Prezydent RP podpisał ważną ustawę, która dotyczy m.in. zmiany w Policji i Straży Granicznej w zakresie postępowań kwalifikacyjnych do służby. Pewne grupy osób, nie będą musiały przechodzić testu sprawnościowego i testu wiedzy. Co będzie z jakością polskiej policji?
- Zmiany w Policji i Straży Granicznej w 2024 r.
- Zwiększenie efektywności prowadzonych postępowań kwalifikacyjnych do służby w Policji i Straży Granicznej
- W szkołach ponadpodstawowych będą oddziały o profilu mundurowym
- Pierwszeństwo przyjęcia do Policji
- Bez testu wiedzy i testu sprawnościowego
- Szkolenie zawodowe podstawowe
- Zmiana przepisów dla byłych funkcjonariuszy, którzy wracają do służby
Zmiany w Policji i Straży Granicznej w 2024 r.
Ustawą z dnia 1 października 2024 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Granicznej (dalej jako: ustawa) wprowadzono m.in. zmiany w:
- W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2024 r. poz. 145, 1006, 1089, 1222 i 1248);
- W ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 915, 1089, 1222 i 1248);
- W ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2024 r. poz. 812 i 1222);
- W ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737 i 854).
Czego dotyczą zatem zmiany? Zmiany w służbach mundurowych niniejszą ustawą wdrożono po to, aby zwiększyć atrakcyjność zatrudnienia w Policji i Straży Granicznej. Nie od dzisiaj wiadomo, że szczególnie w Policji są problemy kadrowe i wiele wakatów. Ta służba nie jest ani łatwa, ani szczególnie dobrze opłacana i i opłacalna (no może poza możliwością wcześniejszej emerytury). Nie dziwią więc problemy kadrowe. Ryzyko utraty życia, zdrowia, formalizm, "papierologia", dyżury, stała dyspozycyjność, przełożeni, trudne relacje interpersonalne to argumenty, które nie zachęcają do służby. Ustawodawca oczywiście wprowadza dodatki motywacyjne, świadczenia pieniężne i inne "wabiki" ale chętnych wciąż brak. Jak będzie teraz?
Zwiększenie efektywności prowadzonych postępowań kwalifikacyjnych do służby w Policji i Straży Granicznej
Zwiększenie efektywności prowadzonych postępowań kwalifikacyjnych do służby w Policji i Straży Granicznej oraz stworzenie możliwości pozyskania do tych formacji jak największej liczby kandydatów odpowiadających potrzebom służby tych formacji, to właśnie są główne cele ustawy. Nowe rozwiązania prawne odnoszą się bezpośrednio do postępowania kwalifikacyjnego prowadzonego w stosunku do:
- kandydatów do służby w Policji i Straży Granicznej,
- uczniów szkół ponadpodstawowych będących potencjalnymi kandydatami do podjęcia służby w formacji mundurowej.
W szkołach ponadpodstawowych będą oddziały o profilu mundurowym
W ustawie uregulowano również to, że jest możliwość tworzenia w szkołach ponadpodstawowych oddziałów o profilu mundurowym.
Minister Obrony Narodowej nie będzie już sprawował nadzoru pedagogicznego nad realizacją szkolenia w oddziałach przygotowania wojskowego, lecz będzie sprawował nadzór nad realizacją programu tego szkolenia. Sprawowanie nadzoru pedagogicznego jest bowiem jednym z głównych zadań kuratora oświaty, który posiada odpowiednie przygotowanie zawodowe, a zadania i kompetencje wykonuje przy pomocy kuratorium oświaty. Resort obrony narodowej nie dysonuje odpowiednim zasobem kadrowym do sprawowania nadzoru pedagogicznego.
Pierwszeństwo przyjęcia do Policji
Absolwenci oddziałów o profilu mundurowym, kandydaci zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych Policji, byli funkcjonariusze Policji, którzy ukończyli z wynikiem pozytywnym etapy postępowania kwalifikacyjnego, pierwszeństwo w przyjęciu do służby w Policji. Należy bowiem zaznaczyć, iż zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami postępowanie kwalifikacyjne ma charakter konkursowy i o przyjęciu do służby w Policji decyduje liczba uzyskanych punktów (kolejność na liście kandydatów do służby ustala się w zależności od łącznej liczby punktów uzyskanych przez kandydata do służby).
Bez testu wiedzy i testu sprawnościowego
Najważniejsze zmiany w ustawie o Policji sprowadzają się do usprawnienia postępowania kwalifikacyjnego prowadzonego w stosunku do określonej grupy kandydatów, tj. absolwentów tzw. klas mundurowych oraz byłych funkcjonariuszy Policji ubiegających się o przyjęcie do służby w Policji, przez stworzenie dogodniejszych warunków dla kandydatów spełniających określone przepisami kryteria, które z punktu widzenia potrzeb służby są istotne i pożądane. Zmiany w procedurze doboru do służby w Policji określone w art. 25 ustawy o Policji, a przede wszystkim brzmienie art. 25 ust. 12a i 12b tej ustawy ma umożliwić zarządzanie i prowadzenie odrębnego postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów, którzy złożyli podanie o przyjęcie do służby w Policji przed upływem 3 lat od ukończenia oddziału o profilu mundurowym (liceum ogólnokształcącego lub technikum), dla 2 którego został określony odpowiedni program szkolenia.
Zakłada się, że postępowanie kwalifikacyjne wobec takich kandydatów nie będzie obejmowało testu wiedzy. Ponadto będą oni zwolnieni z etapu test sprawności fizycznej w sytuacji, gdy uzyskają pozytywny wynik ze spełniającego odpowiednie kryteria testu sprawności fizycznej przeprowadzonego w ostatniej klasie szkoły w oddziale o profilu mundurowym przez zespół, w którym będą uczestniczyli policjanci lub pracownicy Policji, przy czym kwestia organizowania oraz realizowania kształcenia w ww. oddziałach wymagała określenia w przepisach prawa oświatowego.
Szkolenie zawodowe podstawowe
W stosunku do policjanta przyjętego do służby w Policji, który ukończył oddział o profilu mundurowym (czteroletnie liceum ogólnokształcące lub pięcioletnie technikum), dla którego został określony program szkolenia na podstawie przepisów ustawy – Prawo oświatowe, można prowadzić szkolenie zawodowe podstawowe w zakresie uzupełniającym różnice programowe między zrealizowanym programem szkolenia w oddziale o profilu mundurowym a szkoleniem zawodowym podstawowym. Przyjęcie takich rozwiązań ma promować osoby, które zdecydowały się na podjęcie i ukończenie nauki w oddziałach o profilu mundurowym.
Zmiana przepisów dla byłych funkcjonariuszy, którzy wracają do służby
Ponadto w ustawie proponuje się zmianę przepisów odnoszących się do byłych funkcjonariuszy, którzy postanowili ponownie wstąpić do służby w Policji. Z uwagi na zróżnicowane doświadczenie oraz nabyte kwalifikacje zawodowe, a także czas pozostawania poza służbą wyodrębniono cztery ścieżki postępowania kwalifikacyjnego wobec tych kandydatów. W art. 25 ust. 13 i 14 ustawy o Policji ustawa przewiduje wydłużenie możliwości zastosowania opisanej w nim procedury kwalifikacyjnej w stosunku do kandydata, który przed upływem 5 lat (a nie jak dotychczas 3 lat) od dnia zwolnienia ze służby w Policji złożył podanie o przyjęcie do służby. Powyższe będzie umożliwiało przystąpienie do uproszczonego postępowania kwalifikacyjnego większej liczby kandydatów, co przyczyni się do uzupełnienia wakujących stanowisk w Policji. Dodatkowo w art. 25 ustawy o Policji dodaje się ust. 13a - 13c. Przepis ust. 13a odnosi się do kandydatów – byłych funkcjonariuszy Policji, którzy złożyli podanie o przyjęcie do służby po upływie 5 lat od zwolnienia ze służby w Policji. W takiej sytuacji zakłada się, z uwagi na upływ czasu, iż obok rozwiązań przyjętych w ust. 13 względem takiego kandydata będzie przeprowadzany test sprawności fizycznej. Z kolei w ust. 13b zostało uregulowane postępowanie kwalifikacyjne w stosunku do 3 kandydatów – byłych funkcjonariuszy Policji, którzy posiadają stopień w korpusie co najmniej oficerów młodszych Policji. Z uwagi na nabyte kwalifikacje zawodowe, doświadczenie oraz kompetencje ta grupa byłych funkcjonariuszy również będzie podlegała skróconemu postępowaniu kwalifikacyjnemu, przy czym dla tych kandydatów, z uwagi na posiadane przymioty, nie będzie cezusu czasowego związanego z pozostawaniem poza służbą. Dodatkowo kandydaci ci nie będą przechodzili testu sprawności fizycznej. Dla grupy kandydatów, o których mowa w dodawanych w art. 25 tej ustawy ust. 13a i 13b przewidziano rozwiązanie odnoszące się do kandydatów chcących przyjąć się bezpośrednio do służby w Centralnym Biurze Zwalczania Cyberprzestępczości (CBZC) na określone stanowisko służbowe, na wzór obowiązujących art. 25 ust. 13 i 14 ustawy o Policji. Wskazano, że postępowanie kwalifikacyjne dla takich kandydatów będzie dodatkowo obejmowało sprawdzenie wiedzy i umiejętności z zakresu informatyki, funkcjonowania systemów informatycznych, systemów teleinformatycznych, sieci teleinformatycznych oraz znajomości języka obcego obejmującej te dziedziny. Kandydaci, o których mowa w ust. 13a i 13b, nie będą przechodzili testu wiedzy oraz badania psychologicznego, w tym testu psychologicznego, podobnie jak to jest obecnie z kandydatami, o których mowa w ust. 13.
Ponadto w dodawanych ust. 13c i 13d wprowadzono odrębną procedurę kwalifikacyjną dla byłych funkcjonariuszy chcących się przyjąć do służby kontrterrorystycznej. Kandydaci do tej służby będą zwolnieni z testu wiedzy, przy czym – tak jak to jest uregulowane w aktualnie obowiązującym w art. 25 ust. 10 ustawy o Policji, etapy testu sprawności fizycznej, badania psychologicznego, w tym testu psychologicznego, oraz ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Policji będą przeprowadzane z uwzględnieniem wymagań do pełnienia tej służby dla kandydatów ubiegających się o przyjęcie na określone stanowiska do służby w Centralnym Pododdziale Kontrterrorystycznym Policji (CPKP „BOA”) lub samodzielnym pododdziale kontrterrorystycznym Policji.
Ustawa z dnia 1 października 2024 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Granicznej