Odszkodowanie umowne
Strony umowy o pracę mogą w umowie wskazać inną wysokość odszkodowania, niż określona w przepisach prawa pracy. Ważne jest, aby postanowienia te były dla pracownika korzystniejsze niż wynikające z treści przepisów prawa pracy.
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie umowne podlega opodatkowaniu w pełnej wypłaconej wysokości. Odszkodowanie, które wynika jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jego wysokość uwzględnia interesy obu stron. Tak otrzymane odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 updof. Nie jest to również inne odszkodowanie wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 3b updof.
Odszkodowanie w razie naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu
W wynagrodzeniach
W razie naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zakresie wynagradzania pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Wysokość odszkodowania ustala się jako różnicę między wynagrodzeniem, jakie powinien otrzymywać pracownik bez naruszania zasady równego traktowania, a wynagrodzeniem rzeczywiście przez niego otrzymanym. Odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zakresie wynagradzania przysługuje pracownikowi niezależnie od odszkodowania, do jakiego będzie miał prawo w razie niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.
Rekomendowany produkt: Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie przysługujące pracownikowi za naruszenie przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu, o którym mowa w art. 183d k.p., jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości.
W ubezpieczeniach
Przeważa stanowisko, że odszkodowanie z tytułu naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania nie podlega oskładkowaniu.
Odszkodowanie w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy przez pracodawcę
W wynagrodzeniach
Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązano umowę o pracę, zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego miała trwać umowa, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. Pracownik, z którym pracodawca w sposób sprzeczny z prawem pracy rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia, może dochodzić zapłaty odszkodowania w pełnej wysokości szkody, jaką poniósł z tego powodu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy pracodawca przy rozwiązaniu stosunku pracy rażąco naruszył przepisy prawa w taki sposób, że można mu przypisać winę umyślną w postaci zamiaru bezpośredniego (gdy miał pełną świadomość naruszenia) lub ewentualnego.
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie przysługujące pracownikowi w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy przez pracodawcę, o którym mowa w art. 471 k.p., jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości.
W ubezpieczeniach
Odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy przez pracodawcę nie podlega oskładkowaniu.
Odszkodowanie w razie rozwiązania umowy o pracę na skutek mobbingu
W wynagrodzeniach
Pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie przysługujące pracownikowi z tytułu rozwiązania umowy o pracę wskutek mob- bingu na podstawie art. 943 § 4 k.p. jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości.
W ubezpieczeniach
Odszkodowanie wypłacane pracownikowi w razie rozwiązania umowy o pracę na skutek mobbingu nie stanowi podstawy wymiaru składek ZUS.
Odszkodowanie za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę
W wynagrodzeniach
Pracownikowi przysługuje odszkodowanie w razie w ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracodawcę i rozwiązania z tego powodu umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie przysługujące pracownikowi za naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę, o którym mowa w art. 55 § 11 k.p., jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości.
W ubezpieczeniach
Odszkodowanie wypłacane z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracodawcę nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Odszkodowanie za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę
W wynagrodzeniach
Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Nie może mieć ono niższej wysokości niż wynagrodzenie za okres wypowiedzenia.
W ubezpieczeniach
Przeważa stanowisko, że odszkodowanie wypłacane z powodu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę jest wyłączone ze składek ZUS.
Odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku
W wynagrodzeniach
Odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów:
- osobistego użytku oraz
- niezbędnych do wykonywania pracy,
z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych, przysługuje pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy. Odszkodowanie wypłaca pracodawca. W prawie pracy nie określono zasad ustalania wysokości odszkodowania za przedmioty pracownika, dlatego zastosowanie mają przepisy prawa cywilnego. Wysokość odszkodowania zależy od tego, czy doszło do zniszczenia tych przedmiotów, czy tylko do ich uszkodzenia. Odszkodowanie jest równe kwocie stanowiącej:
- równowartość przedmiotów pracownika, jeśli przedmioty te zostały całkowicie zniszczone, lub
- odpowiednią część ich wartości, gdy zostały tylko częściowo uszkodzone.
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie przysługujące pracownikowi za utratę lub uszkodzenie w związku w wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku na podstawie art. 2371 § 2 k.p. jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości. Zwolnienie nie obejmuje rekompensaty wypłaconej z tytułu utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.
W ubezpieczeniach
Wartość odszkodowania wypłaconego za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku nie stanowi podstawy wymiaru składek ZUS.
W emeryturach i rentach
Wysokość odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy jest ustalana na podstawie procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu, który określa lekarz orzecznik ZUS. Jednorazowe odszkodowanie wynosi 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu jest naruszenie sprawności organizmu skutkujące upośledzeniem czynności organizmu na okres 6 miesięcy, które może jednak ulec poprawie. Natomiast stały uszczerbek na zdrowiu jest naruszeniem sprawności organizmu, które upośledza czynności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy.
Odszkodowanie za wydanie niewłaściwego lub nieterminowe wydanie świadectwa pracy
W wynagrodzeniach
Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy wskutek niewydania lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy - jednak za okres nie dłuższy niż 6 tygodni.
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie przysługujące pracownikowi wskutek niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy na podstawie art. 99 § 2 k.p. jest opodatkowane w pełnej przyznanej wysokości.
Odszkodowanie za wyrządzenie pracodawcy szkody z winy pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych
W wynagrodzeniach
Wysokość odszkodowania jest ustalana w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może przekraczać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.
W podatkach dochodowych
Przysługujące pracodawcy na podstawie art. 119 k.p. odszkodowanie za szkodę wyrządzoną z winy pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych jest zwolnione z opodatkowania w pełnej przyznanej wysokości. Jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie innej niż sądowa ugody pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, odszkodowanie z tego tytułu podlega opodatkowaniu w pełnej wysokości.
Odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy
W podatkach dochodowych
Zadośćuczynienie (lub odszkodowanie) związane z wypadkiem przy pracy wypłacone przez pracodawcę na podstawie prawomocnego wyroku sądu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji
W podatkach dochodowych
Odszkodowanie przysługujące pracownikowi z tytułu zakazu konkurencji na podstawie art. 1012 k.p. jest opodatkowane w pełnej przyznanej wysokości.
W ubezpieczeniach
Wypłacane pracownikom w trakcie zatrudnienia odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli natomiast odszkodowanie jest wypłacane byłemu pracownikowi już po ustaniu zatrudnienia, wówczas takie świadczenie jest wyłączone ze składek.