Praca zdalna na kwarantannie
Przebywanie na kwarantannie oznacza, że taka osoba jest zdrowa, ale była narażona na zakażenie. W momencie kiedy wystąpią objawy i choroba się ujawni, to wtedy staje się niezdolna do pracy z powodu choroby. Dopóki jednak jest zdrowa, dopóty teoretycznie może wykonywać pracę zdalną. I dotychczas właśnie powszechnie uważano, że zatrudniony może świadczyć pracę podczas kwarantanny, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych 27 października 2020 r. potwierdził taką możliwość wykonywania pracy zdalnej podczas kwarantanny, ale nadal brak było wyraźnego przepisu.
Ustawa z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 wprowadziła rozwiązanie, które dopuszcza możliwość wykonywania pracy zdalnej w okresie kwarantanny. Chodzi o art. 4h dodany do specustawy o COVID-19.
Polecamy: Seria poradników z prawa pracy
Praca na kwarantannie a wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy
Ustawodawca jednoznacznie rozstrzygnął, że taka praca jest możliwa, a w dodanym do specustawy o COVID-19 art. 4h ust. 2 potwierdził, że w przypadku świadczenia pracy w trakcie kwarantanny nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby określone w odrębnych przepisach. Zasiłek chorobowy ma bowiem służyć wyrównaniu utraconego zarobku. Jeżeli urzędnik wykonywał pracę w trakcie zwolnienia od pracy, to oznacza, że powinien otrzymać za ten czas wynagrodzenie za pracę wykonaną, a więc zasiłek nie spełniałby swojego celu. Zasada ta dotyczy nie tylko pracowników, lecz także „innych zatrudnionych”, a więc chociażby zleceniobiorców.
Czy pracodawca może polecić pracę zdalną w czasie kwarantanny?
Powstały jednak wątpliwości, jakie są uprawnienia pracodawców i pracowników wynikające z nowych przepisów. Tym bardziej że modyfikują one dotychczasowe regulacje.
Zatem dotychczasowa interpretacja przepisów była prawidłowa zgodnie z nowymi przepisami prawa i zamiarem ustawodawcy, który jednak nadal nie rozstrzyga, czy pracodawca ma prawo jednostronnie polecić pracownikowi lub osobie zatrudnionej wykonywanie pracy zdalnej w trakcie obowiązkowej kwarantanny. Literalna interpretacja tego przepisu prowadzi do wniosku, że możliwe jest jedynie wspólne uzgodnienie takiego rozwiązania. W razie odmowy pracownika posiadającego udokumentowaną decyzję o skierowaniu na kwarantannę uznanie takiego zachowania za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych nadal może okazać się ryzykowne dla pracodawcy.
W praktyce może się okazać, że przepis będzie rodził konflikty między pracodawcą a pracownikami. Trudno się spodziewać porozumienia, gdy skierowany na kwarantannę odmówi pracy, a przedsiębiorcy będzie zależało, by jednak w tym czasie wykonywał swoje obowiązki, gdyż potrzebuje wszystkich rąk do pracy, by przetrwać kryzys. Problemy mogą powstać także wtedy, gdy to pracownik będzie chciał pracować zdalnie, by nie korzystać z zasiłku w wysokości 80 proc. wynagrodzenia, tylko pracować i zachować 100 proc. pensji za ten czas. Z kolei pracodawca może chcieć odmówić pracy zdalnej, by zaoszczędzić w ten sposób na wynagrodzeniu pracownika na kwarantannie.
Wydaje się jednak rozsądna interpretacja tegoż przepisu w ten sposób, że pracodawca może polecić wykonywanie obowiązków z miejsca zamieszkania, a zatrudniony może odmówić tylko w ściśle określonych okolicznościach, np. ze względu na brak możliwości technicznych czy lokalowych. Odmowa pracy zdalnej pracownika skierowanego na kwarantannę nie musi być uzasadniona, a pracodawca nie będzie miał możliwości polecenia tej pracy. Ustawa stanowi o wykonywaniu pracy zdalnej w trakcie kwarantanny także „za zgodą pracodawcy”.
Pracownik nieskierowany na kwarantannę też będzie miał możliwość pracy zdalnej. Chociaż przepisy są dość liberalnie skonstruowane, bo pracodawca ma możliwość zlecenia innej pracy niż ta, którą na co dzień wykonuje zatrudniony, na przeszkodzie mogą stanąć względy techniczne. Pracodawca ma bowiem obowiązek zapewnić pracownikowi sprzęt do jej wykonywania. A to już może pociągnąć za sobą niewspółmierne wydatki dla firm, tym bardziej że kwarantanna trwa obecnie tylko dziesięć dni.
Źródła:
https://www.gov.pl/web/nauka/stanowisko-zus-w-sprawie-pracy-zdalnej-w-okresie-kwarantanny;
https://legalis.pl/czy-mozna-pracowac-podczas-przymusowego-odosobnienia/;
https://legalis.pl/pracodawca-nie-moze-nakazac-pracy-podczas-kwarantanny/