Kto odpowiada za szkodę wyrządzoną przez pracownika?
REKLAMA
REKLAMA
- Odpowiedzialność pracownia w stosunku pracy
- Granice odszkodowania – wina nieumyślna
- Granice odszkodowania – wina umyślna
- Szkoda osoby trzeciej - odpowiada pracodawca nie pracownik!
- Regres pracodawcy do pracownika - czy pracodawca może obciążyć pracownika za szkody?
- Co oznacza szkoda i jak ją wycenić?
- Szkoda przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych, a nie jedynie przy okazji wykonywania tych obowiązków - jest różnica!
Odpowiedzialność pracownia w stosunku pracy
Szczegółowe zasady odpowiedzialność pracownika za przewinienia, których się dopuści w związku ze świadczeniem pracy reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP). Można wyróżnić generalnie dwa rodzaje odpowiedzialności:
REKLAMA
Odpowiedzialność materialna pracownika. W ramach niej można wyróżnić: ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRACOWNIKA ZA SZKODĘ WYRZĄDZONĄ PRACODAWCY oraz ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA MIENIE POWIERZONE PRACOWNIKOWI.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika.
Zasady odpowiedzialności materialnej zostały uregulowane w Kodeksie pracy w sposób wyczerpujący i dlatego niedopuszczalne jest sięganie do przepisów prawa wekslowego w celu zabezpieczenia roszczeń pracodawcy – (wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 r., II PK 159/10).
Granice odszkodowania – wina nieumyślna
Zakres odpowiedzialności materialnej pracownika za nienależyte wykonywanie obowiązków pracowniczych zależy od rodzaju jego winy.
Pracownik, który wyrządził pracodawcy szkodę wskutek nieumyślnego niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, ponosi odpowiedzialność w ograniczonej wysokości. Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
Jak podaje PIP: Przez roztargnienie pracownik zapomniał przesmarować maszynę służącą do produkcji płytek ceramicznych. Z uwagi na to, że wina była nieumyślna, może być on obciążony tylko kosztami naprawy wspomnianej maszyny. Maksymalne odszkodowanie nie może jednak przekroczyć trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Granice odszkodowania – wina umyślna
Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Pracownik wyrządzający szkodę z winy umyślnej jest zobowiązany wyrównać pracodawcy nie tylko rzeczywistą stratę, ale i utracone przez niego korzyści.
Jak podaje PIP: pracownik po rozmowie z pracodawcą, pod wpływem emocji, celowo uszkodził maszynę służącą do produkcji kostki brukowej, a w związku z tym przez 3 dni była ona niesprawna. Pracodawca oszacował stratę na 1 000 zł, ale z uwagi na wstrzymanie pracy maszyny do czasu jej naprawy doliczył dodatkowo utracony dochód z tego tytułu w kwocie 5 000 zł. Ponieważ maszyna została uszkodzona umyślnie, pracodawca może dochodzić od pracownika zwrotu kosztów jej naprawy oraz pokrycia strat związanych z jej wyłączeniem z produkcji.
Szkoda osoby trzeciej - odpowiada pracodawca nie pracownik!
W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca. Co ciekawe, osobą trzecią jest każda osoba spoza relacji pracodawca – pracownik wyrządzający szkodę, ale również przez osobę trzecią należy rozumieć innego pracownika danego pracodawcy.
Zenon W. jako pracownik przedsiębiorstwa budowlanego, a konkretnie operator koparki, całkowicie nie chcący, nie umyślnie, przez chwilowe roztargnienie ze względu na natłok prac na budowie, uszkodził koparką zaparkowane przy chodniku auto Konrada S. Doszło zatem do wyrządzenia szkody na osoby trzeciej w związku ze świadczeniem pracy przez Zenona W., którego zatrudniał pracodawca Jan C. Kto ponosi odpowiedzialność wobec Konrada S.? Taką odpowiedzialność ponosi pracodawca - Jan C. Czynności wykonywania pracy koparką przy chodniku były wykonywane na polecenie pracodawcy. To pracodawca z tego tytułu wypłaci poszkodowanemu Konradowi S. odszkodowanie w oszacowanej przez niego wysokości na 15 000 zł.
Ze względu na to, że Zenon W. nieumyślnie, bez swojej winy wyrządził szkodę, jego odpowiedzialność jest ograniczona do 3-miesięcznego wynagrodzenia. Zenon W. zarabiał w 2023 r. najniższą krajową, a zatem 3600 zł. (3600 zł x 3 = 10 800). Pracodawca musi więc zapłacić Konradowi S. 15 000 zł, a regres pracodawcy wobec pracownika wynosi tylko 10 800 zł. Pracodawca musi więc nie jako dać od siebie 4 200 zł.
Co ważne to pracodawca jest zobowiązany udowodnić pracownikowi zawinione niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych oraz związek przyczynowy.
Regres pracodawcy do pracownika - czy pracodawca może obciążyć pracownika za szkody?
Wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, pracownik ponosi odpowiedzialność przewidzianą w przepisach KP. Niemniej jednak podstawę odpowiedzialności regresowej wobec pracownika stanowi art. 441 § 3 KC. Przez roszczenia regresowe rozumie się (w myśl powołanego przepisu KC) roszczenia przysługujące osobie fizycznej lub prawnej, która naprawiła szkodę, za którą była odpowiedzialna mimo braku winy, jeżeli szkoda ta powstała z winy sprawcy.
Co oznacza szkoda i jak ją wycenić?
Co ciekawe przepisy KP nie określają ani podstawy prawnej roszczenia poszkodowanego, ani podstawy prawnej oznaczenia szkody, którą pracodawca powinien naprawić. W literaturze przedmiotu jak i w orzecznictwie SN przyjmuje się, że "szkoda" oznacza każdy uszczerbek majątkowy i niemajątkowy, który pracodawca ma obowiązek pokryć na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących. Zarówno w przypadku szkody majątkowej, jak i krzywdy, jeżeli spełnione są przesłanki odpowiedzialności, wyrównanie uszczerbku spełnia funkcję kompensacyjną i wobec tego oba rodzaje uszczerbków można objąć wspólnym terminem "szkoda".
Szkoda przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych, a nie jedynie przy okazji wykonywania tych obowiązków - jest różnica!
Szkoda przy wykonywaniu obowiązków. Podkreślenia wymaga, że art. 120 § 1 KP dotyczy wyłącznie sytuacji wyrządzenia osobie trzeciej szkody przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych, a nie jedynie przy okazji wykonywania tych obowiązków. W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że pracownik wyrządza szkodę przy wykonywaniu swoich obowiązków pracowniczych wówczas, gdy ta pozostaje w normalnym, wewnątrzorganizacyjnym, funkcjonalnym związku przyczynowym z powierzonymi mu czynnościami, które podjął na podstawie stosunku pracy w celu wykonania zadań związanych z przedmiotem działalności pracodawcy (zob. G. Bieniek (aktualizacja), w: J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, s. 598). Jeśli zatem zachowanie pracownika wykracza poza zakres zadań związanych z jego stanowiskiem pracy albo wykonuje on czynności wykraczające poza zakres działalności pracodawcy i wyrządza tym zachowaniem szkodę osobie trzeciej, odpowiada odszkodowawczo samodzielnie. Jeżeli zakresem obowiązków pracownika wyraźnie objęte jest podejmowanie określonych działań, a pracownik podejmuje je w przekonaniu, że czyni to w ramach wykonywania obowiązków pracowniczych, to nie może być następnie zaskakiwany taką interpretacją okoliczności faktycznych i powstałych stosunków prawnych, która pozbawiałaby go wobec osób trzecich ochrony wynikającej z prawa pracy.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
REKLAMA