REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ustalanie podstawy emerytury osoby pracującej za granicą

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jan Witkowski
Jan Witkowski

REKLAMA

Osoby, które pracowały za granicą, nie mogą zwykle liczyć na uwzględnienie uzyskanych tam zarobków w podstawie wymiaru emerytury przyznawanej przez ZUS. Jednak ZUS może w zamian za lata pracy za granicą uznać pracę w Polsce w innym okresie.

Wysokość emerytury dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. (a także dla osób urodzonych później, które spełniły warunki wymagane do uzyskania wcześniejszej emerytury) jest uzależniona w największym stopniu od podstawy jej wymiaru. Na podstawę wymiaru świadczenia składają się zarobki osiągnięte w latach wskazanych do jej obliczenia oraz przeciętne wynagrodzenia z tych lat.

Wynagrodzenie zastępcze

Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia, pracownik był zatrudniony za granicą, do obliczenia tej podstawy przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia:

  • kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenia społeczne w Polsce, albo
  • kwoty wynagrodzenia wypłaconego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę – jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed 1 stycznia 1991 r. (§ 10 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent).

Drugi z ww. przypadków polega na przyjęciu do podstawy wymiaru świadczenia tzw. wynagrodzenia zastępczego. Jednak taka możliwość dotyczy jedynie lat zatrudnienia za granicą przypadających przed 1991 r. Pracownik powinien się zgłosić do pracodawcy, u którego był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, aby ten wskazał zarobki pracownika zatrudnionego w podobnym charakterze. Następnie pracodawca wydaje zaświadczenie potwierdzające wynagrodzenie osiągane przez tego pracownika, w czasie gdy zainteresowany pracował za granicą. Wynagrodzenie zastępcze ustala się według wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik był zatrudniony poza granicami Polski.

Jeżeli lata pracy za granicą przypadają po 31 grudnia 1990 r., ZUS przyjmuje za te lata wyłącznie kwoty, od których opłacono składkę na ubezpieczenia społeczne w Polsce. Jeśli w czasie pracy za granicą składki były opłacane do innego systemu ubezpieczeniowego, ZUS może za te lata przyjąć wyłącznie kwotę 0 zł.

Wynagrodzenie zastępcze ustala się według wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik był zatrudniony poza granicami Polski


Pominięcie okresów pracy za granicą

Jednym z wariantów ustalenia podstawy wymiaru emerytury (obok wariantu z dowolnie wybranych 20 lat) jest obliczenie jej z uwzględnieniem zarobków uzyskanych w kolejnych 10 latach kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o to świadczenie. Stosując ten wariant, ZUS uwzględnia wyłącznie lata następujące bezpośrednio po sobie. Nie ma możliwości wyłączenia lat, w których osoba ubezpieczona pracowała w Polsce krótko lub wcale nie podlegała polskim przepisom ubezpieczeniowym.

Ograniczenie to nie dotyczy jednak osób, które nie były w danym roku ubezpieczone w Polsce z tego powodu, że podlegały ubezpieczeniu w państwie członkowskim UE/EOG, Szwajcarii lub w innych krajach, z którymi Polska zawarła umowę międzynarodową w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Przy ustalaniu dla tych osób 10 kolejnych lat kalendarzowych ZUS nie uwzględnia tych lat, w których przez cały rok kalendarzowy pozostawały w ubezpieczeniu za granicą.

Wyłączenie z okresu 10 lat ubezpieczenia za granicą we wspomnianych krajach nie oznacza jednak automatycznego skrócenia tego okresu. Po dokonaniu takiego wyłączenia podstawa wymiaru emerytury nadal musi być obliczona z 10 lat kalendarzowych. ZUS bierze wówczas pod uwagę lata przypadające bezpośrednio przed okresem lub bezpośrednio po okresie ubezpieczenia za granicą.

ZUS może wyłączyć z okresu 10 kolejnych lat tylko pełne lata ubezpieczenia za granicą w krajach „umownych”. Jeśli więc przez część roku dana osoba była ubezpieczona w jednym z tych krajów, a przez pozostałą część roku w Polsce (lub też miała przerwę w ubezpieczeniu), taki rok podlega zaliczeniu do podstawy wymiaru emerytury.

Gdy osoba obok okresów ubezpieczenia w Polsce oraz za granicą w krajach „umownych” ma również okresy przebyte w krajach, z którymi Polska nie podpisała umowy międzynarodowej w zakresie zabezpieczenia społecznego albo też między okresami ubezpieczenia (czy to w Polsce czy za granicą) występowały przerwy, wówczas takie lata nie podlegają wyłączeniu z 10 kolejnych lat kalendarzowych przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru emerytury.

ZUS może wyłączyć z okresu 10 kolejnych lat tylko pełne lata ubezpieczenia za granicą w krajach „umownych”

Brak ubezpieczenia w Polsce

Może też się zdarzyć, że w ciągu 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym określona osoba zgłosiła wniosek o emeryturę, nie była ona w ogóle ubezpieczona w Polsce. Wówczas podstawa wymiaru świadczenia ustalana jest z uwzględnieniem wynagrodzeń osiągniętych w kolejnych 10 latach kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym po raz pierwszy przystąpiła do ubezpieczenia za granicą.

Informacja elektroniczna ZUS

ZUS uruchomił elektroniczną usługę dla osób zamieszkałych zarówno w Polsce, jak i za granicą, które są zainteresowane m.in. uzyskaniem informacji na temat zasad nabycia prawa do emerytur i rent, obliczania wysokości tych świadczeń osobom posiadającym okresy ubezpieczenia w Polsce i za granicą w państwach członkowskich UE/EOG/Szwajcarii oraz państwach, z którymi Polskę łączą umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym.


PRZYKŁAD 1: Ustalenie wynagrodzenia zastępczego

Ubezpieczony był zatrudniony za granicą przed 1990 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zanim wyjechał z Polski, pracował w kraju na 1/2 etatu. Przy ustalaniu dla niego wynagrodzenia zastępczego za okres zatrudnienia za granicą jego były pracodawca powinien uwzględnić wynagrodzenie zastępcze według zarobków pracownika zatrudnionego w takim samym lub podobnym charakterze na pełnym etacie.

PRZYKŁAD 2: Podstawa emerytury z uwzględnieniem lat sprzed wyjazdu za granicę

Ubezpieczony w grudniu 2010 r. ukończył 65 lat i zgłosił wniosek o przyznanie emerytury. W latach 2002–2007 był ubezpieczony przez pełne lata w Holandii, natomiast w latach 1981–2001 oraz 2008–2009 podlegał ubezpieczeniu w Polsce. Spośród lat podlegania polskim ubezpieczeniom społecznym najkorzystniejsze zarobki miał w drugiej połowie lat 90., a we wcześniejszym okresie zarabiał bardzo mało. W związku z tym we wniosku o emeryturę wniósł o ustalenie podstawy wymiaru świadczenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku (były to lata 1990–2009). Ustalając podstawę wymiaru emerytury, ZUS wyłączył pełne lata ubezpieczenia w Holandii. W ten sposób możliwe było obliczenie tej podstawy według jednego z następujących wariantów, uwzględniających zarobki z lat:

● 1990 r.–1999 r.,

● 1991 r.–2000 r.,

● 1992 r.–2001 r.,

● 1993 r.–2001 r. oraz 2008 r.,

● 1994 r.–2001 r. oraz 2008 r.–2009 r.

Podstawa prawna

  • Art. 15 i 18 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726.
  • § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent – t.j. Dz.U. z 1989 r. nr 11, poz. 63, ost. zm. Dz.U. z 1990 r. nr 71, poz. 418.

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

REKLAMA

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

REKLAMA