Cel na 2024: walka o demokrację

Sekretarz generalny ITUC wskazał, że: "Demokracja jest atakowana w każdym regionie świata, a my, jako największy ruch demokratyczny na świecie, opracowujemy wraz z naszymi organizacjami członkowskimi kompleksowy plan kampanii w obronie demokracji tam, gdzie jest ona zagrożona i rozszerzania jej tam, gdzie prawa demokratyczne są tłumione. Demokracja działająca poprzez wolność zrzeszania się i rokowania zbiorowe ma zasadnicze znaczenie dla każdej prawdziwej i zdrowej demokracji. Tam, gdzie prawa pracownicze są tłumione, cierpi demokracja i nie jest przypadkiem, że siły autorytarne i skrajnie prawicowe atakują te prawa, aby móc ubiegać się o władzę i ją utrzymać". Rada ITUC planuje kontynuować realizację mandatu dotyczącego nowej umowy społecznej przyjętej na kongresie ITUC w Melbourne, ściśle związanej z kampanią na rzecz demokracji. 

"Tam, gdzie prawa pracownicze są tłumione, cierpi demokracja" - polski kontekst

W Polsce, zagadnienie demokracji w kontekście prawa pracy - jest znane nie od dzisiaj. Szeroka historia m.in. ruchu związkowego "Solidarność" pokazała jak długa, trudna i burzliwa była droga, aby stać się NSZZ "Solidarność". Aż do 1997 r. kiedy to uchwalono konstytucję musieliśmy czekać, aby uznać, że społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Dzięki właśnie dialogowi, wolności słowa, rokowaniom, możliwości tworzenia i zrzeszania się w wolnych, niezależnych i samorządnych związkach zawodowych - urzeczywistnia się demokracja. Jednym z podstawowych praw człowieka jest prawo do pracy. To prawo może być chronione w zbiorowym aspekcie, poprzez przynależność do związku czy wystąpienie do niego z wniosek o ochronę np. przed wypowiedzeniem umowy. Demokratyczny aspekt w kontekście zbiorowego prawa pracy jest widoczny w takich aspektach:

• Zapewnia się wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców.
• Związki zawodowe oraz pracodawcy i ich organizacje mają prawo do rokowań, w szczególności w celu rozwiązywania sporów zbiorowych, oraz do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień.
• Związkom zawodowym przysługuje prawo do organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu w granicach określonych w ustawie. Ze względu na dobro publiczne ustawa może ograniczyć prowadzenie strajku lub zakazać go w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach.
• Zakres wolności zrzeszania się w związkach zawodowych i organizacjach pracodawców oraz innych wolności związkowych może podlegać tylko takim ograniczeniom ustawowym, jakie są dopuszczalne przez wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe.

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej - co to oznacza?

Jak wynika z komentarzy wybitnych ekspertów i znawców prawa: "Zasada państwa demokratycznego stanowi podstawę ustroju wielu państw współczesnych. Wyrażona ona jest wprost w Konstytucjach państw członkowskich UE. Współczesne Konstytucje większości państw europejskich, amerykańskich i azjatyckich wskazują na naród polityczny jako podmiot władzy państwowej, demokratyczną formę rządów, podział władzy i odpowiedni system rządowy oraz katalog praw człowieka i system ich ochrony. Te dwa ostatnie elementy mają gwarantować odpowiednią pozycję osoby w państwie demokratycznym. Ten standard jest na tyle rozpowszechniony, że nie ma potrzeby przywoływania konkretnych przepisów dla jego uzasadnienia. Należy jednak pamiętać, że tradycje ustrojowe, ustrojowa praktyka oraz inne czynniki powodują zróżnicowane rozwiązania w zakresie standardu demokratycznego w poszczególnych państwach" (zob. M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, Warszawa 2016).