Ile trwa?
Urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu porodu i trwa kolejne 20 tygodni. Został on przedłużony o urlop rodzicielski w wymiarze 32 tygodni. Łącznie po urodzeniu dziecka na opiekę można przeznaczyć aż 52 tygodnie, co daje wynik 364 dni, a więc niemalże rok. Dodając urlop rodzicielski do urlopu macierzyńskiego, w skrócie potocznie używa się określenia „roczny urlop macierzyński”.
Należy jednak zaznaczyć, że wymiar ten rośnie wraz z większą liczbą dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule: Urlop macierzyński - ile trwa i czy jest płatny
Ważna informacja! Urlop macierzyński jest urlopem obowiązkowym. Matka musi co do zasady wykorzystać 14 tygodni. Z pozostałych 6 tygodni może zrezygnować na rzecz ojca lub innego członka najbliższej rodziny. Cała procedura i wnioski dokładnie zostały omówione w artykule: Urlop macierzyński dla ojca dziecka - poradnik (cz. 1)
Polecamy: Kodeks pracy 2021. Praktyczny komentarz z przykładami
Wynagrodzenie
Za czas urlopu macierzyńskiego nie należy się wynagrodzenie. Pensja przysługuje bowiem za pracę wykonaną bądź za czas choroby pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe. Podczas urlopu macierzyńskiego pracownica otrzymuje natomiast zasiłek macierzyński. Ważne, aby podlegała pod ubezpieczenie chorobowe (może być obowiązkowe lub dobrowolne). To samo dotyczy osoby prowadzącej działalność gospodarczą czy zleceniobiorcy.
Ile wynosi zasiłek macierzyński? Zasiłek macierzyński zależy od wysokości wynagrodzenia za pracę (w przypadku pracownika) lub wysokości odprowadzanej składki na ubezpieczenie chorobowe (w przypadku działalności gospodarczej).
Za czas 20-tygodniowego urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawą wymiaru jest średnie wynagrodzenie pracownicy z ostatnich 12 miesięcy pracy. Jeśli więc pracownica ma stałą pensję – comiesięczny zasiłek będzie równy wynagrodzeniu za pracę. 100% zasiłku przysługuje również przez 6 pierwszych tygodni urlopu rodzicielskiego (za pozostały okres wynosi 60%). Jednak można mieć uśrednioną wysokość zasiłku przez cały okres rocznego urlopu, a więc urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Jeśli osoba uprawniona złoży w ciągu 21 dni (3 tygodnie) po porodzie wniosek o wykorzystanie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, wówczas zasiłek przez cały rok będzie wypłacany w kwocie równej 80% podstawy wymiaru zasiłku. W sytuacji stałej pensji będzie to 80% wynagrodzenia.
Wniosek
W związku z przysługującym rodzicom nowonarodzonego dziecka do urlopu rodzicielskiego, za pomocą którego można wydłużyć wolne po porodzie z 20 do 52 tygodni, pracownica składa zwykle jeden wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego bezpośrednio po nim. Co do zasady nie trzeba składać wniosku o urlop macierzyński, gdyż rozpoczyna się on najpóźniej automatycznie z dniem urodzenia dziecka. Istnieje możliwość wcześniejszego rozpoczęcia urlopu – maksymalnie do 6 tygodni przed porodem i o taki urlop należy złożyć wcześniej wniosek. Ponadto złożenie wniosku o urlop macierzyński i rodzicielski zaraz po porodzie ma duże znaczenie w kwestii ustalenia wysokości przysługującego pracownicy zasiłku macierzyńskiego.
Natomiast wniosek o urlop rodzicielski można złożyć najpóźniej na 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia tego urlopu. Jeśli więc kończy się urlop macierzyński i rodzice chcą bezpośrednio po nim rozpocząć opiekę nad dzieckiem w ramach urlopu rodzicielskiego, należy pamiętać o konieczności zachowania terminu 21 dni.
Jak już zostało wspomniane, istnieje jeszcze możliwość zawnioskowania w terminie do 21 dni od porodu o urlop macierzyński i rodzicielski następujący bezpośrednio po nim. Jeśli uprawniona skorzysta z tej procedury, wówczas za cały okres rocznego urlopu przysługiwać jej będzie zasiłek uśredniony, a więc 80% podstawy wymiaru.
Jak napisać taki wniosek? Wniosek powinien zawierać następujące dane:
- Imię i nazwisko pracownicy,
- imię i nazwisko dziecka,
- datę urodzenia dziecka,
- terminy planowanych urlopów,
- oświadczenie, że drugi rodzic nie będzie korzystał z urlopów,
- podpis pracownicy.
Pobierz wzór wniosku >>>
Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski
wzór
INFOR
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu rodzicielskiego.
Dokumenty
Zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków do wniosku załącza się następujące dokumenty:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów bądź
- kopię zaświadczenia lekarskiego wystawionego na zwykłym druku, określającego przewidywaną datę porodu (dotyczy sytuacji wnioskowania o urlop macierzyński przed porodem).
Jeśli mamy do czynienia z przyjęciem dziecka na wychowanie czyli z urlopem na warunkach urlopu macierzyńskiego, do wniosku dodaje się następujące załączniki:
1. oświadczenie pracownika o dacie przyjęcia dziecka (dzieci) na wychowanie oraz kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka (dzieci), zawierającego datę urodzenia dziecka (dzieci) z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu, lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka (dzieci), zawierające datę urodzenia dziecka (dzieci), albo kopię prawomocnego orzeczenia sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka (dzieci) w rodzinie zastępczej, albo kopię umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy rodziną zastępczą a starostą;
2. kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.
Zmiany
W celu przystosowania polskiego prawa pracy do prawa unijnego do 2022 r. miały wejść w życie nowe przepisy dotyczące urlopów rodzicielskich. Sprawdź, jakie zmiany są przewidywane:
Planowane zmiany w Kodeksie pracy - czas pracy, urlopy rodzicielskie, warunki pracy 2021/2022
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dziennik Ustaw rok 2015 poz. 2243)