Dodatkowe wynagrodzenie roczne, tzw. trzynastka, przysługuje pracownikom budżetówki. Świadczenie to wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych 3 miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który trzynastka przysługuje.
- Komu przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne
- Zasady ustalania wysokości trzynastki
- Wypłata dodatkowego wynagrodzenia rocznego
Komu przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne
Zasady nabywania prawa oraz ustalania wysokości i wypłacania dodatkowego wynagrodzenia rocznego, czyli tzw. trzynastki, określa ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2023 r., poz. 1690). Uprawnionymi do trzynastki są m.in. pracownicy:
- państwowych jednostek sfery budżetowej, dla których środki na wynagrodzenia są kształtowane na podstawie odrębnej ustawy;
- zatrudnieni w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądach i trybunałach;
- samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych prowadzących gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych.
Ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym nie ma zastosowania do:
- osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe,
- żołnierzy oraz funkcjonariuszy m.in. Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej.
Zasady ustalania wysokości trzynastki
Trzynastkę za 2024 r. ustala się w wysokości 8,5 proc. sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. W przypadku przepracowania okresu krótszego niż rok, wysokość dodatkowego wynagrodzenia rocznego ustala się proporcjonalnie do okresu przepracowanego u danego pracodawcy. Warunkiem jest jednak, co do zasady, aby okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy.
Pracodawca, ustalając podstawę dodatkowego wynagrodzenia rocznego uwzględnia wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. W podstawie uwzględnia się także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.
Przy ustalaniu wysokości trzynastki nie uwzględnia się:
- jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas nie zawinionego przez pracownika przestoju,
- gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
- wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
- dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
- odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
- wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
Wypłata dodatkowego wynagrodzenia rocznego
Wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych 3 miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Tak więc uprawniony pracownik powinien otrzymać trzynastkę najpóźniej do 31 marca 2025 r.
Pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z likwidacją pracodawcy, wynagrodzenie roczne wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Brak wypłaty lub wypłata w niewłaściwej wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego przysługującego pracownikowi jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika. Pracodawca, który nie wypłaca wynagrodzenia w ustalonym terminie, obniża je bezprawnie lub dokonuje bezpodstawnych potrąceń, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Z tego tytułu może zostać obciążony karą grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.