Jak rozliczyć składki za okres urlopu wychowawczego osoby pracującej na część etatu

Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (1317 zł), a na ubezpieczenie zdrowotne kwota świadczenia pielęgnacyjnego (520 zł). Nie ma znaczenia wymiar czasu pracy, w jakim pracownica była zatrudniona przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego.

UZASADNIENIE

Za pracownicę przebywającą na urlopie wychowawczym pracodawca ma obowiązek rozliczać składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne. Obowiązek ten powstaje pod warunkiem, że pracownica nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń niż urlop wychowawczy i nie jest uprawniona do emerytury ani renty. O każdej zmianie tych okoliczności pracownica musi poinformować pracodawcę (art. 36 ust. 2a ustawy systemowej).

Pracodawca ma obowiązek rozliczać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne na formularzu ZUS RCA. W raporcie tym powinien wykazać odpowiedni kod tytułu ubezpieczenia 12 11 xx. Nie powinien natomiast wyrejestrowywać pracownika z ubezpieczeń na czas urlopu wychowawczego na druku ZUS ZWUA ani ponownie zgłaszać go do tych ubezpieczeń na ZUS ZUA po zakończeniu urlopu wychowawczego. Nie powinien również zgłaszać pracownicy do ubezpieczeń na ZUS ZUA lub ZUS ZZA z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym z kodem tytułu 12 11 xx. Zgłoszeniem jest w tym przypadku wyłącznie wykazanie takiej osoby w raporcie miesięcznym ZUS RCA (gdy ubezpieczony podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i zdrowotnemu) lub ZUS RZA (gdy ubezpieczony jest objęty tylko ubezpieczeniem zdrowotnym).

WAŻNE!

Raport ZUS RCA lub ZUS RZA jest jednocześnie zgłoszeniem do ubezpieczeń osoby przebywającej na urlopie wychowawczym.

Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby przebywającej na urlopie wychowawczym przez cały miesiąc jest (w okresie przejściowym od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r.) kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto obowiązująca w danym roku kalendarzowym – w 2010 r. jest to kwota 1317 zł. Natomiast podstawą do naliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota świadczenia pielęgnacyjnego, która od listopada 2009 r. wynosi 520 zł. Składki w całości finansuje budżet państwa.

Pracownica rozpoczęła urlop wychowawczy w trakcie miesiąca. W takim przypadku podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, tj. kwotę minimalnego wynagrodzenia, należy przeliczyć proporcjonalnie do liczby dni w miesiącu, w których pracownica korzystała z urlopu i podlegała tym ubezpieczeniom. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest natomiast miesięczna i niepodzielna, dlatego podstawą jej wymiaru jest zawsze pełna kwota świadczenia pielęgnacyjnego (520 zł), bez względu na liczbę dni korzystania z urlopu wychowawczego.

---

W związku z powyższym w raporcie ZUS RCA za czerwiec br. należy wykazać:

• podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe:

1317 zł : 30 (liczba dni kalendarzowych w czerwcu br.) x 8 (liczba dni przebywania na urlopie wychowawczym) = 351,20 zł,

• składki na ubezpieczenia:

– emerytalne: 68,55 zł (351,20 zł x 19,52%),

– rentowe: 21,07 zł (351,20 zł x 6%),

• podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: 520 zł,
• składkę na ubezpieczenie zdrowotne: 46,80 zł (520 zł x 9%).

Jednocześnie ważne jest, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podlega ograniczeniu do kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w danym roku kalendarzowym (w 2010 r. – 94 380 zł) bez względu na tytuł ubezpieczenia. Gdyby przychód pracownicy przekroczył ten limit, w raporcie ZUS RCA należałoby wykazać jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

PRZYKŁAD

Pracownica zatrudniona w wymiarze 2/3 etatu będzie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres 3 lat od 17 maja 2010 r. Jest to jej jedyny tytuł do ubezpieczeń. Od 1 maja do 16 maja 2010 r. przebywała na urlopie wypoczynkowym. W maju br. nastąpiło przekroczenie 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej i składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odprowadzono od części wynagrodzenia urlopowego (rozliczono je w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 00). Natomiast w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 00 (osoba przebywająca na urlopie wychowawczym) wykazano tylko podstawę wymiaru i składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Podstawa i składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe były „zerowe”. Jednocześnie zaznaczono informację o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 19, art. 9 ust. 6, art. 13 ust. 13, art. 16 ust. 8, art. 19, art. 36 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• art. 16 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 237, poz. 1654),
• obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z 24 lipca 2009 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2010 r. (M.P. Nr 48, poz. 709),
• rozporządzenie Rady Ministrów z 11 sierpnia 2009 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz.U. Nr 129, poz. 1058),
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 24 czerwca 2008 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 112, poz. 717),
• obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 grudnia 2009 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2010 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. Nr 80, poz. 997).