Pracodawca ma obowiązek prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracownika. Ponadto jego obowiązkiem jest przechowywać tę dokumentację w warunkach zapewniających niegrożących uszkodzeniem lub zniszczeniem. Obowiązki te wynikają z art. 94 pkt 9a i 9b ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeksu pracy. W przypadku niedopełnienia tych obowiązków, pracodawca podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
Dokumentacja w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe, obejmuje zarówno dokumentację osobową - akta osobowe oraz dokumentację płacową - dotyczącą wypłaconego wynagrodzenia.
Od 1 stycznia 2019 roku zmianie ulegną przepisy Kodeksu pracy dotyczące prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej. Nowe przepisy wprowadzono ustawą z dnia 10 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją.
Polecamy: Dokumentacja kadrowa. Nowe zasady prowadzenia i przechowywania
10 i 50 lat
Obecnie obowiązujące przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek przechowywania dokumentacji pracowniczej przez 50 lat.
Od 1 stycznia 2019 roku ma się to zmienić i pracodawca będzie mógł zastosować skrócony 10 – letni okres przechowywania dokumentacji pracowniczej. Dotyczyć to będzie wszystkich pracowników zatrudnionych po 1 stycznia 2019 r.
Natomiast w przypadku pracowników zatrudnionych po dniu 31 grudnia 1998 r. a przed 1 stycznia 2019 r., dokumenty będą musiały być przechowywane przez okres 50 lat. Okres ten liczony będzie od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, chyba że pracodawca złoży oświadczenie o zamiarze przekazania za wszystkich zatrudnionych w tym okresie pracowników i zleceniobiorców raportów informacyjnych, a także raporty te faktycznie złoży. W przypadku pracowników zatrudnionych przed 1 stycznia 1999 roku, okres przechowywania ich dokumentacji pracowniczej i akt osobowych zawsze będzie wynosił 50 lat.
Akta pracownicze w formie elektronicznej
Aktualnie pracodawcy mają obowiązek prowadzenia akt pracowniczych jedynie w postaci papierowej.
Od 1 stycznia 2019 roku obowiązek ten zostanie rozszerzony o możliwość prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej również w postaci elektronicznej.
Nowe przepisy pozwalają pracodawcy na zmianę formy, w której prowadzi i przechowuje dokumentację pracowniczą. Oznacza to, że możliwa będzie zmiana z formy papierowej na elektroniczną oraz z formy elektronicznej na papierową.
Zmiana postaci dokumentacji pracowniczej z papierowej na elektroniczną będzie mogła nastąpić przez sporządzenie np. skanu i opatrzenie go:
- kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub
- kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną pracodawcy lub
- kwalifikowanym podpisem elektronicznym upoważnionej przez pracodawcę osoby.
Natomiast w przypadku zmiany formy z elektronicznej na papierową, pracodawca będzie mógł sporządzić wydruk i opatrzeć go:
- podpisem pracodawcy lub
- osoby przez niego upoważnionej.
Obowiązki przy zmianie formy prowadzenia dokumentacji
W wyniku zmian, pracodawca będzie miał obowiązek poinformowania pracowników o każdorazowej zmianie formy prowadzenia dokumentacji pracowniczej. Jednocześnie pracodawca musi poinformować pracowników o możliwości odbioru poprzedniej formy dokumentacji pracowniczej w terminie 30 dni od dnia przekazania informacji.
Ponadto będzie miał obowiązek poinformować byłego pracownika o możliwości odbioru poprzedniej postaci dokumentacji pracowniczej w terminie 30 dni od dnia zawiadomienia.
W projektowanym art. 949 § 3 Kodeksu pracy określony został krąg osób, które mogą odebrać dokumentację pracowniczą w przypadku śmierci pracownika lub byłego pracownika. Będą mogły to zrobić:
- małżonek (wdowa, wdowiec),
- rodzice (ojczym, macocha),
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.
Uprawnione osoby nie będą musiały spełnić żadnych dodatkowych warunków w celu otrzymania dokumentacji pracowniczej albo jej kopii. W przypadku, gdy pracownik lub członek rodziny nie odbierze dokumentacji, pracodawca może ją zniszczyć (będzie mógł to zrobić fakultatywnie).
Ponowne zawarcie umowy z pracownikiem a prowadzenie dokumentacji pracowniczej
Co w przypadku zawarcia ponownego stosunku pracy pomiędzy byłym pracownikiem i pracodawcą?
Jeżeli były pracownik i pracodawca nawiążą ponowną umowę o pracę w okresie 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym ustał poprzedni stosunek pracy, wówczas pracodawca nie będzie musiał tworzyć nowej dokumentacji pracowniczej. Dzięki temu pracownik nie będzie musiał przedkładać ponownie dokumentów związanych z jego zatrudnieniem. W tym przypadku okres przechowywania dokumentacji będzie liczony od ustania stosunku pracy, który najpóźniej wygasł lub rozwiązał się. Pracodawca będzie mógł kontynuować prowadzenie już istniejącej dokumentacji pracowniczej do czasu upływu 10-letniego okresu przechowywania. Jeżeli pracodawca nawiąże ponowny stosunek pracy z tym samym pracownikiem po tym okresie, to jego obowiązkiem będzie przygotować nową dokumentację.
Podstawa prawna: