Wielu na to czekało. Czy to koniec z erą umów śmieciowych i nakłaniania do zakładania działalności gospodarczej i podpisywania kontraktów B2B, w miejsce umów o pracę. Być może. Planowane są niemałe zmiany na 2024 czy ewentualnie 2025 r. w Kodeksie Pracy, na które wielu czekało. Okres prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania zlecenia i świadczenia "pracy" a raczej usług na podstawie innych umów cywilnoprawnych ma być wliczany do stażu pracy. Na co to wpłynie? Na wiele czynników: emeryturę, rentę, odprawy, świadczenia finansowe i inne prawa związane z okresem zatrudnienia.
- Czy własna działalność wlicza się do stażu pracy do emerytury?
- Nowelizacja Kodeksu Pracy 2024
- Staż pracy a działalność gospodarcza: jak jest
- Zmiany w Kodeksie pracy 2024 i 2025: działalność gospodarcza, zlecenie i inne umowy cywilnoprawne wliczane do stażu pracy
- Kiedy nowelizacja KP i zmiany w zakresie stażu pracy?
Czy własna działalność wlicza się do stażu pracy do emerytury?
Wielu naszych czytelników pyta nas: czy do stażu pracy wlicza się działalność gospodarcza i umowy cywilnoprawne? Czy własną działalność wlicza się do stażu pracy do emerytury? Czy zlecenie wlicza się do stażu pracy i do emerytury? Na chwilę obecną zwykle odpowiedź jest negatywna, niemniej jednak jest naprawdę spora szansa, że to się zmieni i wreszcie zostaną wprowadzone zmiany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej: KP). Ogromna ilość przedsiębiorców czy samozatrudnionych w Polsce wykonujących usługi, np. na podstawie umowy zlecenia czy o dzieło od wielu lat postuluje o wliczanie do stażu pracy - warunkującego uprawnienia pracownicze - okresów działalności gospodarczej oraz rzeczywistej "pracy" świadczonej na podstawie umów cywilnoprawnych. Nie chodzi o to, żeby ich cywilnoprawny stosunek przekształcać w pracowniczy stosunek pracy, ale o to, aby zyskali uprawnienia w sferze np. odpraw, nagród, świadczeń finansowych związanych z okresem zatrudnienia czy w kwestii uprawnień na gruncie ubezpieczeń społecznych.
- "Uważam, że problem jest i duża niesprawiedliwość wobec osób prowadzących działalność gosp. Dlaczego jednoosobowa firma która zarabia na państwo i płaci podatki nie jest traktowana na równi z pracownikiem zatrudnionym w firmie...coś tu nie gra ale w tym kraju nigdy nie będzie normalnie a już broń boże sprawiedliwie".
- "Ile jeszcze będziemy na to czekać...argumentacja idiotyczna ...a jeśli nie to dlaczego rolnikom się ma wliczać albo bezrobotnym...powinna powstać oddolna inicjatywa w tym temacie".
- "Niewliczanie okresu prowadzenia działalności gospodarczej do stażu to smutny dowód na nierówne podejście do własnego społeczeństwa w tym kraju. Przedsiębiorców traktuje sie jak dojne krowy.".
- "Ale szanowna pani z ZUS przytulała od osób jdg składki na ubezpieczenie i to w dużej wysokości i zanizala do emerytury wiek dożycia mężczyzn niezgodnie z tabela z GUS, na którą pani szefowa tak często się powołuje. W ten sposób ZUS ukradł mi 300 tys , bo zamiast liczyć 76 lat wg tabeli GUS usrednial wg swojego wzoru dożycie do 83 lat. W dodatku wiele osób nie dożyło tych lat i ZUS je też ukradł rodzinom zmarłych. Dodam że po 40 latach zgromadziłem składek tyle że miałbym emeryturę o 1500 zł miesięcznie wyższą niż przyznał po 1,5 roku liczenia emerytury zus. Tak to żyje ZUS na konto ubezpieczonych a nawet zmarłych."
Nowelizacja Kodeksu Pracy 2024
Rząd chyba słucha społeczeństwa, ponieważ zmienił spojrzenie na sprawę, jeszcze nie dawno Minister poinformowała, że „nie jest obecnie planowane podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie wliczania do okresu pracy, od którego zależy wykonywanie pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, okresów uprzednio prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, a także świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych". A tym czasem… na chwilę obecną czytamy, że w resorcie pracy trwają prace i jest opracowywana kolejna już nowelizacja Kodeksu Pracy, w zakresie właśnie zmian co do stażu pracy, w tym zmian zakresu przedmiotowego i podmiotowego.
W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów opublikowano założenia do zmian w KP w zakresie zaliczania do stażu pracy, nie tylko pracy na podstawie stosunku pracy, ale i innych rodzajów prowadzenia działalności zarobkowej. W III kwartale 2024 r. ta nowelizacja ma trafić do Sejmu.
Staż pracy a działalność gospodarcza: jak jest
Na mocy obowiązującego prawa jako staż traktuje się głównie okres pozostawania w stosunku pracy tj. pracy świadczonej w ramach stosunku pracy, a więc na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 Kodeksu pracy). Należy zauważyć, iż obecnie nie ma jednolitych zasad ustalania stażu pracy, od których zależą wszystkie uprawnienia pracownicze wynikające ze stosunku pracy, zarówno przysługujące na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów, jak i uprawnienia, które przysługują tylko na podstawie przepisów obowiązujących u danego pracodawcy (np. na podstawie poszczególnych pragmatyk służbowych). Tak więc, jak podkreśla resort pracy w obecnym stanie prawnym nie ma jednolitych zasad ustalania stażu pracy dla celów ustalania wszystkich uprawnień pracowniczych wynikających ze stosunku pracy i dostępu do określonych stanowisk pracy. Brak powszechnie obowiązującej regulacji
zasad ustalania stażu pracy powoduje w praktyce istotne wątpliwości, a w wielu przypadkach prowadzi pracodawców do ustalania stażu pracy wyłącznie na podstawie okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych. Wskazać zaś należy, że w obecnych realiach rynku pracy w Polsce prace tego samego rodzaju wykonywane są na podstawie różnych stosunków prawnych i w różnych formach, co często wprost wynika z przepisów prawa.
Ustalanie stażu pracy wyłącznie z odwołaniem się do okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy prowadzi więc do nierównego traktowania w zakresie nabywania uprawnień pracowniczych osób, które przebyły okresy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych oraz osób, które wykonywały pracę na podstawie innych stosunków prawnych i w innych formach. W rezultacie aktualne rozwiązanie utrudnia dostęp do niektórych uprawnień pracowniczych i stanowisk, na których wymagane jest posiadanie określonego stażu pracy. Taka sytuacja jest zatem niekorzystna dla pracowników, którzy przed nawiązaniem stosunku pracy wykonywali pracę na innych podstawach niż stosunek pracy, w tym pracę tego samego rodzaju. Budzi to istotne wątpliwości w zakresie zgodności takiego rozwiązania z wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji zasadą równości.
Zmiany w Kodeksie pracy 2024 i 2025: działalność gospodarcza, zlecenie i inne umowy cywilnoprawne wliczane do stażu pracy
Jak podkreśla resort pracy: projektowana regulacja zakłada, że do okresu zatrudnienia – poza wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych – wliczane będą okresy wykonywania pracy i prowadzenia działalności określone w art. 6 ust. 1 pkt 3, 4, 5, 5a, 6, 8, 11, 12 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497), jeśli stanowiły tytuł do ubezpieczeń społecznych. Mowa tu w szczególności o okresach wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do których zgodnie Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym w szczególności – indywidualnej działalności gospodarczej, pełnienia mandatu posła, posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora, wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pełnienia czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego; odbywania służby zastępczej czy wykonywania pracy z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych. Dodatkowo, projekt przewiduje, że do stażu pracy będą zaliczane niektóre okresy niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przewidziane w przepisach szczególnych, które wiążą się z wykonywaniem pracy lub działalności co do zasady stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. wykonywanie pracy na podstawie umowy o świadczenie usług przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat).Projekt zakłada, że wymienione okresy będą potwierdzane zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, którego przedmiotem będzie podleganie ubezpieczeniom społecznym z wymienionych tytułów lub niepodleganie ubezpieczeniom społecznym w przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych. W ostatnim przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie obowiązany do przeprowadzenia stosownego postępowania wyjaśniającego, w którym ciężar dowodu będzie spoczywał na zainteresowanym.
Nowelizacja polega na dodaniu w Kodeksie pracy nowego art. 302 zn. 1.
Kiedy nowelizacja KP i zmiany w zakresie stażu pracy?
Prawdopodobnie w 2024 r., ale prace mogą się przedłużyć do 2025 r. Ministerstwo nie wskazuje konkretnego terminu, jednak grunt, że prace się rozpoczęły.