Wypowiedzenie umowy o pracę – sposoby rozwiązania stosunku pracy
Ogólnie polskie prawo pracy przewiduje 3 rodzaje rozwiązania umowy o pracę:
- Za wypowiedzeniem
- Bez wypowiedzenia, tzw. dyscyplinarka
- Za porozumieniem stron.
Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem oznacza, że umowa zostanie rozwiązana dopiero z upływem pewnego okresu, który upłynie od momentu złożenia wypowiedzenia przez jedną ze stron. Wypowiedzenie umowy o pracę może bowiem zostać złożone zarówno przez pracodawcę jak i przez pracownika.
Natomiast rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia czyli bez upływu dodatkowego okresu to tzw. zwolnienie natychmiastowe, inaczej dyscyplinarka. Można się nim posłużyć jedynie w trzech sytuacjach:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Ostatnia możliwość czyli rozwiązanie umowy za porozumieniem stron jest najbardziej elastyczna. Strony mogą ustalić w porozumieniu, kiedy dokładnie nastąpi rozwiązanie stosunku pracy.
Jak złożyć wypowiedzenie?
To zależy, czy wypowiedzenie składa pracodawca, czy pracownik. W aktualnym stanie prawnym pracodawca musi uzasadnić wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Jeśli w danym zakładzie pracy funkcjonuje związek zawodowy, pracodawca ma również obowiązek poinformowania związku na piśmie o planowanym wypowiedzeniu pracownikowi umowy. Przewidywana na sierpień 2022 r. nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza ten obowiązek również w stosunku do umów zawieranych na czas określony. To dosyć kontrowersyjna zmiana, która spotyka się z krytyką doktryny. Na szczeblu unijnym neguje się jednak różnicowanie sposobów rozwiązania umów o pracę w Polsce w zależności od tego czy jest to umowa terminowa czy bezterminowa.
Natomiast pracownik nie ma wymogu podawania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę.
W jakiej formie należy złożyć wypowiedzenie? Warunkiem skuteczności wypowiedzenia umowy o pracę jest jego forma pisemna (art. 30 §3 Kodeksu pracy). Wymówienie musi zawierać podpis osoby składającej pismo. Nie uznaje się więc skuteczności wypowiedzenia umowy za pomocą e-maila lub faksu. Jeśli pracownik lub pracodawca chce złożyć wypowiedzenie przez Internet, powinien to zrobić w formie pisemnej elektronicznej z bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
W przypadku tradycyjnej formy papierowej można złożyć wypowiedzenie osobiście albo za pośrednictwem poczty (list polecony).
Wypowiedzenie umowy o pracę - jak je przygotować bez błędów
Okres wypowiedzenia
Sposób złożenia wypowiedzenia ma wpływ na termin, od którego zaczyna biec okres wypowiedzenia. Doręczając wypowiedzenie osobiście, sprawa jest oczywista. Natomiast przy liście poleconym może powstać problem, od kiedy liczyć bieg okresu wypowiedzenia. Uznaje się, że druga strona stosunku pracy zapoznała się z pismem nie z dniem jego wysyłki, lecz z dniem jego doręczenia.
Długość okresu wypowiedzenia ma wpływ na to, kiedy umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu. W zależności od tego, kiedy pracownik lub pracodawca chce, aby do tego doszło, powinien w odpowiednim czasie złożyć dokument w postaci wypowiedzenia. Jak wyliczyć ten moment?
Po pierwsze, należy sprawdzić, ile dla danej umowy wynosi okres wypowiedzenia. Przy umowie na okres próbny obowiązują następujące zasady:
- umowa trwająca do 2 tygodni – 3 dni robocze,
- umowa trwająca powyżej 2 tygodni – 1 tydzień,
- umowa trwająca 3 miesiąca – 2 tygodnie.
W przypadku umów na czas określony i nieokreślony obowiązuje poniższa reguła:
- umowa krótsza niż 6 miesięcy – 2 tygodnie,
- umowa trwająca co najmniej 6 miesięcy – 1 miesiąc,
- umowa trwająca co najmniej 3 lata – 3 miesiące.
Jak liczyć okres wypowiedzenia?
Jak liczyć te terminy? Czy od dnia złożenia wypowiedzenia? Niekoniecznie.
3-dniowy okres wypowiedzenia zaczyna biec dnia następnego po złożeniu wypowiedzenia i liczy się na dni robocze od poniedziałku do soboty bez względu na to czy są one dniami pracy danego pracownika zgodnie z harmonogramem. Wypowiedzenie złożone w poniedziałek swój bieg kończy w czwartek.
Okres wypowiedzenia trwający tydzień lub wielokrotność tygodnia rozpoczyna swój bieg w najbliższą niedzielę po złożeniu wypowiedzenia i kończy się zawsze w sobotę. Gdy wypowiedzenie trwa tydzień, a zostało złożone w czwartek 14 kwietnia 2022 r. to bieg okresu wypowiedzenia rozpoczyna się w niedzielę 17 kwietnia i kończy swój bieg w sobotę 26 kwietnia 2022 r.
Natomiast okres wypowiedzenia liczony w miesiącach zawsze rozpoczyna swój bieg z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu złożenia wypowiedzenia i zawsze kończy się ostatniego dnia miesiąca. Jeśli pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na okres 6 miesięcy złożył wypowiedzenie dnia 10 kwietnia 2022 r. to okres wypowiedzenia zaczyna biec z dniem 1 maja i kończy się 31 maja 2022 r.
Szczegółowa instrukcja obliczania okresów wypowiedzenia znajduje się w artykule: Okres wypowiedzenia umowy o pracę - jak liczyć, przykłady
Wzór wypowiedzenia umowy o pracę
Dla ułatwienia napisania wypowiedzenia umowy o pracę przedstawiamy kilka wzorów dokumentów do pobrania oraz instrukcję, jak prawidłowo sporządzić pismo:
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)