Od 1 stycznia 2026 r. staż pracy będzie liczony na nowych zasadach. Tymczasem od długości stażu pracy zależą ważne uprawnienia pracownicze. Wielu pracowników sektora publicznego już od początku 2026 r. skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia. Pozostali pracownicy dłużej poczekają na wejście w życie nowych przepisów.
- Staż pracy od 1 stycznia 2026 r.
- Co daje dłuższy staż pracy?
- Staż pracy a urlop wypoczynkowy
- Dodatki stażowe
- Nagroda jubileuszowa
- Odprawa z tytułu zwolnienia
- Odprawa emerytalna
- Odprawa pośmiertna
- Okres wypowiedzenia umowy o pracę
Staż pracy od 1 stycznia 2026 r.
Od 1 stycznia 2026 roku do stażu pracy oprócz zatrudnienia na podstawie umowy o pracę będą wliczane także poprzednie okresy: prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (także osoby współpracujące), wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenia, umowy o świadczenie usług, umowy agencyjnej), innej udokumentowanej pracy wykonywanej za granicą, bycia członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych, a także zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, jeśli za ten czas odprowadzane były składki emerytalno-rentowe. Okresy te trzeba będzie udokumentować.
Nowe przepisy zaczynają obowiązywać od 1 stycznia 2026 r., ale tylko pracowników sektora publicznego. Pozostali pracownicy poczekają na wejście w życie zmian do maja 2026 r.
Polecamy: Kalendarz 2026
Co daje dłuższy staż pracy?
Dzięki zmianom w Kodeksie pracy wiele osób uzyska wyższy staż pracy. Ci, którzy dotychczas pracowali głównie na umowach cywilnoprawnych albo prowadzili działalność, a aktualnie są w stosunku pracy, mieli niski staż pracy. Liczyły im się tylko lata przepracowane w ramach umowy o pracę. Co zyskają po udokumentowaniu pracodawcy pracy zgodnie z nowymi przepisami?
Od stażu pracy zależą uprawnienia pracownicze, takie jak:
- wyższy urlop wypoczynkowy,
- wyższe dodatki do wynagrodzenia - dodatki stażowe,
- nagroda jubileuszowa,
- wyższe odprawy z tytułu zwolnienia, odprawy emerytalne i odprawy pośmiertne,
- dłuższe okresy wypowiedzenia umowy o pracę.
Staż pracy a urlop wypoczynkowy
Wymiar urlopu wypoczynkowego uzależniony jest od stażu pracy. Praca krótsza niż 10 lat uprawnia do 20 dni urlopu w roku. Staż pracy wynoszący minimum 10 lat daje prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego rocznie. Warto wspomnieć, że do stażu urlopowego wlicza się także okresy nauki. W poniższym artykule opisano, jak liczyć staż urlopowy.
Dodatki stażowe
Dodatki stażowe wypłacane są obowiązkowo pracownikom sfery budżetowej i przysługują za wysługę lat. Otrzymują je np. pracownicy samorządowi, pracownicy służby zdrowia czy nauczyciele. Dodatek za wysługę lat otrzymuje się co miesiąc, zwykle wraz z podstawowym wynagrodzeniem za pracę. Wysokość dodatku i okres, po upłynięciu którego przysługują dodatki, ustalają przepisy szczególne dla danej kategorii pracowników.
Dla przykładu wysokość dodatku stażowego nauczyciela to 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Dodatkowe wynagrodzenie z tytułu wysługi lat nie może jednak być wyższe niż 20% wynagrodzenia zasadniczego. Natomiast ustawa o pracownikach samorządowych przyznaje dodatek stażowy dopiero po 5 latach pracy. Jest to 5% wynagrodzenia zasadniczego, które wzrasta z każdym kolejnym rokiem pracy o 1%. Tutaj także dodatek nie może przekroczyć 20%.
Po wejściu w życie nowych przepisów pracownicy samorządowi, którzy wykonywali wcześniej pracę także na podstawie np. umów cywilnoprawnych, mogą uzyskać wyższe dodatki stażowe.
Dodatki stażowe mogą funkcjonować także w sektorze prywatnym, ale nie jest to obowiązek. Pracodawca może wprowadzić je w regulaminie wynagradzania, układzie zbiorowym pracy czy w samej umowie o pracę. W praktyce najczęściej pracodawcy decydują się na dodatek stażowy w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy.
Polecamy: Webinar: Staż pracy po nowemu – jak go naliczać bez błędów? + certyfikat gwarantowany
Nagroda jubileuszowa
Nagroda jubileuszowa również funkcjonuje w sektorze publicznym i przysługuje po osiągnięciu określonej liczby lat pracy na podstawie przepisów szczególnych. Jeśli akt prawny dla danej kategorii pracowników przewiduje nagrodę jubileuszową, pracownik spełniając odpowiednie warunki, musi ją otrzymać. To nagroda przysługująca po jubileuszowych okresach pracy wynoszących aż 20, 25, 30, 35 i 40 lat.
Nagroda jubileuszowa nauczyciela wynosi:
- 75% miesięcznego wynagrodzenia po 20 latach pracy
- 100% miesięcznego wynagrodzenia po 25 latach pracy
- 150% miesięcznego wynagrodzenia po 30 latach pracy
- 200% miesięcznego wynagrodzenia po 35 latach pracy
- 250% miesięcznego wynagrodzenia po 40 latach pracy
Natomiast pracownicy samorządowi mają bardziej preferencyjną metodę naliczania nagrody, ponieważ po 40 latach należy im się 300% miesięcznego wynagrodzenia, a po 45 latach aż 400%. Nauczyciele dążą do zrównania ich uprawnień w tym zakresie.
Odprawa z tytułu zwolnienia
Wysokość odprawy z tytułu zwolnienia zależy od stażu pracy. Staż krótszy niż 2 lata uprawnia do odprawy w wysokości jednego miesięcznego wynagrodzenia, staż który wynosi od 2 do 8 lat daje prawo do wyższej odprawy - jak za 2 miesiące pracy, a staż wynoszący ponad 8 lat to możliwość otrzymania odprawy w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia. Odprawa to jednorazowe świadczenie. Wypłacają ją obowiązkowo pracodawcy zatrudniający minimum 20 pracowników, gdy dochodzi do zwolnienia grupowego albo zwolnienia z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (ekonomiczne, organizacyjne). W Polsce obowiązuje limit odprawy. To 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Odprawa emerytalna
Odprawa emerytalna wiąże się z przejściem pracownika na emeryturę i wynosi nie mniej niż 1-miesięczne wynagrodzenie. Jej dokładna wysokość powiązana jest ze stażem pracy. W przypadku nauczycieli zatrudnienie krótsze niż 20 lat daje prawo do odprawy w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia za pracę. Staż wynoszący co najmniej 20 lat to odprawa w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia, a co najmniej 30 lat pracy oznacza nawet 3-miesięczne wynagrodzenie w ramach odprawy emerytalnej. Liczy się tutaj przeciętne wynagrodzenie z ostatnich trzech miesięcy przypadających przed miesiącem przejścia na emeryturę. Natomiast zgodnie z ustawą o pracownikach samorządowych zatrudnienie krótsze niż 20 lat daje prawo do odprawy w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia, a dłuższy staż pracy to możliwość otrzymania odprawy w kwocie 3-miesięcznego wynagrodzenia.
Odprawa pośmiertna
Odprawa pośmiertna z naturalnych przyczyn należy się rodzinie zmarłego, a dokładnie małżonkowi, dzieciom, rodzicom oraz innym osobom, jeśli wobec nich pracownik miał obowiązek alimentacyjny. Dotyczy to przypadku, gdy pracownik umiera w czasie trwania stosunku pracy albo w czasie pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia. Nie ma tutaj znaczenia czy jest to pracownik sektora prywatnego czy publicznego. Obowiązek wypłaty odprawy jest zawarty w art. 93 Kodeksu pracy.
Odprawę dzieli się po równo pomiędzy członkami rodziny. Natomiast jeśli uprawniona do odprawy jest tylko jedna osoba, otrzymuje połowę należnej kwoty. Tutaj również znaczenie ma staż pracy zmarłego pracownika. Jeśli wynosi on mniej niż 10 lat, rodzinie należy się odprawa w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia. Staż wynoszący od 10 do 15 lat to prawo do 3-miesięcznego wynagrodzenia, a jeszcze dłuższa praca oznacza możliwość uzyskania aż 6-miesięcznego wynagrodzenia.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę
Przy obliczaniu długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę dla danego pracownika także bierzemy pod uwagę staż pracy. Ważny jest okres zatrudnienia u danego pracodawcy. Jeśli więc wcześniej pracodawca zatrudniał kogoś na podstawie umów cywilnoprawnych to ten czas będzie liczył się do długości okresu wypowiedzenia. Okres zatrudnienia krótszy niż 6 miesięcy oznacza okres wypowiedzenia trwający 2 tygodnie. Praca minimum 6 miesięcy, ale krótsza niż 3 lata to 1 miesięczny okres wypowiedzenia. Natomiast co najmniej 3-letnie zatrudnienie daje już prawo do najdłuższego okresu wypowiedzenia - 3 miesiące.