Zaległym urlopem wypoczynkowym jest urlop udzielany pracownikowi w terminie późniejszym niż rok kalendarzowy, w którym pracownik nabył do niego prawo. Czy możliwe jest udzielenie zaległego urlopu bez zgody pracownika?
- Terminy urlopów wypoczynkowych
- Zaległy urlop wypoczynkowy
- Udzielenie urlopu zaległego bez zgody pracownika
- Nieudzielenie zaległego urlopu wypoczynkowego
Terminy urlopów wypoczynkowych
Zasadą jest, że urlopy wypoczynkowe powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.
Nie ustala się planu urlopów, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę. Planu urlopów nie musi ustalać także pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem.
Wykorzystanie przez pracownika urlopu wypoczynkowego powinno być planowane na rok, w którym pracownik nabył prawo do tego urlopu.
Zaległy urlop wypoczynkowy
Urlop wypoczynkowy udzielany pracownikowi w terminie późniejszym niż rok kalendarzowy, w którym pracownik nabył do niego prawo, jest urlopem zaległym. Pracodawca powinien udzielić zaległego urlopu najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego (nie dotyczy to urlopu na żądanie).
Zaległego urlopu wypoczynkowego należy udzielić do końca września następnego roku kalendarzowego.
Termin wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego należy ustalić w takim samym trybie, jak termin bieżącego urlopu. Zaległy urlop powinien zostać uwzględniony w planie urlopów. Jeżeli u pracodawcy taki plan nie jest ustalany, termin wykorzystania zaległego urlopu ustala się indywidualnie z pracownikiem. Ostateczna decyzja w sprawie udzielenia urlopu tak zaległego, jak i bieżącego należy do pracodawcy.
Mimo że niewykorzystanego w danym roku kalendarzowym urlopu należy udzielić do końca trzeciego kwartału następnego roku kalendarzowego, to przyjmuje się, że termin ten jest zachowany, jeżeli pracownik rozpoczął urlop przed 30 września.
Pracownik ma 6 dni zaległego urlopu wypoczynkowego za 2023 r. W planie urlopów na 2024 r. zaplanował wykorzystanie tego urlopu w terminie od 30 września do 7 października. Wykorzystanie zaległego urlopu w tym terminie będzie prawidłowe.
Udzielenie urlopu zaległego bez zgody pracownika
Kodeks pracy umożliwia pracodawcy jednostronne udzielenie zaległego urlopu wypoczynkowego, bez zgody pracownika.
W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym czasie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku pracodawca ma prawo w drodze jednostronnej decyzji udzielić pracownikowi zarówno bieżącego, jak i zaległego urlopu wypoczynkowego.
W takiej sytuacji pracownik nie musi wyrazić zgody na udzielenie mu urlopu wypoczynkowego. Nie musi też wyrażać zgody na termin, w którym urlop został mu udzielony. Jego obowiązkiem jest wykorzystanie tego urlopu w terminie wskazanym przez pracodawcę. Bez znaczenia dla tego obowiązku jest to, która ze stron stosunku pracy dokonała wypowiedzenia umowy o pracę.
Nieudzielenie zaległego urlopu wypoczynkowego
Nieudzielenie zaległego urlopu do 30 września następnego roku nie powoduje, że pracownik traci do niego prawo. Prawo pracownika do niewykorzystanego urlopu wygasa dopiero z upływem okresu przedawnienia. Trzyletni bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy rozpocznie się zawsze 30 września roku następnego po roku kalendarzowym, w którym prawo do urlopu zostało nabyte.
Prawo do zaległego urlopu wypoczynkowego wygasa po upływie okresu przedawnienia.
Ponadto nieudzielenie zaległego urlopu do końca września roku kalendarzowego następującego po roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, może zostać uznane za wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym i zagrożone karą grzywny.
Podstawa prawna:
art. 168 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.)