z państw i w którym państwie ma miejsce zamieszkania.

UZASADNIENIE

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniom tylko w tym państwie, w którym prowadzi tę działalność. Analogicznie jest uregulowana kwestia podlegania zabezpieczeniu społecznemu pracowników - decydujące znaczenie ma miejsce wykonywania pracy przez pracownika najemnego.

Jeśli osoba prowadząca własny biznes lub pracownik zaczynający wykonywać pracę wykonuje ją w kilku państwach członkowskich, podlega przepisom z zakresu zabezpieczenia społecznego w tym państwie, w którym pracuje i jednocześnie ma miejsce zamieszkania.

Ograniczenie ważności formularzy E-101 przez 12 miesięcy, po upływie których można się ubiegać o poświadczenie kolejnego formularza E-101 nie wcześniej niż po 2-miesięcznej przerwie, obowiązuje w przypadku:

• oddelegowania pracownika,

• tzw. przeniesienia działalności w przypadku wykonujących działalność gospodarczą (z przeniesieniem działalności gospodarczej mamy do czynienia, gdy działalność przestaje być prowadzona w jednym państwie, a zaczyna być prowadzona w innym państwie członkowskim).

Natomiast w przypadku osoby, która prowadzi działalność na własny rachunek w dwóch państwach członkowskich, nie został ograniczony okres, na jaki ZUS poświadcza formularz E-101. Ze względów organizacyjnych ZUS może jej poświadczyć formularz E-101 na 12 miesięcy, jednak do poświadczenia kolejnego formularza po tym okresie nie wymaga się 2-miesięcznej przerwy.

Bez względu na to, jak długo będzie Pan przebywał na terenie Niemiec, ZUS poświadczy Panu formularz E-101, ponieważ w Polsce cały czas równolegle prowadzi Pan działalność na własny rachunek (sklep, serwis), która nie musi być wykonywana osobiście.

W praktyce zdarza się, że osoby prowadzące działalność źle przedstawią swoją sytuację w ZUS, który uznaje je za osoby przenoszące działalność gospodarczą do innego państwa członkowskiego i na tej podstawie odmawia wydania formularza E-101 na okres dłuższy niż 12 miesięcy.

Poświadczenie formularza E-101 dla pracownika będzie rozpatrywane osobno. W tym przypadku ZUS weźmie pod uwagę wymiar czasu pracy, w jakim pracownik będzie pracował w Niemczech, a w jakim w Polsce (jeśli będzie pracował również w Polsce). Pracownik będzie podlegał polskim ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeżeli ma miejsce zamieszkania na terenie Polski i będzie świadczył pracę w Polsce przez co najmniej jeden dzień w miesiącu. Natomiast jeżeli będzie pracował wyłącznie na terenie Niemiec lub będzie wykonywał pracę częściowo w polskim zakładzie i częściowo na terytorium Niemiec, ale będzie miał miejsce zamieszkania w Niemczech, to należy go zgłosić do niemieckiego systemu zabezpieczenia społecznego.

Podstawa prawna:

• art. 13 ust. 1, ust. 2 lit. a-b, art. 14 ust. 1, ust. 2 lit. b, art. 14a ust. 1 lit. a, ust. 2 rozporządzenia Rady EWG nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek, oraz członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (DzU UE L 71.149.2 ze zm.).

Kacper Pyrka

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych