REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ustalanie podstawy emerytury osoby pracującej za granicą

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jan Witkowski
Jan Witkowski

REKLAMA

Osoby, które pracowały za granicą, nie mogą zwykle liczyć na uwzględnienie uzyskanych tam zarobków w podstawie wymiaru emerytury przyznawanej przez ZUS. Jednak ZUS może w zamian za lata pracy za granicą uznać pracę w Polsce w innym okresie.

Wysokość emerytury dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. (a także dla osób urodzonych później, które spełniły warunki wymagane do uzyskania wcześniejszej emerytury) jest uzależniona w największym stopniu od podstawy jej wymiaru. Na podstawę wymiaru świadczenia składają się zarobki osiągnięte w latach wskazanych do jej obliczenia oraz przeciętne wynagrodzenia z tych lat.

Wynagrodzenie zastępcze

Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia, pracownik był zatrudniony za granicą, do obliczenia tej podstawy przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia:

  • kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenia społeczne w Polsce, albo
  • kwoty wynagrodzenia wypłaconego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę – jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed 1 stycznia 1991 r. (§ 10 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent).

Drugi z ww. przypadków polega na przyjęciu do podstawy wymiaru świadczenia tzw. wynagrodzenia zastępczego. Jednak taka możliwość dotyczy jedynie lat zatrudnienia za granicą przypadających przed 1991 r. Pracownik powinien się zgłosić do pracodawcy, u którego był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, aby ten wskazał zarobki pracownika zatrudnionego w podobnym charakterze. Następnie pracodawca wydaje zaświadczenie potwierdzające wynagrodzenie osiągane przez tego pracownika, w czasie gdy zainteresowany pracował za granicą. Wynagrodzenie zastępcze ustala się według wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik był zatrudniony poza granicami Polski.

Jeżeli lata pracy za granicą przypadają po 31 grudnia 1990 r., ZUS przyjmuje za te lata wyłącznie kwoty, od których opłacono składkę na ubezpieczenia społeczne w Polsce. Jeśli w czasie pracy za granicą składki były opłacane do innego systemu ubezpieczeniowego, ZUS może za te lata przyjąć wyłącznie kwotę 0 zł.

Wynagrodzenie zastępcze ustala się według wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik był zatrudniony poza granicami Polski


Pominięcie okresów pracy za granicą

Jednym z wariantów ustalenia podstawy wymiaru emerytury (obok wariantu z dowolnie wybranych 20 lat) jest obliczenie jej z uwzględnieniem zarobków uzyskanych w kolejnych 10 latach kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o to świadczenie. Stosując ten wariant, ZUS uwzględnia wyłącznie lata następujące bezpośrednio po sobie. Nie ma możliwości wyłączenia lat, w których osoba ubezpieczona pracowała w Polsce krótko lub wcale nie podlegała polskim przepisom ubezpieczeniowym.

Ograniczenie to nie dotyczy jednak osób, które nie były w danym roku ubezpieczone w Polsce z tego powodu, że podlegały ubezpieczeniu w państwie członkowskim UE/EOG, Szwajcarii lub w innych krajach, z którymi Polska zawarła umowę międzynarodową w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Przy ustalaniu dla tych osób 10 kolejnych lat kalendarzowych ZUS nie uwzględnia tych lat, w których przez cały rok kalendarzowy pozostawały w ubezpieczeniu za granicą.

Wyłączenie z okresu 10 lat ubezpieczenia za granicą we wspomnianych krajach nie oznacza jednak automatycznego skrócenia tego okresu. Po dokonaniu takiego wyłączenia podstawa wymiaru emerytury nadal musi być obliczona z 10 lat kalendarzowych. ZUS bierze wówczas pod uwagę lata przypadające bezpośrednio przed okresem lub bezpośrednio po okresie ubezpieczenia za granicą.

ZUS może wyłączyć z okresu 10 kolejnych lat tylko pełne lata ubezpieczenia za granicą w krajach „umownych”. Jeśli więc przez część roku dana osoba była ubezpieczona w jednym z tych krajów, a przez pozostałą część roku w Polsce (lub też miała przerwę w ubezpieczeniu), taki rok podlega zaliczeniu do podstawy wymiaru emerytury.

Gdy osoba obok okresów ubezpieczenia w Polsce oraz za granicą w krajach „umownych” ma również okresy przebyte w krajach, z którymi Polska nie podpisała umowy międzynarodowej w zakresie zabezpieczenia społecznego albo też między okresami ubezpieczenia (czy to w Polsce czy za granicą) występowały przerwy, wówczas takie lata nie podlegają wyłączeniu z 10 kolejnych lat kalendarzowych przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru emerytury.

ZUS może wyłączyć z okresu 10 kolejnych lat tylko pełne lata ubezpieczenia za granicą w krajach „umownych”

Brak ubezpieczenia w Polsce

Może też się zdarzyć, że w ciągu 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym określona osoba zgłosiła wniosek o emeryturę, nie była ona w ogóle ubezpieczona w Polsce. Wówczas podstawa wymiaru świadczenia ustalana jest z uwzględnieniem wynagrodzeń osiągniętych w kolejnych 10 latach kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym po raz pierwszy przystąpiła do ubezpieczenia za granicą.

Informacja elektroniczna ZUS

ZUS uruchomił elektroniczną usługę dla osób zamieszkałych zarówno w Polsce, jak i za granicą, które są zainteresowane m.in. uzyskaniem informacji na temat zasad nabycia prawa do emerytur i rent, obliczania wysokości tych świadczeń osobom posiadającym okresy ubezpieczenia w Polsce i za granicą w państwach członkowskich UE/EOG/Szwajcarii oraz państwach, z którymi Polskę łączą umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym.


PRZYKŁAD 1: Ustalenie wynagrodzenia zastępczego

Ubezpieczony był zatrudniony za granicą przed 1990 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zanim wyjechał z Polski, pracował w kraju na 1/2 etatu. Przy ustalaniu dla niego wynagrodzenia zastępczego za okres zatrudnienia za granicą jego były pracodawca powinien uwzględnić wynagrodzenie zastępcze według zarobków pracownika zatrudnionego w takim samym lub podobnym charakterze na pełnym etacie.

PRZYKŁAD 2: Podstawa emerytury z uwzględnieniem lat sprzed wyjazdu za granicę

Ubezpieczony w grudniu 2010 r. ukończył 65 lat i zgłosił wniosek o przyznanie emerytury. W latach 2002–2007 był ubezpieczony przez pełne lata w Holandii, natomiast w latach 1981–2001 oraz 2008–2009 podlegał ubezpieczeniu w Polsce. Spośród lat podlegania polskim ubezpieczeniom społecznym najkorzystniejsze zarobki miał w drugiej połowie lat 90., a we wcześniejszym okresie zarabiał bardzo mało. W związku z tym we wniosku o emeryturę wniósł o ustalenie podstawy wymiaru świadczenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku (były to lata 1990–2009). Ustalając podstawę wymiaru emerytury, ZUS wyłączył pełne lata ubezpieczenia w Holandii. W ten sposób możliwe było obliczenie tej podstawy według jednego z następujących wariantów, uwzględniających zarobki z lat:

● 1990 r.–1999 r.,

● 1991 r.–2000 r.,

● 1992 r.–2001 r.,

● 1993 r.–2001 r. oraz 2008 r.,

● 1994 r.–2001 r. oraz 2008 r.–2009 r.

Podstawa prawna

  • Art. 15 i 18 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726.
  • § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent – t.j. Dz.U. z 1989 r. nr 11, poz. 63, ost. zm. Dz.U. z 1990 r. nr 71, poz. 418.

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

Zmiany w stażu pracy od 2026 roku. Więcej praw dla 5 mln pracowników

Zmiany w stażu pracy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku to więcej praw dla nawet 5 mln pracowników w Polsce. Nowe przepisy oznaczają też realny wzrost kosztów pracy. Działy kadr i płac już powinny przygotowywać się do zmian.

REKLAMA

Zmiana branży w 2025 – od czego zacząć i gdzie znaleźć ogłoszenia pracy?

Rynek pracy, jaki znaliśmy, właśnie przestaje istnieć. Dzieje się to na naszych oczach i tak naprawdę tempo zmian jest znacznie szybsze, niż przypuszczali eksperci. Choć brzmi to aż nadto dramatycznie, to jednak nie można zaprzeczyć, że wielu pracowników zmaga się aktualnie z poważnymi problemami zawodowymi, a pracodawcy dwoją się i troją, aby stworzyć nowe systemy zarządzania w rzeczywistości AI. Niektóre zawody już przestają istnieć lub przechodzą intensywne zmiany, u podstaw których znajdziemy wdrożenie czata GPT do codziennych obowiązków. Dla niektórych osób jedynym rozwiązaniem okazała się zmiana pracy, dla innych w grę wchodzi tylko zmiana branży. Przebranżowienie to współczesny odpowiednik ucieczki z tonącego statku - tylko w tym wypadku pracownik sam buduje swoją szalupę ratunkową. Zatem jak aktualnie wygląda temat zmiany branży? Jakie są powody? W którą stronę iść i gdzie szukać nowych zawodowych wyzwań?

Składka zdrowotna 2025: ryczałt, karta podatkowa, podatek liniowy, zasady ogólne. Jaka jest podstawa wymiaru? Ile procent?

Jaka jest podstawa wymiaru składki oraz kwota składki zdrowotnej w 2025 roku dla niektórych grup ubezpieczonych? ZUS informuje o wysokości składki na ryczałcie, karcie podatkowej, przy zasadach ogólnych, podatku liniowym, podatku od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz dla osób współpracujących.

Do kiedy jest nabór firm i instytucji do pilotażu skróconego tygodnia pracy?

Pilotaż skróconego tygodnia pracy jest konieczny. Może się okazać, że powszechny zapis o krótszym czasie pracy będzie tragiczny dla polskiej gospodarki, firm i społeczeństwa. Do kiedy trwa nabór firm i instytucji do projektu?

2,5 tys. euro za pracę na magazynie w Szwecji i Norwegii. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego?

Szwecja, Norwegia, Niemcy i Czechy to opłacalne kierunki na podjęcie pracy w wakacje. W państwach skandynawskich na magazynie można zarobić 2,5 tys. euro miesięcznie. Ile zarobi pracownik produkcji i operator wózka widłowego? Bardzo dobre zarobki są też w Niemczech i Czechach.

REKLAMA

Zmieniasz adres podczas zwolnienia lekarskiego (tzw. L4)? Masz tylko 3 dni na zgłoszenie. Sprawdź, co grozi za spóźnienie

Planujesz wyjechać do rodziny, będąc na zwolnieniu lekarskim albo zmieniłeś miejsce pobytu w trakcie choroby? Zgodnie z przepisami masz tylko trzy dni na zgłoszenie. W przeciwnym razie możesz stracić prawo do zasiłku chorobowego.

Dłuższe urlopy jednak nie dla wszystkich lecz dla wybranych, czyli dla kogo dodatkowe świadczenia. Nie będzie rewolucji w kodeksie pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

REKLAMA