Co to jest wypalenie zawodowe?
REKLAMA
REKLAMA
- Czy wypalenie zawodowe jest chorobą?
- Czym jest wypalenie zawodowe?
- Stres w pracy
- Jakie są objawy wypalenia zawodowego?
- Wypalenie zawodowe a depresja
- Grupy zawodowe szczególnie narażone na wypalenie wypalenie zawodowe
Czy wypalenie zawodowe jest chorobą?
Już jakiś czas temu przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) została wydana Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (International Classification of Diseases, ICD). Obowiązuje już jedenasta wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, ICD-11. Wypalenie zawodowe, zgodnie z Klasyfikacją ICD-11 od 1 stycznia 2022 r. zakwalifikowano jako syndrom zawodowy, którego efektem jest przewlekły stres w miejscu pracy, z którym nie udało się skutecznie poradzić. Przypisany symbol to: QD85. Oznacza to, że wypalenie zawodowe jest czynnikiem mogącym wpłynąć na stan zdrowia pracownika. Nie stwierdzono jednak w ICD-11 wprost, że wypalenie to jedna z chorób zawodowych. Wypalenie zawodowe jest opisane w rozdziale: "Czynniki wpływające na stan zdrowia lub kontakt ze służbą zdrowia" – który obejmuje powody, dla których ludzie kontaktują się ze służbą zdrowia, ale które nie są klasyfikowane jako choroby lub schorzenia.
W związku z tym, lekarz nie może wprost wystawić zwolnienia lekarskiego, L4 z powodu wypalenia zawodowego. Może jednak wystawić L4 z powodu nadmiernego stresu i związanych z tym migren, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, problemów ze snem, z kołataniem serca, problemów z zasypianiem lub z wysypianiem się i innych zaburzeń psychicznych, czy też problemów zdrowotnych. Długość zwolnienia jest zależna od długości trwania objawów.
Czym jest wypalenie zawodowe?
Wypalenie zawodowe jest zdefiniowane w ICD-11 w następujący sposób:
Charakteryzuje się trzema wymiarami:
- uczucie wyczerpania lub wyczerpania energetycznego;
- zwiększony dystans psychiczny do pracy lub poczucie negatywizmu lub cynizmu związane z pracą;
- zmniejszona skuteczność zawodowa.
Wypalenie zawodowe odnosi się konkretnie do zjawisk w kontekście zawodowym i nie powinno być stosowane do opisywania doświadczeń w innych dziedzinach życia.
Nie należy mylić wypalenia zawodowego ze znużeniem. Znużenie może generalnie wynikać z tego, że pracownik nie ma możliwości w pełni zaangażować się w wykonywane zadania lub praca nie stawia przed nim żadnych wyzwań. Przy wypaleniu wręcz odwrotnie, często pracownik jest bardzo zaangażowany i zmotywowany, stawia sobie wysokie cele, ma wysokie oczekiwania (zarówno on jak i przełożeni). Istnieją pewne cechy osobowości, które zwiększają ryzyko wystąpienia syndromu wypalenia zawodowego – wysoka ambicja, skłonność do perfekcjonizmu, duże zaangażowanie emocjonalne w wykonywane zadania, wysokie oczekiwania wobec pracy, oddanie się pracy. Oczywiście każdy przypadek jest indywidualny, ale to są pewne wspólne generalne symptomy.
Definicji wypalenia zawodowego jest dużo, kolejną jest definicja Christiny Maslach, która podkreśla, że wypalenie zawodowe to zespół wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych. Oznacza to, że osoba doświadczająca wypalenia zawodowego: odczuwa przeciążenie emocjonalne, ma poczucie braku zasobów do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, co przejawia się jako poczucie wyczerpania, ma obojętny, cyniczny, czasem postrzegany jako bezduszny stosunek do odbiorców swojej pracy (mogą to być interesanci, klienci zewnętrzni oraz wewnętrzni, uczniowie, pacjenci, podopieczni), odczuwa obniżoną satysfakcję z wykonanej pracy, aż do poczucia jej bezsensu i całkowitej rezygnacji.
Przegląd prasy i portali na INFOR.PL Subskrybuj nas na YOUTUBE!
Stres w pracy
Stres w pracy również nie jest chorobą. Można powiedzieć, że to pewnego rodzaju stan obciążenia psychicznego powstający w sytuacji zagrożenia, utrudnienia lub niemożności realizacji ważnych dla pracowników celów, zadań, wartości. Jest zjawiskiem, które negatywnie może wpływać na stan zdrowia pracownika oraz na jakoś i ilość świadczonej pracy przez niego pracy. Często, to automatyczna psychiczna i fizyczna reakcja organizmu na wymagania stawiane pracownikowi.
Jakie są objawy wypalenia zawodowego?
Jak podkreśla ekspert, psycholog Agnieszka Kaszubska z Głównego Inspektoratu Pracy, objawami wypalenia zawodowego są:
- sygnały natury fizycznej, takie jak bóle głowy, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, problemy ze snem, z zasypianiem lub wysypianiem się, podwyższone ciśnienie, uczucie ogólnego osłabienia, zmniejszenie odporności organizmu oraz coraz większe zmęczenie po pracy;
- sygnały natury poznawczej, takie jak zmienność nastrojów, ogólne przygnębienie, coraz częściej odczuwane napięcie emocjonalne, pojawia się poczucie bezradności w pracy oraz obniżenie samo-oceny, brak wiary w to, że mamy wpływ i możliwość zmiany trudnej sytuacji, trudności w skupieniu uwagi na pracy;
- sygnały natury behawioralnej, takie jak unikanie pracy, popadanie w konflikty, narastająca obojętność wobec klientów, uczniów, podopiecznych czy współpracowników, coraz mniejsza wydajność i organizacja czasu w pracy, nadużywanie substancji psychoaktywnych, co ma pomóc w rozluźnieniu i poprawie samopoczucia, mniejsza dbałość o wygląd zewnętrzny.
Niewątpliwie zagwarantowanie sobie tzw. work life-balance, równowagi między życiem zawodowym a osobistym, odpoczynku czy oddanie się jakiemuś hobby - pomoże zapobiec wypaleniu zawodowemu czy też je zniwelować. Wiele osób mówi: nie samą pracą człowiek żyje, ale prawda jest taka, że w Polacy bardzo dużo pracują. Oczywiście raczej nie u nas takich skrajnych sytuacji jak np. w Japonii czyli Karoshi - śmierci z przepracowania, jednak wiele pracowników ma problemy kardiologiczne, dochodzi do udarów czy zawałów serca, które powodują często śmierć. Często przy zauważeniu pierwszych objawów konieczna jest pomoc lekarza pierwsze kontaktu, a następnie pomoc profesjonalna w postaci porady psychologicznej, psychiatrycznej lub psychoterapeutycznej.
Wypalenie zawodowe a depresja
Jak podkreśla ekspert z PIP: podstawowa różnica między depresją a wypaleniem zawodowym, jest taka, że depresja dotyczy wszystkich sfer życia. W stanie depresji, niezależnie od tego, jaką aktualnie pełnimy rolę – zawodową czy prywatną, pracownika, rodzica czy małżonka – towarzyszymy nam smutek, przygnębienie, poczucie braku sił witalnych. Natomiast wypalenie zawodowe jest ściśle związane ze stresem doświadczanym w pracy i zwykle osoby doświadczające wypalenia zawodowego odczuwają satysfakcję w innych obszarach życia.
Grupy zawodowe szczególnie narażone na wypalenie wypalenie zawodowe
Generalnie każdy jest narażony na wypalenie zawodowe. Można jednak wyszczególnić pewne grupy zawodowe wysokiego ryzyka wystąpienia wypalenia zawodowego, np. nauczyciele, personel medyczny, kadra kierownicza, psycholodzy, policjanci.
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat