W niektórych sytuacjach pracodawca wypowiadając umowę o pracę może skrócić okres wypowiedzenia. Z tego tytułu pracownik ma prawo do odszkodowania. Jak je obliczyć i kiedy wypłacić? Wyjaśniamy.
- Skrócenie pracownikowi okresu wypowiedzenia
- Odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia
- Obowiązki pracodawcy w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia
Skrócenie pracownikowi okresu wypowiedzenia
Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub umowy o pracę zawartej na czas określony następuje:
- z powodu ogłoszenia upadłości lub
- z powodu likwidacji pracodawcy albo
- z innych przyczyn niedotyczących pracowników,
pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres 3-miesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca.
Zatem skrócenie okresu wypowiedzenia jednostronną decyzją pracodawcy może mieć miejsce jedynie w przypadku okresu wypowiedzenia wynoszącego 3 miesiące i w razie zaistnienia określonych przepisami okoliczności. Nie można więc skrócić okresu wypowiedzenia krótszego niż 3 miesiące (np. w przypadku umów o pracę na okres próbny okres wypowiedzenia wynosi od 3 dni do 2 tygodni). Okres wypowiedzenia może być skrócony maksymalnie o 2 miesiące - do 1 miesiąca. Oznacza to, że pracodawca nie może skrócić okresu wypowiedzenia np. do 1 tygodnia czy 3 tygodni, ale może skrócić ten okres np. do 2 miesięcy.
Jednostronne skrócenie przez pracodawcę okresu wypowiedzenia dopuszczalne jest jedynie w odniesieniu do umów o pracę zawartych na czas nieokreślony z 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia.
Odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia
W razie skrócenia przez pracodawcę okresu wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Odszkodowanie należy wypłacić najpóźniej ostatniego dnia pracy.
Odszkodowanie wylicza się na zasadach obowiązujących przy obliczaniu pieniężnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. W odszkodowaniu należy uwzględnić:
- stałe miesięczne składniki wynagrodzenia - w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do odszkodowania,
- składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc – w przeciętnej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania (bez względu na okres, za jaki składniki te przysługują),
- składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc - w przeciętnej wysokości wypłaconej w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odszkodowania (bez względu na okres, za jaki składniki te przysługują).
W dniu 28 grudnia 2023 r. pracownik otrzymał od pracodawcy wypowiedzenie umowy o pracę powodu upadłości pracodawcy. Wraz z wypowiedzeniem pracownik otrzymał oświadczenie o skróceniu okresu wypowiedzenia z 3 miesięcy do 1 miesiąca i prawie do odszkodowania za 2 miesiące. Umowa o pracę rozwiązała się 31 stycznia 2024 r. W tym dniu, oprócz wynagrodzenia za styczeń, pracownik otrzymał odszkodowanie z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia w wysokości 10900 zł.
Pracownik otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5000 zł oraz premie miesięczne w wysokości:
- 450 zł - premia wypłacona w grudniu 2023 r.,
- 400 zł - premia wypłacona w listopadzie 2023 r.,
- 500 zł - premia wypłacona w październiku 2023 r.
Średnia wysokość premii wypłaconych w ciągu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownik nabył prawo do odszkodowania, wyniosła 450 zł (450 zł + 400 zł + 500 zł = 1350 zł, 1350 zł : 3 = 450 zł).
Odszkodowanie z tytułu skróconego okres wypowiedzenia obliczono następująco:
- 5000 zł + 450 zł = 5450 zł,
- 5450 zł x 2 miesiące = 10900 zł.
Przepisy prawa pracy umożliwiają pracodawcom ustalanie w regulacjach zakładowych rozwiązań korzystniejszych dla pracowników niż przewidują to postanowienia Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych. Dlatego też dopuszczalne jest przyznawanie odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia w wyższej kwocie niż nakazują to powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy.
Obowiązki pracodawcy w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia
Oświadczenie pracodawcy o skróceniu okresu wypowiedzenia musi być złożone wraz z wypowiedzeniem umowy o pracę, nie może zostać przekazane pracownikowi w późniejszym terminie.
Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.
Informację o skróceniu okresu wypowiedzenia należy umieścić w świadectwie pracy.
Podstawa prawna:
- art. 361 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
- § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (j.t. Dz.U. z 2017 r., poz. 927)
- § 14–17 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14 ze zm.)