Wkrótce zmienią się zasady przyznawania świadczeń osobom owdowiałym. W Sejmie trwają prace nad nowym świadczeniem, tzw. rentą wdowią, którego celem jest wsparcie wdów i wdowców po śmierci małżonka.
- Sejm pracuje nad projektem
- Zbieg prawa do kilku świadczeń
- Renta wdowia w dwóch wariantach
- Jaka będzie wysokość renty wdowiej
- Wejście w życie projektowanej ustawy
Sejm pracuje nad projektem
W Sejmie nadal trwają prace nad obywatelskim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej.
Projektowana ustawa dotyczy wprowadzenia nowej reguły zbiegu prawa do nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem:
- renty rodzinnej,
- wojskowej renty rodzinnej,
- policyjnej renty rodzinnej lub
- renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego rolników
z innymi świadczeniami emerytalno-rentowymi.
Projekt ustawy czytany był na posiedzeniu Sejmu w dniu 7 lutego 2024 r., a następnie skierowano go do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
Zbieg prawa do kilku świadczeń
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, w razie zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada wypłaty jednego świadczenia. Uprawniony do kilku świadczeń musi dokonać wyboru, które świadczenie chce otrzymywać. Jeżeli tego nie zrobi, wówczas „z urzędu” będzie mu wypłacane świadczenie wyższe. Wyjątek dotyczy jedyne zbiegu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (z ubezpieczenia wypadkowego) oraz prawa do emerytury. W takiej sytuacji wypłaca się jedno świadczenie w całości, a drugie w połowie.
Zasady obowiązujące w razie zbiegu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych często uznawane są za niesprawiedliwe. Osoba przez lata płacąca składki na swoje ubezpieczenie, która nabyła prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, a następnie uzyskała prawo do renty rodzinnej na skutek śmierci współmałżonka, musi wybierać między tymi świadczeniami. Takie zasady powodują, że owdowiała osoba musi pokryć z jednego świadczenia koszty prowadzenia gospodarstwa domowego, które były dotychczas finansowane z dwóch świadczeń.
Renta wdowia w dwóch wariantach
Projekt ustawy zakłada, że w razie zbiegu prawa do renty rodzinnej oraz do świadczeń emerytalno-rentowych, osobie uprawnionej będzie wypłacana renta wdowia. Projekt przewiduje dwa warianty renty wdowiej, do wyboru przez osobę uprawnioną.
Według pierwszego wariantu osoba uprawniona otrzyma rentę rodzinną po zmarłym małżonku powiększoną o 50 proc. przysługującego jej świadczenia. Z kolei drugi wariant zakłada, że osoba uprawniona otrzyma przysługujące jej świadczenie powiększone o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku.
Zakłada się, że prawo do renty wdowiej będzie przysługiwać wszystkim osobom, które nabyły prawo do renty rodzinnej i świadczeń emerytalno-rentowych przed wejściem w życie projektowanej ustawy, oraz tym osobom, które nabędą je po wejściu ustawy w życie.
Jaka będzie wysokość renty wdowiej
W projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej przewidziano wysokość tego świadczenia.
Zakłada się, że wysokość renty wdowiej nie będzie mogła przekroczyć trzykrotności miesięcznej kwoty przeciętnej emerytury wypłacanej przez ZUS. Obecnie przeciętna emerytura wynosi ok. 3500 zł. Oznacza to, że z ZUS maksymalne można będzie otrzymać rentę wdowią w wysokości ok. 10500 zł.
Trzeba dodać, że w projekcie przewidziano stopniowe wprowadzanie wskaźnika 50 proc. wysokości świadczenia emerytalno-rentowego lub renty rodzinnej. W pierwszym półroczu obowiązywania ustawy wskaźnik ma wynosić 15 proc., który w następnym półroczu wzrośnie do 20 proc. Docelowy wskaźnik 50 proc. zostałby osiągnięty dopiero w kolejnym roku obowiązywania ustawy.
Wejście w życie projektowanej ustawy
Według projektu, ustawa ma wejść w życie 1 lipca 2024 r.
Jest bardzo prawdopodobne, że ze względu na stosunkowo niski stopień zaawansowania prac nad nowymi przepisami, terminu tego raczej nie uda się dotrzymać. Możliwe więc, że termin wejścia ustawy w życie zostanie przesunięty.