Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2024 r. Jak obliczyć wysokość wynagrodzenia pracownika?

• Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 r.
• Jak obliczać wysokość wynagrodzenia pracownika do porównania z płacą minimalną
• Składniki nie uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia
• Nagroda jubileuszowa
• Odprawa emerytalna lub rentowa
• Wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych
• Dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej
• Dodatek za staż pracy
• Dodatek za szczególne warunki pracy

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 r.

Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 stycznia 2024 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wyniesie 4242 zł. W przyszłym roku minimalna pensja zmieni się także od 1 lipca – jej wysokość wzrośnie do 4300 zł.

Jak obliczać wysokość wynagrodzenia pracownika do porównania z płacą minimalną

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez GUS do wynagrodzeń osobowych. Są to m. in. wynagrodzenie zasadnicze, premie, nagrody, dodatki i dopłaty wyrównawcze, wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy czy świadczenia odszkodowawcze. 

W celu porównaniu wysokości wynagrodzenia pracownika z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę należy brać są pod uwagę wszystkie przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone do wynagrodzeń osobowych.

Składniki nie uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia

Od powyższej zasady są jednak wyjątki. Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:

• nagrody jubileuszowej;
• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
• dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej;
• dodatku za staż pracy.

Od 1 stycznia 2024 r. w przedstawiony wyżej katalog powiększy się o dodatek za szczególne warunki pracy.

Nagroda jubileuszowa

Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym pracownikom z tytułu wieloletniej pracy w branży, zawodzie lub w zakładzie pracy. Należy jednak pamiętać, że nie jest to świadczenie powszechne, przysługujące wszystkim pracownikom. 

Zasad przyznawania i wypłacania nagrody jubileuszowej nie reguluje Kodeks pracy, tylko odrębne akty prawne obejmujące określone grupy zawodowe. Są to m.in. ustawa o służbie cywilnej, ustawa o pracownikach samorządowych, ustawa o pracownikach urzędów państwowych czy Karta nauczyciela. Pracownikom sfery budżetowej nagroda jubileuszowa zwykle jest wypłacana po przepracowaniu 20 lat, a następnie w odstępach czasowych co 5 lat.

Pracodawcy ze sfery pozabudżetowej mogą (ale nie mają takiego obowiązku) przyznać swoim pracownikom prawo do nagrody jubileuszowej w przepisach wewnątrzzakładowych.

Odprawa emerytalna lub rentowa

Odprawa emerytalno-rentowa jest świadczeniem powszechnym, regulowanym przez Kodeks pracy. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia. 

Wysokość odprawy może być zwiększona w przepisach branżowych, układach zbiorowych pracy czy regulaminach wynagradzania. Niektóre grupy zawodowe są uprawnione do odprawy emerytalno-rentowej w wyższej wysokości. Są to m.in.: pracownicy urzędów państwowych, pracownicy samorządowi, nauczyciele.

Wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych

Kodeks pracy określa, że za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości:

• 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w: nocy, niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy (zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy), dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto (zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy), 
• 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określone w poprzednim punkcie.

Dodatek w wysokości 100% przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownik ma prawo do dodatku w wysokości 50% lub 100%.

Dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy dodatek za pracę w nocy przysługuje pracownikom, którzy wykonują pracę w porze nocnej obejmującej 8 godzin ustalonych przez pracodawcę między godz. 21.00 a 7.00. Minimalna wysokość dodatku wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatek za pracę w porze nocnej przysługuje za każdą godzinę pracy w nocy, niezależnie od innych należności (zwłaszcza od dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających na porę nocną). 

Dodatek za pracę w porze nocnej można zastąpić ryczałtem, jeśli pracownik stale wykonuje pracę w nocy poza zakładem pracy. Wysokość ryczałtu powinna być ustalona tak, aby odpowiadała przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.

Pracodawca w przepisach wewnątrzzakładowych może ustalić wyższą stawkę dodatku za pracę w porze nocnej. 

Dodatek za staż pracy

Dodatek za staż pracy jest kolejnym składnikiem, który nie jest wliczany do pensji pracownika w celu porównania jego wynagrodzenia z wynagrodzeniem minimalnym. 

Definicję dodatku stażowego zawiera ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zgodnie z nią za dodatek za staż pracy uważa się dodatek do wynagrodzenia przysługujący pracownikowi z tytułu osiągnięcia ustalonego okresu zatrudnienia, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę.

Dodatek za szczególne warunki pracy

Od 1 stycznia 2024 r. dodatek za szczególne warunki pracy nie będzie uwzględniany przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika w celu porównania tego wynagrodzenia z wynagrodzeniem minimalnym.

Definicję tego dodatku także określa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Za dodatek za szczególne warunki pracy od 1 stycznia 2024 r. będzie uznawany dodatek do wynagrodzenia z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia, pracy związanej z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym lub pracy szczególnie niebezpiecznej, przysługujący pracownikowi na zasadach określonych w:

• odrębnych przepisach, 
• układzie zbiorowym pracy,
• innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym,
• regulaminie wynagradzania,
• statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy,
• umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę.

Podstawa prawna:

• art. 1, art. 6 ustawy z 4 lutego 2011 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207; ost. zm. Dz.U. z 2023 r., poz. 1667)
• art. 92¹, art. 151¹, art. 151⁸ ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
• § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1893)