REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie składki trzeba płacić, gdy emeryt i rencista dorabiają do świadczenia

Michał Jarosik

REKLAMA

Dla wielu emerytów i rencistów uzyskanie świadczenia nie wiąże się z zakończeniem aktywności zawodowej. Najczęściej podpisują oni umowy cywilnoprawne, ale także umowy o pracę. Wielu zakłada też własne firmy.

Zanim zaczniemy omawiać zasady oskładkowania poszczególnych umów czy podejmowania działalności gospodarczej przez emerytów i rencistów, musimy poczynić pewne zastrzeżenie. Przez osobę uprawnioną do renty należy rozumieć wyłącznie pobierającą świadczenie pieniężne z systemu ubezpieczenia społecznego (realizowanego w naszym kraju przez ZUS i KRUS) bądź zaopatrzenia emerytalnego.

Nie ma przy tym znaczenia, czy jest to renta z polskiego czy zagranicznego systemu ubezpieczenia bądź zaopatrzenia społecznego. Nie jest rentą świadczenie wypłacane na podstawie przepisów prawa cywilnego (np. renta wyrównawcza) czy też renta socjalna. Podobnie jak w przypadku renty, również w przypadku emerytury nie ma znaczenia, czy jest to emerytura z polskiego czy zagranicznego systemu ubezpieczenia bądź zaopatrzenia społecznego.

Umowa o pracę

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega wszystkim ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W tym przypadku nie ma znaczenia fakt, że jest ona uprawniona do emerytury lub renty.

Jeśli emeryt lub rencista zdecyduje się na zawarcie takiej umowy, będzie musiał sfinansować połowę składki na ubezpieczenie emerytalne (9,76 proc.), 3,5 proc. (a od 1 stycznia 2008 r. 1,5 proc.) składki na ubezpieczenie rentowe, całą składkę na ubezpieczenie chorobowe (2,45 proc.) i całą składkę na ubezpieczenie zdrowotne (9 proc.).

Z powyższego wynika, że umowa o pracę jest drogą formą zatrudnienia. Należy podkreślić, że nie zależnie od tego, ile umów emeryt lub rencista podpisze, i niezależnie od ich rodzajów (chodzi o tzw. zbiegi tytułów do ubezpieczeń), od umowy o pracę zawsze obowiązkowe będą składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Umowa zlecenia

Każdy emeryt, rencista podpisujący umowę zlecenia musi wiedzieć jak będzie ona oskładkowana. Rozważmy trzy sytuacje:
- gdy emeryt lub rencista nie pozostaje w stosunku pracy,
- gdy emeryt lub rencista zawiera umowę zlecenia z własnym pracodawcą albo wykonuje ją na jego rzecz,
- gdy emeryt lub rencista pozostaje w stosunku pracy z innym podmiotem.

W pierwszej sytuacji emeryt, rencista, który zawrze umowę zlecenia, będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, wypadkowemu, gdy wykonywanie umowy będzie się odbywało w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy. Do ubezpieczenia chorobowego będzie mógł przystąpić dobrowolnie. Obowiązkowe będzie także opłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższe dotyczy emeryta lub rencisty, który zawarł umowę zlecenia po dniu 13 stycznia 2000 r. W odniesieniu do umów zawartych przed 14 stycznia 2000 r. emeryt lub rencista z tytułu zawartej umowy nadal podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na zasadzie dobrowolności. Jeśli skorzysta z tego prawa, obowiązkowe staje się dla niego ubezpieczenie wypadkowe, gdy praca jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę. Nie może natomiast przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.

Jeżeli emeryt, rencista, zawrze umowę zlecenia z własnym pracodawcą albo będzie taką umowę wykonywał na jego rzecz, od umowy tej trzeba opłacać wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Taki zleceniobiorca jest bowiem traktowany przez przepisy ubezpieczeniowe jak pracownik.

Trzecia najkorzystniejsza dla emeryta, rencisty, sytuacja zachodzi wówczas, gdy ma on podpisaną umowę o pracę z innym podmiotem, a z innym zawiera umowę zlecenia. W takim przypadku umowa zlecenia nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Warto też rozważyć sytuację, gdy emeryt, rencista równocześnie wykonuje dwie lub więcej umowy zlecenia. Wówczas obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega z pierwszej wykonywanej umowy, z drugiej ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne, a obowiązkowa jest wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne. Podkreślić należy, iż przy ustalaniu tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń nie ma znaczenia wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia.


Założenie własnej firmy
Osoba, która, mając ustalone prawo do emerytury lub renty, prowadzi działalność gospodarczą (omawiamy sytuację, gdy prowadzenie działalności stanowi jedyny tytuł do ubezpieczeń) z działalności tej podlega dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Obowiązkowe jest natomiast ubezpieczenie zdrowotne.
Jednak z opłacania składki na to ubezpieczenie zwolniona jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność, której świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2007 roku - 936 zł), w przypadku gdy osoba ta:
- uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50 proc. kwoty najniższej emerytury (298,73 zł) lub
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Trzeba pamiętać, że bardzo ważna zmiana zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2008 r. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, będą podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności do czasu ustalenia prawa do emerytury.

Zdarza się, że emeryt, rencista, pozostający w stosunku pracy rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności. Wówczas podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy, a z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, jeśli złoży w tej sprawie wniosek. Zaznaczyć trzeba, że nie ma tu znaczenia wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy.

Przykład:
UMOWA O PRACĘ I WŁASNA FIRMA
Piotr K. - emeryt jest zatrudniony na 1/4 etatu i otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 400 zł miesięcznie. Zamierza dodatkowo rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. W takiej sytuacji Piotr K. z umowy o pracę podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej, będzie z niej podlegał wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe z działalności będą dobrowolne. Zaznaczyć należy, iż przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń dla emeryta z działalności nie ma znaczenia wysokość wynagrodzenia uzyskiwanego z umowy o pracę.

Przykład:
RENCISTA CZŁONKIEM RADY NADZORCZEJ
Anna K. od stycznia 2007 r. otrzymuje rentę z tytułu niezdolności do pracy. We wrześniu tego roku została wybrana na członka rady nadzorczej w spółdzielni mieszkaniowej. Anna K. nie podpisywała żadnej umowy. W takiej sytuacji Anna K. nie będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym, gdyż taki tytuł do ubezpieczeń nie został wymieniony w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Gdy jednak w związku z pełnieniem funkcji członka rady nadzorczej otrzyma świadczenie pieniężne to będzie podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Przykład:
ZAWIESZENIE ALBO ZMNIEJSZENIE EMERYTURY
Katarzyna L. przeszła na emeryturę nauczycielską. Obecnie ma 57 lat. Od września podjęła pracę na podstawie umowy zlecenia w prywatnym przedszkolu. Z umowy tej podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, gdyż praca jest wykonywana w miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zaznaczyć trzeba, że przychody uzyskiwane z umowy zlecenia przez osobę uprawnioną do emerytury, która nie osiągnęła powszechnego wieku emerytalnego (65 lat - mężczyzna, 60 lat - kobieta) mogą mieć wpływ na zawieszenie albo zmniejszenie świadczenia.
Prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy (od 1 września - 3437,70 zł). Na zmniejszenie wysokości emerytury wpływa natomiast przychód w wysokości przekraczającej 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od 1 września 1851,10 zł, nie wyższej jednak niż 130 proc. tego wynagrodzenia.

Przykład:
DWIE UMOWY ZLECENIA
Adam P. od stycznia 2007 r. jest na emeryturze. W maju zawarł umowę zlecenia (na kwotę 800 zł), od której są za niego odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Aktualnie otrzymał z innej firmy propozycję pracy też na podstawie umowy zlecenia. Ma zarabiać od 400 do 500 zł miesięcznie.
Adam P. mając ustalone prawo do emerytury z jednej umowy zlecenia będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu (jeżeli umowa jest wykonywana w miejscu lub siedzibie prowadzenia działalności przez zleceniodawcę), dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu oraz obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W okresie równoczesnego wykonywania dwóch umów zlecenia Adam P. może zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń i zostać zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń z drugiej wykonywanej umowy (co będzie dla niego korzystne). Wówczas z pierwszej obowiązkowa będzie tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne.



Podstawa prawna:

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Święta w 2025 r. przypadające w sobotę. Kiedy pracownik otrzyma dzień wolny za święto w sobotę?

Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w dniu innym niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Czy oznacza to, że za święto przypadające w sobotę należy udzielić innego dnia wolnego od pracy? Czy w 2025 r. będą święta w sobotę?

Opieka 75+: MRPiPS zapewnia, że program będzie kontynuowany w 2025 r.

Program „Opieka 75+” w 2025 r. będzie kontynuowany – zapewnia Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Celem programu jest zwiększenie dostępności do usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób w wieku 75 lat i więcej. Planowane jest doprecyzowanie niektórych założeń programu.

Cyfryzacja HR: E-podpis ułatwia dostosowanie się do nowych przepisów

Od 1 stycznia 2025 r. zmieni się minimalne wynagrodzenie za pracę. Dla działów HR oznacza to konieczność podpisania w krótkim czasie wielu aneksów do umów o pracę. Najnowsze badania przeprowadzone przez KIR pokazują, że e-podpis może znacząco usprawnić pracę kadrowców.

Czy 1 grudnia to niedziela handlowa?

Czy 1 grudnia to niedziela handlowa? Czy w najbliższą niedzielę zrobimy zakupy? 

REKLAMA

Zakaz handlu w niedziele: Czy będzie trzecia niedziela handlowa w grudniu? Jest zapowiedź złożenia poprawki w Senacie

Od 2025 roku Wigilia będzie dniem wolnym od pracy dla wszystkich pracowników. Jednak dla pracowników handlu trzy niedziele poprzedzające Boże Narodzenie mają być dniami roboczymi. Czy będzie poprawka do nowelizacji wprowadzającej dzień wolny w Wigilię?

Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Znowu przesunięto okres, od którego wsparcie będzie obowiązywać

W Sejmie trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zmiana ma dotyczyć podwyższenia wysokości miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego.

Nie mam już urlopu, a potrzebuję wziąć wolne. Co zrobić?

Zbliża się koniec roku kalendarzowego. Niektórzy pracownicy nie mają już urlopu wypoczynkowego. Co mogą zrobić w sytuacji, gdy potrzebują wziąć wolne od pracy? Podpowiadamy kilka rozwiązań z Kodeksu pracy.

Nowelizacja Kodeksu pracy: Wydłużony urlop macierzyński dla rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych oraz hospitalizowanych

27 listopada 2024 r. Sejm znowelizował Kodeks pracy. Nowelizacja wydłuży urlop macierzyński rodzicom wcześniaków oraz dzieci wymagających hospitalizacji po urodzeniu. Prawo do urlopu będą mieli także prawni opiekunowie, rodzice zastępczy czy adopcyjni.

REKLAMA

Raport: 75 proc. działów HR wykorzystuje sztuczną inteligencję co najmniej raz w tygodniu

Raport: 75 proc. działów HR w firmach deklaruje, że korzysta z generatywnej sztucznej inteligencji co najmniej raz w tygodniu. Rosnące zainteresowanie AI wśród menedżerów i pracowników odpowiedzialnych za zarządzanie zasobami ludzkimi to nie tylko specyfika amerykańskiego rynku. Badania przeprowadzone w Polsce wskazują na podobny trend.

14 zasad prawa pracy [LISTA]. Jeśli pracujesz lub zatrudniasz, musisz znać je wszystkie

Prawo pracy to przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych, które określają przede wszystkim prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Jako pracownik lub pracodawca musisz znać 14 podstawowych zasad prawa pracy uregulowanych w Kodeksie pracy. Oto lista.

REKLAMA