Co to jest PPK?
PPK czyli Pracownicze Plany Kapitałowe to ogólnopolski program rządowy długoterminowego oszczędzania pracujących Polaków. Środki gromadzone na rachunkach PPK są prywatne i dziedziczone. Mają na celu zabezpieczenie Polaków na emeryturze w związku z niskimi świadczeniami emerytalnymi oraz pobudzenie gospodarki.
Program ten wdrażany jest w IV etapach. Pierwszy etap rozpoczął się 1 lipca 2019 r. i obejmował największe firmy zatrudniające co najmniej 250 osób. Firmy te musiały zapisać swoich pracowników do PPK do 12 listopada 2019 r. Drugi etap rozpoczął się 1 stycznia 2020 r. i obejmował firmy zatrudniające co najmniej 50 osób. Ci pracodawcy musieli zapisać pracowników do PPK do dnia 10 listopada 2020 r. Ten sam termin, po przesunięciu dat w związku z wybuchem epidemii koronawirusa na wiosnę 2020 r., obowiązywał również firmy zatrudniające co najmniej 20 pracowników, które ustawa o PPK obowiązuje od 1 lipca 2020 r. Etap II i III zostały więc zrównane. Ostatni czwarty etap rozpoczął się z dniem 1 stycznia 2021 r. Jak ostatnie do PPK wchodzą najmniejsze firmy zatrudniające mniej niż 20 pracowników oraz podmioty zatrudniające z sektora publicznego (urzędy, szkoły itp.)
Polecamy: Pracownicze plany kapitałowe. Obowiązki pracodawcy
PPK polegają na tym, że pracownik zapisany do programu ma odprowadzaną co miesiąc cześć ze swojego wynagrodzenia za pracę na rachunek prowadzony przez wybraną instytucję finansową. Drugą część finansuje pracodawca i raz na rok dokłada swoją część również państwo. Ponadto, uczestnik PPK wraz z przystąpieniem do programu otrzymuje 250 zł na start od państwa – jest to tzw. wpłata powitalna.
Ile wynoszą poszczególne wpłaty? Pracownik może wpłacać składkę podstawową lub określić, że chce oszczędzać więcej i zadeklarować składkę dodatkową. Składka podstawowa wynosi 2%, a dodatkowa do 2% czyli maksymalnie pracownik może ze swojego wynagrodzenia brutto odkładać 4%, a minimum 2%. Przewiduje się jednak sytuację, kiedy może być to nawet niższa kwota (Sprawdź).
Składka podstawowa pracodawcy wynosi 1,5%, a dodatkowa do 2,5%, a więc pracodawca minimalnie wpłaca 1,5% z wynagrodzenia brutto pracownika, a maksymalnie 4%.
Natomiast wpłaty państwa wynoszą:
- 250 zł wpłata powitalna,
- 240 zł wpłata coroczna.
Co do zasady wypłata oszczędności powinna nastąpić z ukończeniem 60. roku życia, jednak można oszczędzać dłużej i krócej. Szczegóły wypłat z PPK znajdziesz tutaj:
- Zwrot środków z PPK i wypłata w trudnych sytuacjach życiowych
- Poważne zachorowanie a wcześniejsza wypłata oszczędności z PPK
- PPK: wsparcie w razie choroby i pożyczka na cele mieszkaniowe
- Wypłata środków z PPK - zasady, dziedziczenie
Kto musi przystąpić do PPK?
Jak już zostało wspomniane w 2021 r. do PPK przystąpią najmniejsze firmy, które zatrudniają mniej niż 20 pracowników oraz podmioty zatrudniające z sektora publicznego, takie jak szkoły i urzędy. Jedną i drugą grupę obowiązuje jednak inna ostateczna data przystąpienia do Pracowniczych Planów Kapitałowych (o czym poniżej).
Zapis do PPK jest automatyczny. Oznacza to, że wszyscy pracownicy od 18. do 54. roku życia wraz z przystąpieniem danej firmy do PPK zostają zapisani do programu, chyba że złożyli deklarację o rezygnacji. Kto dokładnie może być uczestnikiem PPK? Ustawa o PPK mówi o osobach zatrudnionych. Czy są to więc tylko osoby na umowach o pracę? Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Osoby zatrudnione w rozumieniu ustawy o PPK
Automatyczny zapis na PPK nie dotyczy osób od 55. roku życia. Jeśli np. 55-letni pracownik chce przystąpić do programu, składa w tym celu stosowną deklarację. Sprawdź, jak dołączyć do PPK po 55 roku życia?
Od kiedy?
Wspomniane wyżej podmioty ustawa o PPK obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. Jednak inne są terminy, od których pracownicy zatrudnieni w tych podmiotach powinni być już zapisani do programu.
Na wstępie pracodawcy zawierają z wybraną instytucją finansową (spis instytucji) umowy o zarządzanie PPK. Mają na to czas do 26 marca 2021 r. (sektor publiczny) i 23 kwietnia 2021 r. (sektor prywatny - podmioty zatrudniające do 19 pracowników). Następnie zawierają oni umowy o prowadzenie PPK, co jest równoznaczne z utworzeniem PPK dla pracowników.
Terminy przystąpienia do PPK (zawarcia umów o prowadzenie PPK) w 2021 r.:
- 10 maja 2021 r. – najmniejsze podmioty zatrudniające (do 19 pracowników)
- 10 kwietnia 2021 r. – podmioty zatrudniające z sektora publicznego
Terminy te określają maksymalną datę zawarcia umowy o prowadzenie PPK z wybraną instytucją finansową. Umowę tę pracodawca zawiera w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych. Zawarcie tej umowy powoduje zapis pracowników do PPK, a wiec utworzenie imiennych rachunków PPK w wybranej instytucji (lista instytucji finansowych). Zachęcamy do zapoznania się z następującymi artykułami dotyczącymi trybu przystąpienia do PPK:
Rezygnacja z PPK - deklaracja
Istotną kwestią jest możliwość rezygnacji z programu, tym bardziej, że zapis następuje automatycznie. Jeśli pracownik zrezygnuje jeszcze przed przystąpieniem pracodawcy do PPK, wówczas nie zakłada się dla niego imiennego rachunku w instytucji finansowej. Jeśli jednak zrezygnuje później, będzie taki rachunek posiadał i w każdej chwili będzie mógł ponownie przystąpić do programu i kontynuować oszczędzanie. Rezygnacja możliwa jest w każdym czasie. Aby odstąpić od PPK, należy złożyć deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych.
Pobierz wzór: Deklaracja o rezygnacji z PPK - wzór
Wydaje się oczywiste, z czym wiąże się rezygnacja z PPK, ale warto to podkreślić:
- nie otrzymasz wpłaty powitalnej w wysokości 250 zł (złożenie deklaracji przed przystąpieniem do programu);
- nie otrzymasz dopłat rocznych do PPK w wysokości 240 zł,
- nie otrzymasz wpłat podstawowych finansowanych przez podmiot zatrudniający w wysokości 1,5 % wynagrodzenia.
Sprawdź, jak wrócić do PPK: Powrót do PPK po złożeniu rezygnacji
Pracodawca co 4 lata ma obowiązek informowania pracownika, który złożył deklarację o rezygnacji z PPK, o ponownym dokonywaniu wpłat. Zgodnie z przepisami uczestnik PPK będzie musiał więc co 4 lata składać stosowną deklarację. W przeciwnym razie zostanie zapisany.
Kary za nieprzystąpienie do PPK
Zgodnie z art. 106 ustawy o PPK kto, jako podmiot zatrudniający albo osoba obowiązana do działania w imieniu podmiotu zatrudniającego, nie dopełnia obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK w przewidzianym przepisami terminie, podlega karze grzywny w wysokości do 1,5% funduszu wynagrodzeń u danego podmiotu zatrudniającego w roku obrotowym poprzedzającym popełnienie czynu zabronionego.
Natomiast kto, jako podmiot zatrudniający albo osoba obowiązana do działania w imieniu podmiotu zatrudniającego:
- nie dopełnia obowiązku zawarcia w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej umowy o prowadzenie PPK w przewidzianym terminie,
- nie dopełnia obowiązku dokonywania wpłat do PPK w przewidzianym przepisami terminie,
- nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia,
- nie prowadzi dokumentacji związanej z obliczaniem wpłat do PPK
- podlega karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 1 000 000 zł (art. 107 ustawy o PPK).
Nie warto więc narażać się na tego typu konsekwencje, tym bardziej, że mamy obecnie kryzys gospodarczy wywołany pandemią COVID-19.
Czy małe firmy, których wszyscy pracownicy zrezygnują z PPK jeszcze przed przystąpieniem tych firm do PPK, muszą podpisywać umowy z instytucją finansową? Czytaj w artykule: Czy mikroprzedsiębiorca musi przystąpić do PPK?
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 czerwca 2019 r. w sprawie deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do pracowniczych planów kapitałowych (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1102)
Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1342)